(vovworld) - ຊາວເຜົ່າ H're ມີມູນເຊື້ອປູກເຂົ້ານາທາມ ແລະ ເຮັດໄຮ່, ດັ່ງນັ້ນການດຳເນີນຊີວິດ ແລະ ການເຊື່ອຖືທັງໝົດລ້ວນແຕ່ຕິດພັນກັບຮອບຊີວິດຂອງຕົ້ນເຂົ້າ. ນັບແຕ່ກິແຕ່ກ່ອນ, ຊາວເຜົ່າ H're ມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນວ່າທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງລ້ວນແຕ່ມີເທວະດາ, ຊາວເຜົ່າ H're ເຄີຍຈັດຕັ້ງພິທີບູຊາຕ່າງໆເພື່ອພາວະນາຂໍໃຫ້ບັນດາເທວະດາອຸ້ມຊູຊ່ວຍເຫຼືອ, ປັດເປົ່າຄວາມຊົ່ວຮ້າຍ, ໂລກລະບາດ, ແລະ ຂໍໃຫ້ລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ, ປະຊາຊົນມີຊີວິດຢູ່ເຢັນເປັນສຸກ.
(ພາບປະກອບ)
ໃນຊີວິດທາງດ້ານຈິດວີນຍາມ, ນັບແຕ່ດົນນານມາແລ້ວ, ຊາວເຜົ່າ H're ມີຄວາມເຊື່ອໝັ້ນວ່າ, ການເຄື່ອນໄຫວທຸກຢ່າງຂອງມະນຸດລ້ວນແຕ່ຖືກຄອບງຳດ້ວຍກຳລັງອະພິທຳມະຊາດ, ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ໃນການດຳລົງຊີວິດ ກໍ່ຄືໃນການຜະລິດ, ປູກຝັງເຄີຍມີຫຼາຍພິທີບູຊາ. ບັນດາພິທີບູຊາກະສິກຳຄື: ບູຊາວີນຍານເຂົ້າ, ບູຊາເທວະດາທີ່ດິນ, ເທວະດານ້ຳ… ເຄີຍໄດ້ຮັບການປະຕິບັດໃນວິວັດແຫ່ງການຜະລິດເຂົ້າ, ແຕ່ຕົ້ນຕໍ່ແມ່ນສຸມໃສ່ສອງໄລຍະຂອງລະດູການຜະລິດຄື: ໄລຍະຕົກກ້າດຳນາ ແລະ ໄລຍະເກັບກ່ຽວ, ມ້ຽນເຂົ້າໃນສາງ. ພິເສດ, ພິທີບູຊາໃດກໍ່ມີສັດຖວາຍຊີວິດ, ໃນນັ້ນສັດໂຕໃຫຍ່ທີ່ສຸດແມ່ນໂຕຄວາຍ. ພິທີບູຊາໂຕຄວາຍແມ່ນພິທີ ທີ່ມີລັກສະນະປະຊາຄົມໃຫຍ່ສຸດ, ຍາມໃດກໍ່ດຶງດູດຊາວບ້ານເຂົ້າຮ່ວມເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ. ທ່ານນາງ ຟຸ່ງທິລານ, ພະນັກງານຄົ້ນຄ້ວາຢູ່ຫໍພິພິທະພັນຊົນເຜົ່າວິທະຍາ ຫວຽດນາມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ພິທີບູຊາໂຕຄວາຍກໍ່ແມ່ນພິທີໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ໃນຊີວິດທາງຈິດວີນຍານຂອງເຂົາເຈົ້າ. ຊາວເຜົ່າ H're ເລືອກເອົາໂຕຄວາຍເພາະນັ້ນແມ່ນສັດທີ່ລ້ຳຄ່າ, ແລະໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນເພື່ອນຜູ້ໃກ້ຊິດສະໜິດສະໜົມ ແລະ ຕິດພັນກັບມະນຸດໃນການອອກແຮງງານທຳການຜະລິດ. ພິທີຖວາຍຊີວິດໂຕຄວາຍ ເຄີຍຈັດຕັ້ງໃນໂອກາດພິເສດເຊັ່ນ: ງານບຸນເປີດສະຫຼອງເຮືອນຣົງ (ເຮືອນຮ້ານຫຼັງຍາວຂອງປະຊາຄົມ), ງານບຸນຊົມເຊີຍລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ. ງານບຸນດັ່ງກ່າວຖືກຈັດຂຶ້ນເພື່ອແນໃສ່ສະແດງຄວາມຮູ້ບຸນຄູນຕໍ່ເທວະດາຟ້າແຖນ ເຊິ່ງໄດ້ດົນບັນດານໃຫ້ຊາວບ້ານມີກຳລັງແຮງເພື່ອບັນລຸຜົນສຳເລັດ“.
