Đại hội có sự tham dự của 1.000 đại biểu là những cán bộ đoàn, đoàn viên tiêu biểu trên toàn quốc, đại diện cho 6,4 triệu đoàn viên, thanh niên. Tới dự phiên khai mạc có Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản VN Nguyễn Phú Trọng , Chủ tịch nước Trần Đại Quang, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cùng lãnh đạo các Bộ, ngành Trung ương, các lãnh Đoàn qua các thời kỳ.

Phát biểu chỉ đạo tại Đại hội, Tổng bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, tuổi trẻ Việt Nam luôn nêu cao tinh thần yêu nước, không ngại gian khổ, không sợ hy sinh, sẵn sàng phấn đấu dấn thân vì sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Từ khi có Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo và rèn luyện, tuổi trẻ Việt Nam càng phát huy cao độ truyền thống anh hùng, có nhiều đóng góp xứng đáng vào những thắng lợi vĩ đại của cách mạng Việt Nam.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: "Đoàn TNCS Hồ Chí Minh không ngừng lớn mạnh, trưởng thành, làm tốt nhiệm vụ đoàn kết, tập hợp, giáo dục, vận động thanh niên tham gia các công việc chung của đất nước. Những năm gần đây, thực hiện chức nang nhiệm vụ của mình, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã có nhiều tiến bộ trong đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi đã đạt được kết quả toàn diện và ngày càng phù hợp và đáp ứng tốt hơn nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của đoàn viên thanh thiếu nhi. Công tác giáo dục tư tưởng, đạo đức chính trị, lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ được tăng cường. Nội dung phương thức giáo dục không ngừng được đổi mới, các phong trào xung kích tình nguyện, phát triển kinh tế xã hội và bảo về tổ quốc và đồng hành với thanh niên lập thân lập nghiệp tạo được dấu ân tốt trong xã hội. Đội ngũ cán bộ đoàn  được chuẩn hóa, trở thành nguồn cán bộ kế cận tin cậy của Đảng, chính quyền và đoàn thể các cấp".

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: Mục tiêu và các nhiệm vụ đã xác định trong Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, nhất là mục tiêu phấn đấu sớm đưa Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại, đòi hỏi phong trào thanh niên và Tổ chức đoàn phải không ngừng đổi mới và nỗ lực phấn đấu vươn lên, nâng cao chất lượng tổ chức, phương thức và hiệu quả hoạt động, phát huy mạnh mẽ vai trò xung kích tình nguyện, sáng tạo của thanh niên, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng trong giai đoạn mới. 

Tổng Bí thư nhấn mạnh: "Tôi đề nghị các đồng chí cần tiếp tục tăng cường giáo dục lý tưởng cách mạng, đạo đức lối sống văn hóa cho thế hệ trẻ. Đây vừa là nhiệm vụ cấp thiết trước mắt thường xuyên, vừa là nhiệm vụ cơ bản chiến lược lâu dài đòi hỏi phải có sự quan tâm đầu tư thỏa đáng. Đoàn cần tập hợp giáo dục thanh niên khơi dậy và thúc đẩy cho mỗi bạn trẻ lòng yêu nước lý tưởng cách mạng, lòng kiên định niền tin vào chế độ, tiếp nối xứng đáng truyền thống của cha anh. Muốn làm tốt  nhiệm vụ trên, Đoàn phải coi trọng công tác tuyên truyền, đặc biệt và phải kiên trì, sáng tạo và thực chất trong việc tổ chức cho cán bộ đoàn viên thanh thiếu nhi học tập làm theo tưởng đạo đức Hồ Chí Minh. Đoàn phải thường xuyên tự đổi mới, nâng cao hiệu quả công tác giáo dục; đề cao phát huy vai tò tự rèn luyện, tự tu dưỡng khả năng tự hoàn thiện của thanh niên dưới sự định hướng hỗ trợ của tổ chức đoàn, hội, đội".

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mong muốn tổ chức Đoàn đặc biệt chú ý đến bản lĩnh, sức mạnh của tuổi trẻ trong khối Đại đoàn kết dân tộc. Tổng Bí thư mong muốn thời gian tới, phong trào thanh niên sẽ có bước phát triển mới mạnh mẽ hơn, sáng tạo hơn, đóng góp vào thắng lợi nghị quyết của Đảng.

Với khẩu hiệu hành động của Đại hội: "Tuổi trẻ Việt Nam tiên phong, bản lĩnh, đoàn kết, sáng tạo, phát triển", Đại hội Đoàn toàn quốc lần thứ XI biểu thị quyết tâm chính trị của Tuổi trẻ Việt Nam trong thời kỳ mới ra sức phấn đấu vươn lên vượt qua mọi khó khăn, thách thức, vững tâm thế đảm nhận vai trò quan trọng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.