ສົ້ມໝູຈືນແມ່ນເຍື່ອງອາຫານຫວ່າງທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມບໍລິໂພກຈາກໄວໜຸ່ມ, ພິເສດແມ່ນພວກນັກຮຽນ, ນັກສຶກສາ. ຮອດຕອນແລງຂອງທຸກໆມື້, ຢູ່ບັນດາຮ້ານຂາຍອາຫານຫວ່າງຢູ່ໃກ້ກັບມະຫາວິທະຍາໄລສັບພະວິຊາຮ່າໂນ້ຍ, ເວລາໃດກໍມີແຂກມາກິນເຕັມຕະຫຼອດ. ໃນນັ້ນ, ມີຮ້ານ “ມຳມຳ” ແມ່ນຮ້ານທີ່ບັນດາເພື່ອນໜຸ່ມເຄີຍພາກັນມາກິນຢູ່ຮ້ານຢ່າງຫຼວງຫຼາຍ, ເພາະວ່າ ຢູ່ຮ້ານນີ້ມີເຍື່ອງອາຫານສົ້ມໝູຈືນ ທີ່ມີຊື່ສຽງ.
ສົ້ມໝູຈືນແມ່ນເຍື່ອງອາຫານຫວ່າງທີ່ໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມບໍລິໂພກຈາກໄວໜຸ່ມ |
ເວລາ 16 ໂມງເຄິ່ງຂອງມື້ໜຶ່ງຍາມທ້າຍລະດູບານໃໝ່, ພາຍຫຼັງທີ່ໄດ້ເລີກຮຽນ, ເຍີດພ້ອມກັບໝູ່ 3 ຄົນອື່ນພາກັນໄປກິນອາຫານຫວ່າງຢູ່ຮ້ານມຳມຳຕັ້ງຢູ່ເຂດ K9 ໃນບໍລິເວນມະຫາວິທະຍາໄລສັບພະວິຊາຮ່າໂນ້ຍ. ຮ້ານນີ້ມີເນື້ອທີ່ປະມານ 50 ຕາແມັດມີໂຕະຕັ່ງປະມານ 20 ຊຸດ. ຮອດຈຸດເວລານີ້, ແຂກໄດ້ມາກິນເຕັມຢູ່ຮ້ານ. ສຳລັບອາຫານຫວ່າງຂອງຮ້ານແມ່ນມີຫຼາຍເຍື່ອງ, ແຕ່ພວກເພື່ອນມັກກິນສົ້ມໝູຈືນທີ່ສຸດຍ້ອນວ່າອາຫານເຍື່ອງນີ້ຂອງຮ້ານມຳມຳແຊບທີ່ສຸດ. ເພື່ອນເຍີດເວົ້າວ່າ :
“ ຮອດຍາມແລງ, ເວລາເລີກຮຽນ ແມ່ນຊ່ວງເວລາຮູ້ສຶກຢາກກິນສົ້ມໝູຈືນທີ່ສຸດ, ເວລານີ້ທັງຫິວ ແລະ ທັງຢາກນັ່ງໂອ້ລົມກັບໝູ່ເພື່ອນ, ດັ່ງນັ້ນພວກນ້ອງຈຶ່ງພາກັນໄປກິນສົ້ມໝູຈືນຢູ່ຮ້ານນີ້. ຮ້ານນີ້, ຂອງກິນທັງແຊບ ແລະ ທັງຖືກກວ່າເມື່ອທຽບໃສ່ຮ້ານອື່ນໆ, ດັ່ງນັ້ນ, ແຂກເຄີຍມາກິນເຕັມ. ລາຄາສົ້ມໝູຈືນຢູ່ຮ້ານນີ້ແມ່ນ 5.000 ດົງຕໍ່ຫໍ່, ແລະ ສົ້ມໝູຂອງຮ້ານກໍໃຫຍ່ກວ່າເມື່ອທຽບໃສ່ຮ້ານອື່ນໆ, ພ້ອມທັງມີດອງໝາກຮຸ່ງກິນນຳອີກ ກໍຍິ່ງແຊບ”
ນາງຖຸຍ ເຈົ້າຂອງຮ້ານມຳມຳ, ປີນີ້ລາວມີອາຍຸ 40 ປີ ແລ້ວ, ກ່ອນນີ້ ລາວເຄີຍເຮັດຈືນສົ້ມໝູເພື່ອຂາຍສົ່ງ, ແຕ່ໃນ 5-6 ປີມານີ້, ເມື່ອຄອບຄົວລາວສາມາດຊື້ເຮືອນໄດ້, ກໍເປີດຮ້ານມຳມຳນີ້ເລີຍ. ສຳລັບເຍື່ອງອາຫານຈືນສົ້ມໝູຂອງຮ້ານແມ່ນຂາຍດີທີ່ສຸດ. ນາງຖຸຍ ເຈົ້າຂອງຮ້ານມຳມຳ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ຮ້ານຂ້າພະເຈົ້າເປີດປະຕູຮັບໃຊ້ແຂກມາກິນທຸກໆມື້, ເວັ້ນເສຍແຕ່ວັນບຸນ. ມື້ໄດ້ຂາຍດີກວ່າໝູ່ແມ່ນສາມາດຂາຍຈືນສົ້ມໝູໄດ້ປະມານ 2000 ຫໍ່, ມື້ໜ້ອຍສຸດກໍໄດ້ 1 ພັນກ່ວາຫໍ່. ກ່ອນໜ້ານີ້, ຮ້ານຂອງຂ້ອຍຂາຍສະເພາະແຕ່ຈືນສົ້ມໝູເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຍ້ອນຄວາມຕ້ອງການບໍລິໂພກຂອງລູກຄ້າ, ດັ່ງນັ້ນຂ້າພະເຈົ້າເຮັດອາຫານຫວ່າງຕື່ມອີກບາງເຍື່ອງເຊັ່ນ: ເຂົ້າໜົມໝາກແປບ, ເຂົ້າໜົມໄສ້ເຄັມຈືນ… ”