ໃນບັນດາພິທີບູຊາເທວະດາເຂົ້າຂອງຊາວເຜົ່າ H're ນັ້ນ, ພິທີ “ບູຊາເຂົ້າຈີ່“ ໄດ້ຮັບຖືເປັນສຳຄັນທີ່ສຸດ. ຕາມທັດສະນະທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງຊາວເຜົ່າ H're ແລ້ວ, ແມ່ຍິງແມ່ນເຈົ້າຂອງເຂົ້າ, ດັ່ງນັ້ນໃນຄອບຄົວ, ຜູ້ເປັນເມຍຂອງເຈົ້າເຮືອນນັ້ນ ແມ່ນຜູ້ຄຸ້ມຄອງທັນຍາຫານ, ທັງແມ່ນຜູ້ມີການພົວພັນແບບເລິກລັບກັບວີນຍານເຂົ້າ. ໃນພິທີບູຊາເຂົ້າຈີ່, ເຈົ້າຂອງເຂົ້າຈະເກັບເອົາເຂົ້າຈາກໄຮ່, ແລ້ວນຳມາຂົ້ວ, ຕຳ, ຕົ້ມເຂົ້າໃນ ”ໝໍ້ສັກສິກ” ເພື່ອບູຊາ, ຫຼັງຈາກນັ້ນຈະກິນເຂົ້າຜູ້ດຽວ. ແລະມີແຕ່ແມ່ຍິງຜູ້ເປັນເຈົ້າຂອງເຂົ້າຈຶ່ງໄດ້ເກັບກ່ຽວເຂົ້າ ແລະ ນຳເອົາກະພາເຂົ້າທຳອິດມາເກັບມ້ຽນໃນສາງເທົ່ານັ້ນ. ງານບຸນບູຊາໂຕຄວາຍ ຫຼືງານບູນບູຊາຊົມເຊີຍລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ ກໍ່ແມ່ນໂອກາດເພື່ອໃຫ້ບ່າວສາວໃນບ້ານ ແລະ ນອກບ້ານພົບປະແລກປ່ຽນ, ພ້ອມກັນດື່ມເຫຼົ້າ, ຟ້ອນລຳທຳເພງ ແລະ ສະແດງຄວາມຮັກນຳກັນ.
(ພາບປະກອບ) ສຳລັບຊາວເຜົ່າ H're, ພິທີບູຊາເຂົ້າເຮືອນໃໝ່ແມ່ນເຫດການສຳຄັນບໍ່ພຽງແຕ່ສຳລັບເຈົ້າຂອງເຮືອນເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງແມ່ນງານບຸນລວມຂອງທັງໝູ່ບ້ານອີກດ້ວຍ. ພິທີບູຊາເຂົ້າເຮືອນໃໝ່ຖືກແບ່ງເປັນ 2 ພາກສ່ວນ: ນັ້ນແມ່ນພິທີ ແລະ ງານບຸນ. ໃນພິທີ, ໝໍຜີຈະທຳພິທີບູຊາສອງເທື່ອ. ເທື່ອທຳອິດຖືກດຳເນີນຢູ່ເດີນບ້ານ. ເຄື່ອງຂອງບູຊາເທວະດາມີຊີ້ນໝູ, ໄກ່, ເຂົ້າ, ເຫຼົ້າ… ເທື່ອທີສອງຖືກຈັດຕາມຫຼັງເພື່ອໃຫ້ທຸກຄົນໃນບ້ານພ້ອມກັນດື່ມເຫຼົ້າໄຫ, ຟ້ອນລຳ, ຕີຄ້ອງອວຍພອນເຈົ້າຂອງເຮືອນ. ສຳລັບຄອບຄົວທີ່ມີເງື່ອນໄຂເສດຖະກິດ, ບາງເທື່ອຈະຈັດງານບຸນໃນຕະຫຼອດສັບປະດາ, ແຕ່ຕາມທຳມະດາແລ້ວ, ເຂົ້າເຈົ້າເຄີຍຈັດໃນເວລາຄືນໜຶ່ງເທົ່ານັ້ນ. ໃນມື້ນັ້ນ, ສະມາຊິກທຸກຄົນໃນຄອບຄົວບໍ່ໄດ້ອອກຈາກເຮືອນ, ບໍ່ໄດ້ໄປໄຮ່.
