ຊາວເຜົ່າມົ້ງແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍທີ່ມີຈຳນວນປະຊາກອນຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຢູ່ພາກເໜືອຫວຽດນາມ. ພ້ອມກັບ 53 ຊົນເຜົ່າອ້າຍນ້ອງ, ຊາວເຜົ່າມົ້ງມີພື້ນຖານວັດທະນະທຳທີ່ມີສີສັນສະເພາະ, ປະກອບສ່ວນເຮັດໃຫ້ພື້ນຖານວັດທະນະທຳບັນດາເຜົ່າຫວຽດນາມເພີ່ມຄວາມອຸດົມສົມບູນໃຫ້ແກ່ພື້ນຖານວັດທະນະທຳບັນດາເຜົ່າຫວຽດນາມ.
ຊາວເຜົ່າມົ້ງໃນວັນບຸນປະເພນີ
|
ເສັ້ນທາງຂຶ້ນເຂດພູສູງ ຟອງໂຖ ໃນແຂວງລາຍເຈົາ, ໃນຊຸມວັນຍາມລະດູໜາວ, ບົນເນື້ອທີ່ນາຂັ້ນໄດ, ຊາວກະສີກອນເປັນຈຸເປັນກຸ່ມພວມຂຸ້ນຂ້ຽວກ່ຽວເຂົ້າ. ເຈືອຈານເຂົ້າກັບບັນຍາກາດຟົດຟື້ນໃນລະດູເກັບກ່ຽວເຂົ້ານັ້ນ, ໝູ່ບ້ານ ຮາງເອ, ຕາແສງ ປາໄວສື ກໍຟົດຟື້ນເຊັ່ນດຽວກັນ. ນັບແຕ່ຮຸ່ງເຊົ້າ, ພໍແມ່ພີນ້ອງໃນບ້ານ ແລະ ຍາດພີນ້ອງກໍໄດ້ໄປເຮືອນອ້າຍຊຸ່ງອາເຢ , ຜູ້ນຳເອົາໝູ, ຜູ້ນຳເອົາໄກ່, ຜູ້ຫຸ້ງເຂົ້າເພື່ອກະກຽມເຄື່ອງຂອງບູຊາບັນພະບຸລຸດ, ເທວະດາຟ້າແຖນ. ນີ້ແມ່ນລະດູເກັບກ່ຽວເຂົ້າທີ 2 ຊຶ່ງຄອບຄົວອ້າຍຊຸ່ງອາເຢມີຄວາມອີ່ມໜຳສຳລານພາຍຫຼັງໄດ້ກີ້ງເກືອກກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກມາເປັນເວລາຫຼາຍປີ. ອ້າຍຊຸ່ງອາເຢໃຫ້ຮູ້ວ່າ ຖ້າຫາກຢາກຮັກສາ ແລະ ປະຕິບັດບັນດາຮີດຄອງປະເພນີທີ່ມີມາແຕ່ດົນນານນັ້ນ, ປູ່ຍ່າຕາຍາຍ, ບັນພະບຸລຸດຈະອຸ່ມຊູຊ່ວຍເຫຼືອ. ບັນພະບຸລຸດເວົ້າວ່າ :
“ ກ່ອນນີ້ກໍໄດ້ຟັງຄວາມເຂົາເຈົ້າເຊືອຖືງົມງວາຍ ແລະ ໄດ້ປະລະຮີດຄອງປະເພນີຂອງບ້ານ. ປະຈຸບັນກໍເຊົາແລ້ວ ແລະ ໄດ້ກັບຄືນສູ່ຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊົນເຜົ່າຕົນ. ເຮົາໄດ້ພ້ອມກັບລັດ, ພໍ່ແມ່ພີນ້ອງໃນບ້ານທຳມາຫາກິນ ”
ຊົນເຜົ່າມົ້ງມີຫຼາຍງານບຸນອັນເປັນປະເພນີ ແລະ ມີຄວາມໝາຍ, ສີສັນອັນເປັນເອກະລັກສະເພາະຊຶ່ງພົ້ນເດັ່ນແມ່ນງານບຸນກິນຈຽງ. ນີ້ແມ່ນງານບຸນຖືກຈັດຂຶ້ນໃນໂອກາດບຸນເຕັດແຕ່ລະປີ. ຕາມປະເພນີແລ້ວ, ງານບຸນນີ້ແມ່ນເພື່ອພາວະນາໃຫ້ດິນຟ້າອາກາດເອື້ອອຳນວຍຄວາມສະດວກ, ລະດູການຜະລິດໄດ້ຮັບຜົນດີ, ປຸກລຸກນ້ຳໃຈສາມັກຄີ, ອວາຍໜ້າສູ່ກົກເຄົ້າເຫງົ້າກໍ. ຕາມການເວລາແລ້ວ, ສີສັນວັດທະນະທຳຈຳນວນໜຶ່ງຂອງ ຊົນເຜົ່າມົ້ງພວມຖືກສູນຫາຍໄປ, ບັນດາການລະຫຼິ້ນພື້ນເມືອງຄ່ອຍໆບໍ່ປະກົດມີໃນງານບຸນ. ບັນດາການເຄື່ອນໄຫວວັດທະນະທຳສິລະປະຄື ຟ້ອນແຄນຄູ່ບາວສາວ, ຂັບກ້ຽວຍິງ-ຊາຍ ກໍຄ່ອຍຖືກຫຼົງລືມໄປ. ໂດຍມີຄວາມຮັບຮູ້ໄດ້ເຖິງຄຸນຄ່າຂອງ ຮີດຄອງປະເພນີອັນເປັນມູນເຊື້ອ, ພະນັກງານຕາແສງ ແລະ ບັນດາຂະແໜງການທີ່ມີໜ້າທີ່ຮັບຜິດຊອບໄດ້ສົມທົບກັນຜັນຂະຫຍາຍຫຼາຍມາດຕະການ ແນໃສ່ຟື້ນຟູບັນດາປະເພນີທີ່ມີສິສັນຂອງຊົນເຜົ່າມົ້ງຢູ່ທ້ອງຖິ່ນ. ທ່ານ ມາອາລູ້ ຮອງປະທານຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນຕາແສງ ຢາວຊານ ເມືອງຊາຍແດນຟອງໂຖ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ພວກຂ້າພະເຈົ້າໂຄສະນາ ແລະ ແນະນຳໃຫ້ພໍ່ແມ່ພີນ້ອງດຳລົງຊີວິດຕາມ ຮີດຄອງປະເພນີຂອງປູ່ຍ່າຕາຍາຍເມື່ອກ່ອນນີ້. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ລັດຍັງມີບາງນະໂຍບາຍໜູນຊ່ວຍ, ຂົນຂວາຍ, ໂຄສະນາພໍ່ແມ່ພີນ້ອງຂອງຕົນປະຕິບັດຕາມ ຮີດຄອງປະເພນີ ແລະ ລະບຽບການຂອງບ້ານເມືອງ ”
ຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ລັດກໍໄດ້ມີບັນດານະໂຍບາຍໜູນຊ່ວຍພໍ່ແມ່ພີນ້ອງໃຫ້ສ້າງການດຳລົງຊີວິດ ແລະ ສາສະໜາໃຫ້ດີງາມ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ແຂວງລາຍເຈົາກໍໄດ້ເຮັດວຽກງານຂະຫຍາຍພະນັກງານແມ່ນຊາວເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍເປັນຢ່າງດີ. ບັນດາພະນັກງານແມ່ນຊາວເຜົ່າມົ້ງ ຕ່າງກໍໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດຂອງຕົນໃນວົງຄະນະຍາດ, ໝູ່ບ້ານ, ເຂດຊຸມຊົນເປັນຢ່າງດີ, ອັນໄດ້ປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນພັດທະນາຂອງທ້ອງຖິ່ນ. ທ່ານ ຊຸ່ງອາຝູ ຮອງຫົວໜ້າຄະນະຂົນຂວາຍປະຊາຊົນຄະນະພັກແຂວງລາຍເຈົ້ສາໃຫ້ຮູ້ວ່າ
“ ໂດຍໄດ້ກຳນົດຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳອັນເປັນມູນເຊື້ອ, ການເຫຼື້ອມໃສຂອງຊົນເຜົ່ານັ້ນ, ເຂົາເຈົ້າເອງກໍໄດ້ເສີມຂະຫຍາຍບົດບາດໃນການໂຄສະນາໃຫ້ພໍ່ແມ່ພີນ້ອງສະກັດກັ້ນການອົບພະຍົບຢ່າງເສລີ. ເຂົາເຈົ້າໄດ້ນຳໜ້າພ້ອມກັບອຳນາດການປົກຄອງ, ແນວໂຮມປະເທດຊາດ ຂັ້ນຕ່າງໆ ແລະ ບັນດາອົງການຈັດຕັ້ງມະຫາຊົນ ສ້າງຊົນນະບົດໃໝ່, ພັດທະນາເສດຖະກິດ, ຕ້ານຮີດເກົ່າຄອງເດີມ”
ເພື່ອປະກອບສ່ວນຮັກສາຮີດຄອງປະເພນີວັດທະນະທຳອັນເປັນມູນເຊື້ອ, ຊາວເຜົ່າມົ້ງໃນຕາແສງ ປາໄວສື ໄດ້ ແລະ ພວມສ້າງເງື່ອນໄຂເພື່ອໃຫ້ບັນດາການເຄືອ່ນໄຫວວັດທະນະທຳສິລະປະ, ກິລາກາຍຍະກຳພັດທະນາ. ທາງຕາແສງກໍໄດ້ຂົນຂວາຍບັນດາຄອບຄົວປະຕິບັດເປົ້າໝາຍຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍສີສັນມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳຂອງຊົນເຜົ່າ, ພິເສດແມ່ນໃນໂອກາດບັນດາງານບຸນຂອງຫມູ່ບ້ານ ແລະ ໃນວັນບຸນເຕັດອັນເປັນປະເພນີ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ກໍ່ໄດ້ສ້າງບັນດາຮູບແບບໂຄສະນາກ່ຽວກັບຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳອັນເປັນມູນເຊື້ອໃຫ້ແກ່ພໍ່ແມ່ພີນ້ອງໃນຕາແສງເປັນຫຼາຍຮູບຫຼາຍແບບ, ເລືອກເອົາຊາວໜຸ່ມຈຳນວນໜຶ່ງທີ່ມີພອນສະຫວັນ, ລະດັບຄວາມຮູ້ ແລະ ມີຄວາມກະຕືລືລົ້ນເພື່ອຝຶກອົບຮົມທາງດ້ານວັດທະນະທຳສິລະປະ. ນີ້ແມ່ນຂົວເຊື່ອມຕໍ່ໃນການໂຄສະນາຂົນຂວາຍໃຫ້ຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍ ສີສັນມູນເຊື້ອວັດທະນະທຳຂອງຊາດຫວຽດນາມ.