ຈືນສົ້ມໝູແມ່ນໝາຍເຖິງການນຳເອົາສົ້ມໝູໄປຈືນ ຊຶ່ງໄດ້ຮັບຄວາມນິຍົມບໍລິໂພກຈາກຊາວຫວຽດນາມຫຼາຍຄົນ. ນາງຖຸຍແບ່ງປັນກ່ຽວກັບວັດຖຸດິບເພື່ອເຮັດສົ້ມໝູວ່າ :
“ ວັດຖຸດິບຕົ້ນຕໍເພື່ອເຮັດສົ້ມໝູ ລວມມີ: ຊີ້ນໝູບົດ, ໜັງໝູ, ແປ້ງມັນ, ເກືອ, ແປ້ງນົວ, ໝາກພີກໄທ…ສຳລັບວິທີປຸງແຕ່ງແມ່ນງາຍດາຍ, ພຽງແຕ່ປະສົມບັນດາວັດຖຸດິບເຂົ້ານຳກັນຕາມອັດຕາທີ່ເໝາະສົມ. ສະເພາະຮ້ານຂ້າພະເຈົ້າແມ່ນປະສົມບັນດາວັດຖຸດິບຕາມອັດຕາ 3/1 ໝາຍເຖິງຊີ້ນໝູບົດ 3ໂລປະສົມກັບໜັງໝູ 1 ໂລພ້ອມກັບເກືອ, ແປ້ງນົວ, ໝາກພີກໄທເລກໜ້ອຍ. ສົ້ມໝູຈະແຊບຫຼືບໍ່ນັ້ນແມ່ນຕ້ອງຂຶ້ນກັບວັດຖຸດິບ. ເມື່ອຫໍ່ສົ້ມໝູແລ້ວ, ກໍຕ້ອງເອົາໄວ້ໃນຕູ້ເຢັນປະມານ 2-3 ຊົ່ວໂມງເພື່ອໃຫ້ສົ້ມໝູອ່ອນ, ເມຶ່ອກິນ ມັນບໍ່ແຂງ”
ວັດຖຸດິບ ພາຍຫຼັງທີ່ໄດ້ປະສົມເຂົ້າກັນ, ຈະຖືກປັ້ນເປັນກ້ອນໃຫຍ່ຊຳນິ້ວມືຍາວປະມານ 10 cm . ແລ້ວຖືກຫໍ່ດ້ວຍນີລົງ ແລະ ເອົາໄວ້ຕູ້ເຢັນ. ຫຼັງຈາກນັ້ນ 2-3 ຊົ່ວໂມງ, ມັນຈະໄນ ແລະ ໃຫຍ່ຂຶ້ນນ້ອຍໜຶ່ງ. ເມື່ອແຂກມາສັ່ງກິນສົ້ມໝູ, ນາງຖຸຍກໍເອົາສົ້ມໝູເກືອກໃສ່ຜ່ານແປ້ງເລັກນ້ອຍ, ຫຼັງຈາກນັ້ນນຳໄປຈືນປະມານ 2-3 ນາທີ່, ເມື່ອເຫັນ ສົ້ມໝູມີສີ ແລະ ຟູຂຶ້ນ, ນາງຖຸ້ຍກໍຂ້ຽວຕັກຂຶ້ນ. ນາງຖຸຍເວົ້າວ່າ :
“ສົ້ມໝູຈືນມີຄວາມພິເສດຢູ່ບ່ອນວ່າ ເມື່ອແຂກມາສັ່ງກິນ, ຈຶ່ງນຳສົ້ມໝູໄປຈືນ. ກໍຍ້ອນວ່າເຍື່ອງອາຫານນີ້ແມ່ນສາມາດປຸງແຕ່ງໄດ້ໄວ, ດັ່ງນັ້ນພາຍຫຼັງທີ່ແຂກມາສັ່ງກິນ, ກໍຕ້ອງລໍຖ້າພຽງປະມານ 10 ນາທີ່ເທົ່ານັ້ນ ຈະໄດ້ກິນສົ້ມໝູຈືນແລ້ວ ”
ເມື່ອກິນສົ້ມໝູຈືນ ກໍຕ້ອງຈ້ຳກັບຊ໋ອດໝາກເຜັດ ແລະ ກິນກັບດອງໝາກຮຸ່ງຈຶ່ງແຊບ. ທ່ານຜູ້ຟັງທີ່ເຄົາລົບ! ຖ້າຫາກພວກເພື່ອນຢາກເຮັດສົ້ມໝູຈືນໃຫ້ຄອບຄົວກິນ, ພວກເພື່ອນຕ້ອງກະກຽມວັດຖຸດິບດັ່ງນີ້:
- ຊີ້ນໝູບົດ : 300 ກຣາມ
- ໜັງຫມູ : 100 ກຣາມ
- ເຂົ້າຂົ້ວ: 10 ກຣາມ ພ້ອມກັບເກືອ, ແປ້ງນົວ, ຫົວຜັກທຽມ 4 ຫົວ
ສຳລັບວິທີປຸງແຕ່ງ, ພວກເຮົາໄດ້ສະເໜີມາຂ້າງເທິ່ງ. ຫວັງວ່າພວກເພື່ອນຈະເຮັດກິນແຊບ.