ສຳລັບຊາວເຜົ່າ H're ພິທີບູຊາຊັບຊ້ອນເຮືອນຊານເອົາບຸນເຕັດຍາມຕົ້ນປີກໍ່ແມ່ນພິທີ ທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້. ພິທີບູຊານີ້ເຖິງວ່າຈະງ່າຍດາຍແຕ່ຍັງຄົງໄດ້ຮັບການຮັກສາໄວ້ຕາມປະເພນີທີ່ເປັນມູນເຊື້ອ. ທ່ານ ຟ້າມວັນດາດ, ນັກຄົ້ນຄ້ວາຊົນເຜົ່າ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ໃນຍາມຕົ້ນປີ, ກ່ອນທີ່ຫໍ່ເຂົ້າຕົ້ມ, ຊາວເຜົ່າ H're ເຄີຍຈັດພິທີບູຊາຊັບຊ້ອນເຮືອນ. ພິທີນີ້ງ່າຍດາຍທີ່ສຸດ, ພຽງແຕ່ມີໄຂ່ໄກ່ ແລະ ໄກ່ຜູ້, ດ້ວຍຄວາມໝາຍລົບລ້າງສິ່ງບໍ່ຈົບບໍ່ງາມໃນປີເກົ່າ ແລະ ຕ້ອນຮັບສິ່ງທີ່ດີງາມໃນປີໃໝ່, ເພື່ອໃຫ້ທຸກຄົນໃນຄອບຄົວໄດ້ຕ້ອນຮັບບຸນປີໃໝ່ດ້ວຍຄວາມອົບອຸ່ນ ແລະ ເບີກບານມ່ວນຊື່ນ”.
ໃນໂອກາດບຸນເຕັດ, ຊາວເຜົ່າ H're ຍັງມີຫຼາຍພິທີບູຊາ ແລະ ງານບຸນຕ່າງໆອີກ. ບຸນເຕັດປະເພນີຂອງຊາວເຜົ່າ H're ເຄີຍຈັດຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນເດືອນ 2 ເຖິງເດືອນ 3 (ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ). ຊາວເຜົ່າ H're ໃນແຕ່ລະໝູ່ບ້ານ ສາມາດກຳນົດວັນຈັດຕັ້ງບຸນເຕັດສະເພາະໃຫ້ແກ່ໝູ່ບ້ານຂອງຕົນໄດ້. ເພື່ອຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດ, ຊາວເຜົ່າ H're ໄດ້ມີການກະກຽມຢ່າງລອບຄອບຖີ່ຖ້ວນ, ນັບແຕ່ອາຫານ, ເຄື່ອງດື່ມ, ການຊັບຊ້ອນເຮືອນຊານ, ແຫຼ່ງນ້ຳ, ເຮັດອະນາໄມທາງບ້ານ, ຜັດຖູຄ້ອງ, ເຄື່ອງດົນຕີ, ກະກຽມເສື້ອ, ກະໂປ່ງງາມທີ່ສຸດ. ໃນຊຸມມື້ນີ້, ບັນຍາກາດງານບຸນໄດ້ດຳເນີນໄປຢ່າງຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນໃນທົ່ວບ້ານ. ບັນດາພິທີບູຊາໃນໂອກາດຕົ້ນປີຂອງຊາວເຜົ່າ H're ແມ່ນເພື່ອສະແດງຄວາມຮູ້ບຸນຄຸນຕໍ່ບັນພະບຸລຸດ ແລະ ພາວະນາຂໍເທວະດາດົນບັນດານໃຫ້ມີສຸຂະພາບເຂັ້ມແຂງ, ດິນຟ້າອາກາດອຳນວຍຄວາມສະດວກເພື່ອໃຫ້ລະດູການເກັບກ່ຽວໄດ້ຮັບຜົນດີ.