(vovworld)- ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ແມ່ນຮີດຄອງປະເພນີມີມາແຕ່ດົນນານຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າດຳລົງຊີວິດຢູ່ລຽບຕາມສາຍພູຫລວງ. ສຳລັບຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງແລ້ວ, ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາງານບຸນທີ່ພົ້ນເດັ່ນ, ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳຂອງຊາວທ້ອງຖິ່ນ. ໃນລາຍການສີສັນ 54 ຊົນເຜົ່າພາກນີ້ ພວກເຮົາຂໍແນະນຳບົດຂຽນຂອງນັກຂ່າວ ຮົ່ງລາມ ທີ່ມີຫົວຂໍ້ວ່າ: ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ.
ຜູ້ບ່າວຊາວເຜົ່າແຢ໋ຈຽງ
|
ຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ຍັງຄົງຮັກສາຫລາຍງານບຸນໄວ້, ໃນນັ້ນ ມີບຸນເຂົ້າໃຫມ່. ກໍເຊັ່ນດຽວກັນກັບບັນດາຊົນເຜົ່າອື່ນຢູ່ເຂດ ໄຕງວຽນ, ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ຕາມປົກກະຕິແມ່ນຈັດຂຶ້ນພາຍຫລັງລະດູການເກັບກ່ຽວໃນທ້າຍປີ. ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ມີຄວາມໝາຍແມ່ນເຊີດຊູເມັດເຂົ້າຂອງຟ້າແຖນ ທີ່ໄດ້ດົນບັນດານໃຫ້ຊາວບ້ານ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີໃນການບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນ, ບູຊາບັນດາເທວະດາຄື: ເທວະດາພູ, ເທວະດາຫ້ວຍ, ເທວະດາຝົນຕົກ, ເທວະດາຟ້າຮ້ອງ, …ເພື່ອພາວະນາຂໍໃຫ້ດິນຟ້າອາກາດເອື້ອອຳນວຍຄວາມສະດວກ, ລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ.
ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ຫາກໍດຳເນີນໃນຂອບເຂດວົງຄະນາຍາດ, ແມ່ນຄວາມເບີກບານມ່ວນຊື່ນລວມຂອງ ຊາວບ້ານໝົດທຸກຄົນ, ແລະ ຫາກໍ່ໄດ້ຈັດຕັ້ງຢູ່ໃນແຕ່ລະຄອບຄົວ. ຕາມປົກກະຕິແລ້ວ, ພາຍຫລັງ ທີ່ພິທີບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນ ແລະ ອວຍພອນເຂົ້າໃຫມ່ຢູ່ເຮືອນແລ້ວ, ບັນດາຄອບຄົວຍັງໄດ້ເອົາເຂົ້າ, ຊີ້ນ, ປາປີ້ງໃສ່ບັ້ງໄມ້ໃຜ່ມາເຮືອນຣົງ ເພື່ອຖະຫວາຍເທວະດາຟ້າແຖນອີກ. ນັກສິລະປະການ Yloan ຢູ່ ເມືອງ ງອກໂຮ່ຍ ແຂວງກອນຕູມ ໄດ້ແນະນຳບັນດາເຍື່ອງອາຫານໃນພາເຂົ້າເພື່ອບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນໃນບຸນເຂົ້າໃຫມ່ວ່າ:
“ນີ້ແມ່ນຜັກກູດນ້ຳປຸງແຕ່ງກັບປາ ແລະ ຕົ້ມດ້ວຍບັ້ງໄມ້ເຮ້ຍ. ສ່ວນນີ້ແມ່ນເຂົ້າຫລາມເພື່ອສະຫງວນໃຫ້ບັນດາງານບຸນໃຫຍ່ຄືມື້ນີ້. ນີ້ແມ່ນປາເອືອບກັບເຄື່ອງປຸ່ງ ແລ້ວເອົາ ໃບຕ່ອງມາຫໍ່ແລ້ວເອົາໄປປີ້ງໃຫ້ສຸກ, ສ່ວນເຍື່ອງອາຫານນີ້ແມ່ນຊີ້ນໝູຟັກກັບໃບມັນຕົ້ນ.”
