សមុទ្រខាងកើតឆ្នាំ២០១៦ក្រោយសេចក្ដីសម្រេចរបស់ PCA
HUYEN -
(VOV) /
(VOV)_សមុទ្រខាងកើតបន្តជាប្រធានបទក្តៅគគុកនៅលើតុចរចារ និងជា
បញ្ហាដែលត្រូវបានសហគមន៍អន្តរជាតិផ្តោតយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំង ក្នុងឆ្នាំ ២០១៦
ជាពិសេសគឺបន្ទាប់ពីពេលដែល តុលាការមជ្ឈត្តិកម្មអចិន្ត្រៃយ៍ (PCA) បង្កើតឡើង
តាមឧបសម្ព័ន្ធទី៧នៃអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីអំពីច្បាប់សមុទ្រ បានចេញ
សេចក្ដីសម្រេចចំពោះការប្តឹងរវាងហ្វីលីពីន និងចិន ដោយទាក់ទិនដល់បញ្ហាសមុទ្រ
ខាងកើត។ សេចក្ដីសម្រេចចិត្តនេះមានអត្ថន័យខាងគតិយុត្តិនិងនយោបាយដ៏ធំ
ធេងដែលក្នុងនោះស្មារតីយកច្បាប់ជាធំត្រូវបានលើកកំពស់។
 |
| សមុទ្រខាងកើតឆ្នាំ២០១៦ក្រោយសេចក្ដីសម្រេចរបស់ PCA |
ក្នុងសេចក្ដីសម្រេចកម្រាសជិត៥០០ទំព័រ តុលាការមជ្ឈត្តិកម្មអចិន្ត្រៃយ៍ បាន
ប្រកាសសំណូមពរស្ដីអំពី៖”កំណាត់ផ្លូវអណ្ដាតគោ”របស់ចិនចាមិនមានមូលដ្ឋានគតិ
យុត្តិនិងបដិសេធ” អធិបតេយ្យភាពប្រវត្តិសាស្ត្រ”របស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើត។ ប្រ
ការសំខាន់នោះគឺសេចក្ដីសម្រេចនេះបានកំណត់ច្បាស់ថា៖ បណ្ដាកោះសិប្បនិមិត្តដែល
ចិនកំពុងកសាងឡើងដោយខុសច្បាប់នោះ មិនអាចចាត់ទុកជាចំណុចកោះមានតំ
បន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខ (EEZ) ២០០ម៉ាយ និងដែនសមុទ្រ ១២ម៉ាយបានទេ។
សេចក្ដីសម្រេចរបស់តុលាការមជ្ឈត្តិកម្មអចិន្ត្រៃយ៍(PCA) ជាសេចក្ដីសម្រេច
អន្តរជាតិដំបូងបង្អស់និងជាផ្លូវការ ហើយផ្អែកទៅតាមច្បាប់សមុទ្រ នៃអង្គការសហ
ប្រជាជាតិ។ PCA អាចបើកផ្លូវសំរាប់ដំណោះស្រាយយូរអង្វែងសំរាប់ជំលោះនៅសមុទ្រ
ខាងកើត។
ទាក់ទាញការយកចិត្តទុកដាក់របស់សាធារណះមតិអន្តរជាតិ
បន្ទាប់ពីពេលតុលាការមជ្ឈត្តិកម្មអចិន្ត្រៃយ៍ចេញសេចក្ដីសម្រេចនេះ ប្រទេសជា
ច្រើននៅក្នុងនិងក្រៅតំបន់បានឡើងសម្លេងអំពាវនាវអោយភាគីទាំងឡាយត្រូវ
អនុលោមសេចក្ដីសម្រេចនេះ។ បណ្ដាប្រទេសក៏បានសង្កត់ធ្ងន់ទៅលើតំលៃគតិយុត្តិ
របស់សេចក្ដីសម្រេចនេះនិងគាំទ្រសេរីភាពនាវាចរណ៍។ សហគមន៍អន្តរជាតិបាន
ចាត់ទុកថា៖ បណ្ដាប្រទេសវិវាទទាំងអស់ត្រូវដោះស្រាយដោយសន្តិវិធី មិនត្រូវប្រើ
ប្រាស់អំពើហឹង្សាឬគំរាមកំហែងប្រើប្រាស់អំពើហឹង្សា។ សហគមន៍អន្តរជាតិក៏បាន
ដាស់តឿនភាគីវិវាទទាំងឡាយត្រូវគោរព UNCLOS គាំទ្រការរក្សាសណ្ដាប់ធ្នាប់មួយ
ដោយផ្អែកទៅលើច្បាប់ រក្សានិងការពារគ្រប់សិទ្ធិនិងសិទ្ធិផ្តាច់មុខរបស់ប្រទេសទាំងឡាយ។
អាចឃើញថា៖បន្ទាប់ពីមានសេចក្ដីសម្រេចនេះបញ្ហាសមុទ្រខាងកើតទទួល
បានការយកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងពីប្រទេសផ្សេងៗនៅខាងក្រៅតំបន់និងក្លាយទៅជា
ប្រធានបទលើតុចរចារក្នុងវេទិកា យន្តការសហប្រតិបត្តិការពហុទិសដូចជា៖ G7, APEC …លៗ
បង្កើនសកម្មភាពយោធានៅក្នុងតំបន់
សេចក្ដីសម្រេច PCA បាននាំមកនូវកំណែទម្រង់ជាច្រើនក្នុងគោលនយោបាយ
របស់ប្រទេសធំៗ។ ប៉ុន្មានខែចុងឆ្នាំ២០១៦នេះ សមយុទ្ធនានាបានកើតមានឡើងជា
សយ៉ាងខ្លាំងថា មិនបញ្ចប់សកម្មភាពកសាងកោះសិប្បនិមិត្តនៅសមុទ្រទេ ទន្ទឹម
នឹងនោះរៀបចំសកម្មភាពសមយុទ្ធនានា។ ក្នុងពេលជាមួយគ្នានោះ អាមេរិកក៏បាន
ដាក់ពង្រាយកងកម្លាំងរបស់ខ្លួនទៅកាន់សមុទ្រខាងកើត រួមទាំង៖នាវាផ្ទុកយន្ត
ហោះ នាវាចម្បាំង រួមជាមួយកងកម្លាំងកងទ័ពជើងទឹក កងទ័ពអាកាស ធ្វើសម
យុត្តរួមជាមួយជប៉ុន ឥណ្ឌា និងសម្ព័ន្ធមិត្តនានា។
ច្បាស់លាស់ណាស់ថា ត្រូវចំណាយពេលវេលាច្រើនថែមទៀត បន្ទាប់ពី PCA ទើបស្ថាន
ភាពក្នុងតំបន់មានស្ថិរភាពឡើងវិញ។ប៉ុន្តែ សេចក្ដីសម្រេចនេះបានបង្កើតឱកាស
ដើម្បីភាគីវិវាទទាំងឡាយអង្គុយជាមួយគ្នានិងកាត់បន្ថយភាពតានតឹង។ រក្សាសន្តិ
ភាព និងស្ថិរភាពនៅសមុទ្រខាងកើត ដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ ចំពោះភាពសម្បូររុង
រឿងសំរាប់អាស៊ី-ប៉ាសីស្វីក។សេចក្ដីសម្រេចនេះអាចបង្កើតឡើងគ្រឹះដ្ឋានរឹងមាំមួយ
ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាយូរអង្វែងនិងស្មុគ្រស្មាញនៅសមុទ្រខាងកើត៕
HUYEN
-VOV