(vovworld) - ໃນສາງວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງ ຫວຽດນາມ, ຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາຮູບການສິລະປະທີ່ໄດ້ສ້າງຄວາມດຶງດູດໃຫ້ແກ່ຜູ້ຊົມ, ດ້ວຍຄວາມຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນ ແລະ ຄວາມຕະຫຼົກໃນບັນດາເລື່ອງລາວທີ່ຕິດພັນກັບຊີວິດປະຈຳວັນຂອງຊາວກະສິກອນ ຫວຽດນາມ. ພິເສດແມ່ນໃນໂອກາດຕົ້ນລະດູບານໃໝ່, ບັນດາຜູ້ທີ່ມີຄວາມນິຍົມກັບສິລະປະພື້ນເມືອງນີ້ເຄີຍມາຍັງໝູ່ບ້ານສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ, ເມືອງ ດົງແອງ, ຮ່າໂນ້ຍ, ເຊິ່ງແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ສ້າງຄວາມດູດດື່ມທີ່ສຸດຢູ່ເຂດດິນສັນດອນແມ່ນ້ຳແດງ, ເພື່ອ.ຮັບຊົມສິລະປະທີ່ເປັນມູນເຊື້ອນີ້.
ບັນດນັກສະແດງໃນກອງຕຸກກະຕານຳ້ດ່າວທຸກ
ບ້ານ ດ່າວທຸກ, ເມືອງ ດົງແອງ, ຮ່າໂນ້ຍ, ແມ່ນໝູ່ບ້ານທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຢູ່ພາກເໜືອ ຫວຽດນາມ. ນີ້ກໍ່ແມ່ນໝູ່ບ້ານທີ່ມີຊື່ສຽງທັງຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດ ດ້ວຍສິລະປະການສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳທີ່ມີມາເປັນເວລາເກືອບ 300 ປີ. ໃນໝູ່ບ້ານ ດ່າວທຸກ ມີທ່ານ ຫງວຽນດັງວິງ ຫຼື (ດ່າວດັງຄຽມ) ບ້ານເກີດຢູ່ ດ່າວຊ໋າ, ເມືອງ ອຽນຟອງ, ແຂວງ ບັກນິງ (ປະຈຸບັນແມ່ນ ດ່າວທຸກ, ຕາແສງ ຖູ້ຍເລິມ, ເມືອງ ດົງແອງ, ຮ່າໂນ້ຍ), ຍ້ອນນິຍົມສິລະການປະສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳ, ທ່ານໄດ້ສຸມຈິດສຸມໃຈໂຄສະນາຮູບການສິລະປະນີ້ໃຫ້ຄົນລຸ້ນຫຼັງ. ຍ້ອນມີບຸນຄຸນອັນໃຫຍ່ຫຼວງ, ຊາວບ້ານຈຶ່ງສະເໜີລາຊະວັງ ເລ ປະດັບເປັນພະ, ສ້າງສີລາເລກ ເມື່ອປີ 1735 (ສະໄໝລາສະວົງ ຫຼີອີ໋ຕົງ). ແຕ່ລະປີ, ເມື່ອຮອດວັນບູຊາພະອົງໃນວັນທີ 24/2 (ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ), ຊາວບ້ານກໍ່ຈັດພິທີຖະຫວາຍທູບທຽນ ເພື່ອສະແດງຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ຜູ້ທີ່ໄດ້ກໍ່ຕັ້ງຮູບການສິລະປະນີ້.
ບັນດາຕຸກກະຕາໂດຍຊາວບ້ານ ດ່າວທຸກ ເປັນຜູ້ເຮັດເອງດ້ວຍໄມ້, ມີຄວາມຍາວປະມານ 30 – 40 cm, ຖືກທາສີຢູ່ນອກເພື່ອບໍ່ໃຫ້ນ້ຳຊືມເຂົ້າ. ຕຸກກະຕາແຕ່ລະໂຕລ້ວນແຕ່ຖືກແກະສະຫຼັກຕາມຮູບຕົວລະຄອນ, ສັດໃນບັນດາເລື່ອງລາວພື້ນເມືອງຂອງ ຫວຽດນາມ. ກອງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ ເຄີຍສະແດງ 20 ກວ່າເລື່ອງ, ເຊິ່ງແມ່ນລະຄອນຕຸກກະຕາເດີມ ທີ່ເລີ່ມມາຈາກວຽກງານກະສິກຳຄື: ການເຮັດໄຮ່ໄຖນາ, ການລ້ຽງຄວາຍ, ຕຶກປາ, ການລະຫຼິ້ນພື້ນເມືອງ, ກໍ່ຄືເລື່ອງລາວທີ່ສືບມາແຕ່ບູຮານຄື: ແທກແຊງ ຕີງູເຫຼືອງ… ທ່ານ ດິງຫື້ວຕື້, ນັກສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳບ້ານ ດ່າວທຸກ ມາເປັນເວລາກວ່າ 30 ປີ, ແບ່ງປັນວ່າ:
“ນັບແຕ່ຄາວຍັງນ້ອຍ, ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ຮັບຊົມລາຍການຟ້ອນຕຸກກະຕານ້ຳໂດຍບັນດາຜູ້ເຖົ້າສະແດງ. ຍ້ອນມີຄວາມນິຍົມກັບອາຊີບນີ້, ຂ້າພະເຈົ້າຈຶ່ງຮຽນຕາມ. ໃນເບື້ອງຕົ້ນຕ້ອງຮຽນແຕ່ລະກິລິຍາທ່າທາງຂອງຕົວລະຄອນ, ເມື່ອມີຄວາມຊຳນານແລ້ວຈຶ່ງລົງສະແດງຢູ່ໃຕ້ນ້ຳ. ເມື່ອສະແດງແມ່ນຕ້ອງສຸມຈິດສຸມໃຈເຂົ້າໃນການບັນຊາຕົວລະຄອນຄືແນວໃດໃຫ້ມີການເຄື່ອນເໜັງຖືກກັບເນື້ອໃນເລື່ອງລາວທີ່ຕົນສະແດງ”.