ເມື່ອພາເຂົ້າບູຊາໄດ້ກຽມຮຽບຮ້ອຍແລ້ວ ແມ່ນກົງກັບເວລາ ທີ່ເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າທຳພິທີໄຫວ້ບູຊາເຊື້ອເຊີນບັນດາເທວະດາລົງມາກິນເຂົ້າໃຫມ່, ກິນຊີ້ນ, ດື່ມເຫລົ້າ, ເພື່ອຂໍຄວາມຊ່ວຍເຫລືອໃຫ້ແກ່ບັນດາຄອບຄົວໃນໝູ່ບ້ານ, ຊ່ວຍໃຫ້ລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ, ບໍ່ໃຫ້ສັດປ່າມາກຸກກວນ, ປະຊາຊົນໃນບ້ານຜູ້ໃດກໍ່ມີສຸຂະພາບເຂັ້ມແຂງ, ບໍ່ເຈັບເປັນເອັນອຸ່ນ.
ຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງຈັດບຸນເຂົ້າໃຫມ່ຢ່າງເບີກບານມ່ວນຊື່ນ
ພາບເອກະສານ
|
ທ່ານ ຮ່ວາງຮູຍກວ່ຽນ, ພະນັກງານ ຮັບຜິດຊອບວຽກງານສ້າງຊີວິດດ້ານວັດທະນະທຳຮາກຖານ, ເມືອງ ງອກໂຮ່ຍ, ແຂວງ ກອນຕູມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ງານບຸນເຂົ້າໃຫມ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ອາດຈະໄດ້ຮັບຖືວ່າ ແມ່ນວັນບຸນມີມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ ແລະ ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳການເຮັດໄຮໄຖນາ, ລະດູການເກັບກ່ຽວ. ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ທັງມີຈຸດຄ້າຍຄືກັນທັງມີຈຸດທີ່ແຕກຕ່າງກັນເມື່ອທຽບໃສ່ຊາວຊົນເຜົ່າອື່ນຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ. ນອກຈາກປະດັບປະດາພາເຂົ້າແລ້ວ, ຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ຍັງ ປະດັບປະດາເຮືອນຣົງ ດ້ວຍສີສັນຫລາກຫລາຍ, ເປັນການສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງຢູ່ອ້ອມຂ້າງເກີດດອກອອກຜົນ ແລະ ຂະຫຍາຍຕົວ. ເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າຍັງທຳພິທີຫວ່ານເມັດເຂົ້າທີ່ສັກສິດ. ບັນດາເມັດເຂົ້າເຫລົ່ານີ້ແມ່ນບັນດາຄອບຄົວໃນບ້ານປະກອບໃຫ້ ດ້ວຍຄວາມໝາຍແມ່ນເຄົາລົບນັບຖື ຖະນຸຖະຫນອມເມັດເຂົ້າເພັດຂອງເທວະດາຟ້າແຖນ .
“ເມື່ອເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າຫວ່ານເມັດເຂົ້າ ທຸກຄົນລ້ວນແຕ່ເອົາມືມາຮັບ. ຕາມຄວາມສຳນຶກຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ແລ້ວ, ຜູ້ໃດຮັບໄດ້ 2-4-6 ເມັດ ຜູ້ນັ້ນຈະມີໂຊກມີໄຊ . ແລະຜູ້ນັ້ນຈະກິນບັນດາເມັດເຂົ້າດັ່ງກ່າວ ດ້ວຍຄວາມເຊື່ອໝັ້ນວ່າ ເມັດເຂົ້າເຫລົ່ານັ້ນຈະນຳຄວາມໂຊກດີມາໃຫ້ຕົນ. ນີ້ແມ່ນຈຸດທີ່ເປັນເອກະລັກພິເສດໃນບຸນເຂົ້າໃຫມ່ຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ຊື່ງຊາວເຜົ່າອື່ນບໍ່ເຄີຍມີ.”
