(VOV5)- Những lễ hội truyền thống ở Bắc Ninh là nơi để người đi hội gặp gỡ nhau, các liền anh, liền chị hát giao duyên bằng những canh hát Quan Họ đằm thắm mượt mà cùng tham gia những môn thể thao, những trò chơi dân gian đặc sắc. Một trong những trò chơi dân gian đó là trò chạy Ró. Đây là trò chơi dân gian hấp dẫn, mang đậm nét văn hóa và tinh thần thể thao, thu hút đông đảo nhân dân các địa phương tham gia.

Nghe nội dung chi tiết tại đây:

Chạy Ró lạ từ cái tên đến cách chơi và chỉ có ở thôn Guột, xã Việt Hùng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. Gọi là chạy Ró vì hoạt động của trò chơi cần dùng đến chiếc Ró. Đó là một chiếc túi rộng được đan bằng cói hoặc thân cây bèo tây và thường được dùng đựng thóc lúa ngày xưa. Chị Nho, một người dân thôn Guột, cho biết: “Chiếc Ró rất quen thuộc với đời sống ở làng và nó được người dân dùng để đi chợ, đựng đồ… Trong trò chơi thì chiếc Ró dùng để đựng một bộ trang phục của đủ mọi giới, mọi ngành nghề như bộ quần áo nam, nữ, công nhân, bộ đội hay trang phục của người Kinh Bắc xưa: áo tứ thân, áo the khăn xếp. Khi chơi trò này thì vừa đi vừa hóa trang.”

Những người hóa trang Thầy xã, mẹ Đốp (bên phải) thắng cuộc trong trò chơi chạy ró tại Festival Bắc Ninh 2014. - Ảnh: Thạch Thảo/Báo Bắc Ninh

Thể lệ chơi chạy Ró rất đơn giản. 8 hoặc 10 người tham gia trò chơi tương ứng với số Ró đã được chuẩn bị từ trước. Sau tiếng trống hiệu lệnh, người chơi chạy từ vạch xuất phát tới chỗ đặt những chiếc ró và nhanh tay lựa chọn cho mình một chiếc bất kì. Nhiệm vụ của người chơi lúc này là vừa chạy xung quanh tạo thành một vòng tròn vừa mặc bộ trang phục đựng trong chiếc ró mà mình vừa giành được mà không được đặt ró xuống đất. Trong tiếng trống rộn ràng, vòng người chạy hối hả, phút chốc một cô gái dần lột xác thành nam doanh nhân trẻ, anh thanh niên bỗng thành chị phụ nữ có thai, ông cụ biến hình thành một chàng thành niên hiện đại…. Chỉ khi nào tiếng trống ngừng thì người chơi mới được đặt ró xuống đất. Sau đợt trống giục lần thứ nhất, tiếng trống giục lần thứ hai lại cất lên, người chơi tiếp tục cầm Ró vừa chạy vừa mặc bộ trang phục. Bà Nguyễn Thị Đậu, thành viên Câu lạc bộ chạy Ró thôn Guột, cho biết: “Trò chơi đem lại tiếng cười cho toàn dân và cho tất cả mọi người tham gia. Chơi trò này thì ai cũng tham gia được. Ai đến làng tôi lúc nào cũng thấy tiếng cười, niềm vui.”

Nét độc đáo của trò chơi là người chơi không biết các loại trang phục xếp trong các Ró là bộ trang phục của đàn ông, đàn bà, người nông dân, quân phục bộ đội hay bộ quần áo tứ thân đặc trưng của miền quê Bắc Bộ xưa… Chỉ  khi có hiệu lệnh của trọng tài thì họ mới được chạy đến mỗi chiếc Ró, mặc trang phục trong đó, vừa mặc vừa phải cầm Ró chạy về vạch xuất phát. Hết thời gian quy định, ai mặc trang phục nhanh, hoàn chỉnh và đẹp thì được trao giải Nhất. Trò chơi mang lại không khí vui nhộn cho những người tham gia cũng như những người xem trò chơi. Ông Nguyễn Quang Xếp, Trưởng thôn Guột, chia sẻ: Trò chạy Ró không biết có từ lúc nào… Trải qua nhiều đời gìn giữ, phát huy, ngày nay người trong làng vẫn lưu giữ được. Mỗi năm đến hội làng, Lễ, Tết, trò chơi lại thu hút mọi thế hệ từ trẻ nhỏ, thanh niên, tới các ông bà lớn tuổi đều hào hứng tham gia. Trò chơi dân gian chạy Ró vẫn được duy trì đến ngày hôm nay do ý thức bảo tồn của người dân trong làng cũng như ý nghĩa, lợi ích của trò chơi mang lại niềm vui cho mọi người trong mùa lễ hội. “Cứ đến dịp Lễ, Tết địa phương lại tổ chức trò chơi. Trò này mang đến nụ cười thoải mái trong ngày Tết. Một tiếng cười bằng 10 thang thuốc bổ nên có trò chơi này được lưu truyền mãi trong làng.”

Trong không khí náo nức của ngày lễ hội, tiếng trống hoà chung tiếng cổ vũ, hò reo của người xem, trò chơi dân gian chạy Ró đã mang đến những phút giây thoải mái, sảng khoái cho người xem, đồng thời cũng là môn thể thao rèn luyện sự nhanh nhạy, bền bỉ, khéo léo. Bà Nguyễn Thị Nụ, Chủ nhiệm CLB chạy Ró thôn Guột, cho biết:“Lúc nào tôi cũng muốn trò chơi này duy trì mãi mãi trong làng Guột này. Trò chơi mang lại ý nghĩa hạnh phúc, vui vẻ cho người dân trong làng. Chơi xong thì bao nhọc nhằn tan biến, tâm hồn thoải mái.”

 Chạy Ró giờ đây không chỉ là một thú chơi dân gian mà còn là nét đẹp văn hóa của Bắc Ninh và được mang đi biểu diễn tại các Festival văn hóa, du lịch ở nhiều vùng miền trong cả nước. Từ năm 2010, Câu lạc bộ chạy Ró thôn Guột đã được thành lập. Đến nay, CLB chạy Ró làng Guột đã có mặt ở nhiều lễ hội, tham gia biểu diễn tại nhiều sự kiện văn hóa, chính trị lớn của địa phương, tỉnh Bắc Ninh cũng như tại Hà Nội. Ông Nguyễn Quang Xếp, Trưởng thôn Guột, xã Việt Hùng, huyện Quế Võ, cho biết: “Chúng tôi muốn được tỉnh, huyện… phối hợp cùng để đầu tư, gìn giữ trò chơi này. Ngoài việc giữ được trò chơi dân gian và đưa ra giới thiệu với bạn bè trong nước và quốc tế, đồng thời thế hệ trẻ hiểu và cùng chúng tôi phát huy trò chơi này.”