ຕົວຕຸກກະຕານ້ຳແກວງມືທັງສອງເບື້ອງ
ປະຈຸບັນ, ກອງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ ມີນັກສິລະປະກວ່າ 30 ຄົນ, ຜູ້ມີອາຍຸສູງສຸດແມ່ນ 70 ປີ, ຜູ້ໜຸ່ມສຸດແມ່ນເດັກນ້ອຍຍັງຮຽນສາມັນສຶກສາ. ເກືອບຄືວ່າມື້ໃດກອງຕຸກກະຕານ້ຳກໍ່ໄປສະແດງ. ພິເສດ, ນັບແຕ່ມື້ທີສອງຂອງບຸນເຕັດ, ຕາຕະລາງໄປສະແດງຮັບໃຊ້ປະຊາຊົນ ແລະ ນັກທ່ອງທ່ຽວຢູ່ໃກ້ ແລະ ໄກຂອງກອງຕຸກກະຕານ້ຳແມ່ນເຕັມໝົດ. ນີ້ແມ່ນກຳລັງໜູນເພື່ອໃຫ້ກອງຕຸກກະຕານ້ຳດຶງດູດຊາວໜຸ່ມໃນບ້ານມີຄວາມນິຍົມ, ເຮັດ ແລະ ຕິດພັນກັບອາຊີບນີ້. ອ້າຍ ດິງຮ່ວາງເວິນ, ຜູ້ເຂົ້າຮ່ວມກອງຕຸກກະຕານ້ຳນັບແຕ່ຄາວມີອາຍຸ 15 ປີ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຂ້າພະເຈົ້ານິຍົມອາຊີບນີ້ນັບແຕ່ຄາວຍັງເປັນເດັກນ້ອຍ, ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງເຂົ້າຮ່ວມກອງຕຸກກະຕານ້ຳ ແລະ ສິ່ງສຳຄັນແມ່ນເພື່ອຮັກສາອາຊີບພື້ນເມືອງຂອງປູຍ່າຕາຍາຍໄວ້. ແຂກມາແຫ່ງນີ້ພຽງແຕ່ນິຍົມບັນດາເລື່ອງລາວທີ່ເບີກບານມ່ວນຊື່ນ ແລະ ເລື່ອງລາວມາແຕ່ບູຮານຄື: ອັດສະວີນຕີເສືອ, ແທກແຊງ… ຂຶ້ນອູ່ລົງມ້າ”.
ເມື່ອມາຊົມລາຍການສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ, ຜູ້ຊົມບໍ່ພຽງແຕ່ຮູ້ສຶກເບີກບານມ່ວນຊື່ນ, ສະຫວາດສະເຫວີຍເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງໄດ້ຮັບຟັງບັນດາທຳນອງເພງພື້ນເມືອງທີ່ອອນຊອນ, ເຕັມໄປດ້ວຍສີສັນເຂດບ້ານນາອີກດ້ວຍ. ເພື່ອຕອບຄືນອາລົມຈິດອັນຈິງໃຈເຊິ່ງຜູ້ຊົມໄດ້ສະຫງວນໃຫ້, ກອງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ ໄດ້ມີຄວາມມານະພະຍາຍາມຢ່າງບໍ່ຢຸດຢັ້ງ, ຈັດບັນດາລາຍການໃໝ່, ສ້າງຄວາມຈັບອົກຈັບໃຈໃຫ້ແກ່ຜູ້ຊົມ. ທ່ານ ໂງມິງຟອງ, ຫົວໜ້າ ກອງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ, ເນັ້ນໜັກວ່າ:
“ເພື່ອໃຫ້ກອງຕຸກກະຕານ້ຳພັດທະນາໃຫ້ດີກວ່າ. ປະຈຸບັນຄະນະນຳກອງຕຸກກະຕານ້ຳ ແລະ ອຳນາດການປົກຄອງພວມເຂົ້າຮ່ວມຢ່າງແຮງ. ໃນໄລຍະຈະມາເຖິງ, ຈະຮັບສະໝັກຜູ້ມີຄວາມເກັ່ງກ້າສາມາດ, ບຳລຸງສ້າງລຸ້ນໜຸ່ມໃຫ້ມີລະດັບຄວາມຮູ້, ຄວາມສາມາດ, ເພື່ອປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນການເຄື່ອນໄຫວຂອງກອງຕຸກກະຕານ້ຳ. ຫວັງວ່າໃນຕໍ່ໜ້າ, ດ້ວຍຖັນແຖວທີ່ໜຸ່ມແໜ້ນ, ຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນຄືແນວນັ້ນ, ເລື່ອງສຳຜັດກັບເຕັກໂນໂລຢີຂໍ້ມູນຂ່າວສານ ຫຼືການເຮັດວຽກງານ marketing ໂຄສະນາຈະນັບມື້ນັບດີກວ່າ”.
ຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ ສ້າງຄວາມດຶງດູດໃຫ້ແກ່ຜູ້ຊົມ
ດ້ວຍຄວາມຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນ ແລະ ຄວາມຕະຫຼົກ
ໃນຊຸມປີມໍ່ໆມານີ້, ກອງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ ໄດ້ເປີດກວ້າງການພົວພັນກັບບໍລິສັດທ່ອງທ່ຽວທັງຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດຫຼາຍແຫ່ງເພື່ອໂຄສະນາທາງໂທລະພາບ, ແວບໄຊທ່ອງທ່ຽວ, ວັດທະນະທຳ… ນຳແຂກທ່ອງທ່ຽວມາຊົມລາຍການສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳຢູ່ບ້ານ. ທ່ານ ຫງວຽນຮົ່ງດ່າຍ, ຜູ້ອຳນວຍການໃຫຍ່ບໍລິສັດທ່ອງທ່ຽວ FPT travel, ຖືວ່າ:
“ນີ້ແມ່ນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວວັດທະນະທຳແຫ່ງໜຶ່ງທີ່ມີຫຼາຍຄົນມາຢາມ, ດັ່ງນັ້ນເພື່ອໃຫ້ນັກທ່ອງທ່ຽວຊົມລາຍການສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳຂອງ ດ່າວທຸກ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ໃຫ້ບຸລິມາສິດແກ່ຄະນະທີ່ມີນັກທ່ອງທ່ຽວຫຼາຍຄົນ ແລະ ສົມທົບກັບສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວຈຳນວນໜຶ່ງຢູ່ ດົງແອງ ແລະ ຮ່າໂນ້ຍ. ຍ້ອນນີ້ແມ່ນສະຖານທີ່ວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ, ດັ່ງນັ້ນຂ້າພະເຈົ້າສາມາດຂຸດຄົ້ນໄດ້ດີທີ່ສຸດເມື່ອນຳແຂກທ່ອງທ່ຽວມາຊົມລາຍການສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ, ດົງແອງ ນີ້”.
ເມື່ອມາຊົມລາຍການສະແດງຂອງກອງຕຸກກະຕານ້ຳ ດ່າວທຸກ, ນັກທ່ອງທ່ຽວຈຶ່ງສາມາດຮັບຮູ້ໄດ້ສິ່ງທີ່ດີງາມຂອງຕຸກກະຕານ້ຳເວົ້າສະເພາະ ແລະ ບັນດາຮູບການວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາດ ຫວຽດນາມ ເວົ້າລວມ. ຜ່ານໄລຍະນັບຮ້ອຍປີ, ປະຊາຊົນ ດ່າວທຸກ ຍັງຄົງຮັກສາອາຊີບສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳໄວ້ຄືດັ່ງຮັກສາຊັບສິນອັນລ້ຳຄ່າຂອງໝູ່ບ້ານ. ຫຼາຍຄອບຄົວ, ວົງຕະກຸນໃນໝູ່ບ້ານໄດ້ມີເຖິງ 5 ລຸ້ນຄົນເຮັດອາຊີບນີ້, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ສືບທອດເຄັດລັບສະແດງຕຸກກະຕານ້ຳ. ເພື່ອຕິດພັນກັບອາຊີບນີ້, ເຂົາເຈົ້າໄດ້ພ້ອມກັນຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ, ແບ່ງທຸກແບ່ງສຸກໃນອາຊີບນຳກັນ, ແລະ ພ້ອມກັນປ່ຽນໃໝ່ເພື່ອເໝາະສົມກັບທ່າອ່ຽງຂອງຍຸກສະໄໝ.