ພາຍຫລັງທຳພິທີບູຊາແລ້ວ, ເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າກໍ່ເອີ້ຍສຽງຮ້ອງຂຶ້ນ. ສຽງກອງສຽງຄ້ອງດັງຂຶ້ນຢ່າງຟົດຟື້ນ, ແມ່ຍິງ ຊາວຫນຸ່ມ ພ້ອມກັນຮ້ອງລຳທຳເພງຢ່າງເບີກບານມ່ວນຊື່ນ. ສຽງຄ້ອງສຽງກອງປະສົມປະສານກັບຈັງຫວະຟ້ອນ ແລະ ສຽງໂຮ່ຮ້ອງໄດ້ເຮັດໃຫ້ບັນຍາກາດເບີກບານມ່ວນຊື່ນຫລາຍຂຶ້ນ. ໃບຫນ້າຜູ້ໃດກໍ່ຍີ່ມແຍ້ມແຈ່ມໃສ ເຕັມໄປດ້ວຍຄວາມມຸ່ງຫວັງຕໍ່ລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ, ມີຄວາມອີ່ມຫນຳສຳລານສົມບູນພູນສຸກ.
ຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ຖືວ່າ ການເຄື່ອນໄຫວອອກແຮງງານທຳການຜະລິດຂອງມະນຸດກໍປຽບເຫມືອນວົງວຽນຊີວິດຂອງຕົ້ນໄມ້ເຄີຍແກ່ຍາວໃນເວລາ 9 ເດືອນ, ສ່ວນເວລາຍັງເຫລືອແມ່ນນຳໃຊ້ເພື່ອໃຫ້ພັກຜ່ອນ ແລະ ສະຫງວນໃຫ້ງານບຸນ. ສະນັ້ນ ການເຄື່ອນໄຫວຮ້ອງລຳທຳເພງຕາມປົກກະຕິແລ້ວແມ່ນແກ່ຍາວໃນເວລາຫລາຍມື້. ກ່ອນນີ້, ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ດຳເນີນໄປດ້ວຍຂອບຂະຫນາດໃຫຍ່, ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ທຳພິທີສົມມະນາຄຸນດ້ວຍຂອບຂະຫນາດໃຫຍ່. ເຮືອນຄົວຂອງຄອບຄົວໃດກໍມີຄ້ອງ, ໄຫເຂົ້າຫນຽວ, ຊີ້ນ, ອາຫານເຕັມເຮືອນເຕັມຊານ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ, ປະຈຸບັນ ພ້ອມກັບການປ່ຽນແປງດ້ານເສດຖະກິດສັງຄົມ, ບັນດາງານບຸນເວົ້າລວມ, ບຸນເຂົ້າໃຫມ່ເວົ້າສະເພາະຢູ່ບັນດາບ້ານຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ກໍມີການປ່ຽນແປງຫລາຍຢ່າງ, ຕາມທິດງ່າຍດ່າຍກວ່າ. ມີຫລາຍແຫ່ງບໍ່ຈັດຕັ້ງບັນດາງານບຸນປະເພນີອີກແລ້ວ ຫາກຖືກປ່ຽນແທນດ້ວຍການຈັດຕັ້ງບັນດາພິທີກຳທາງສາສະຫນາໃຫມ່.
ຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ແມ່ນຫນຶ່ງໃນບັນດາຊົນເຜົ່າມີວັດທະນະທຳເປັນເອກະລັກສະເພາະ ແລະ ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນຊົນເຜົ່າ. ມໍລະດົກວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢຈຽງ ທັງມີສີສັນຂອງປະຊາຊົນຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ ທັງເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນຂອງປະຊາຊົນຢູ່ລຽບຕາມສາຍພູຫລວງ. ສະນັ້ນການອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍຮູບແບບວັດທະນະທຳບໍ່ມີຮູບຮ່າງ ແລະ ມີຮູບຮ່າງ, ຮັກສາບັນດາຮີດຄອງປະເພນີທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງຊາວເຜົ່າ ແຢ໋ຈຽງ ໄດ້ ແລະ ພວມໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ເປັນພິເສດຈາກບັນດາອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖິ່ນ, ປະກອບສ່ວນຮັກສາຄຸນຄ່າ ວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າຢູ່ຫວຽດນາມ.