รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศเวียดนาม เลหว่ายจุง (คนกลาง)

“ไทยเห็นว่า อาเซียนจะไม่เป็นองค์กรที่สมบูรณ์ถ้าหากไม่เพิ่มสมาชิก เมื่อเวียดนามเข้าเป็นสมาชิกของอาเซียนก็ช่วยให้ภูมิภาคของเราเข้มแข็งมากขึ้นและมีพลังขับเคลื่อนเพื่อพัฒนามากขึ้น”

นี่คือความเห็นของดร.ประชา คุณะเกษม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศไทยในช่วงที่เวียดนามได้รับเข้าอาเซียนในการประชุม ณ ประเทศบรูไนเมื่อปี 1995

ก้าวกระโดดในกระบวนการผสมผสาน

การเข้าเป็นสมาชิกของอาเซียนเมื่อปี 1995 คือก้าวกระโดดของเวียดนามในกระบวนการผสมผสานเข้ากับกระแสโลก ซึ่งช่วยทำลายคำสั่งคว่ำบาตร เมื่อกล่าวถึงการตัดสินใจในช่วงนั้นของเวียดนาม รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศเวียดนาม เลหว่ายจุงเผยว่า            “เมื่อเวียดนามย่างเข้าสู่กระบวนการเปลี่ยนแปลงใหม่ประเทศ เรื่องที่สำคัญคือต้องสร้างเงื่อนไขระหว่างประเทศที่สะดวกที่สุด โดยเฉพาะปัญหาสันติภาพและความร่วมมือเพื่อที่จะให้ความสนใจต่อการพัฒนาเศษฐกิจสังคมได้เต็มที่ นี่คือเนื้อหาที่ถูกระบุในมติการประชุมสมัชชาใหญ่พรรคคอมมิวนิสตร์เวียดนามสมัยที่ 6 และ 7 และในมติที่ 13 ของกรมการเมืองเมื่อปี 1988 ดังนั้น การกระชับความสัมพันธ์มิตรภาพและความร่วมมือกับบรรดาประเทศเพื่อนบ้านในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้จึงมีบทบาทสำคัญต่อการปฏิบัติแนวทางดังกล่าว”

24 ปีถือเป็นช่วงเวลาที่ยาวนานของเวียดนามในกระบวนการผสมผสานเข้ากับภูมิภาคโดยใครที่จะคิดได้ว่า ประเทศเวียดนามของ 2 ทศวรรษก่อนที่เคยลังเลอยู่กับความคิดที่ว่า “ผสมผสาน” หรือจะถูก “หลอมรวม” นั้นกลับกลายเป็นสมาชิกที่มีบทบาทเป็นฝ่ายรุกและเข้มแข็งในอาเซียนดังปัจจุบัน

หลังจากที่เข้าเป็นสมาชิกของอาเซียน เวียดนามได้ผลักดันให้อาเซียนรับกัมพูชา ลาวและเมียนมาร์เป็นสมาชิก ซึ่งเป็นความพยายามปฏิบัติความฝันเกี่ยวกับชายคาอาเซียนที่มีสมาชิก 10 ประเทศ แม้จะไม่ใช่ประเทศสมาชิกกลุ่มแรกของอาเซียนแต่ในปัจจุบันเวียดนามได้กลายเป็นประเทศเดินหน้าในการมีส่วนร่วมต่อการพัฒนาของอาเซียน และการร่วมกับประเทศสมาชิกอื่นๆ พัฒนาอาเซียนให้เดินไปถูกทิศทางคือส่วนร่วมสำคัญที่สุดของเวียดนาม นาย Haike Manning อดีตเอกอัครราชทูตนิวซีแลนด์ ซึ่งเป็นหนึ่งในหุ้นส่วนรายใหญ่ของอาเซียนให้ข้อสังเกตว่า “เวียดนามเป็นสมาชิกสำคัญของอาเซียน ที่ช่วยสร้างภูมิภาคอาเซียนที่คล่องตัวและเจริญรุ่งเรือง อาเซียนกำลังได้รับความสนใจจากประเทศมหาอำนาจต่างๆ และพวกเราก็ให้ความสำคัญต่อความสัมพันธ์กับอาเซียน นิวซีแลนด์ได้สถาปนาความสัมพันธ์หุ้นส่วนยุทธศาสตร์กับอาเซียน ซึ่งสะท้อนคำมั่นของนิวซีแลนด์ต่อความเจริญรุ่งเรืองของทุกประเทศในภูมิภาค”

สร้างพลังขับเคลื่อนในการผสมผสานและยกระดับสถานะ

ในฐานะประเทศสมาชิก เวียดนามได้รับผลประโยชน์เป็นอย่างมากจากอาเซียน ซึ่งเป็นเวทีแรกเพื่อให้เวียดนามยกระดับทักษะความสามารถในการผสมผสานเข้ากับกระแสโลก สร้างการเปลี่ยนแปลงที่เป็นประโยชน์ในการจัดทำและปรับปรุงนโยบาย กฎระเบียบและขั้นตอนระเบียบการต่างๆของเวียดนามให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล

การเข้าเป็นสมาชิกของอาเซียนยังช่วยเวียดนามยกระดับความเข้มแข็งด้านระเบียบการและทักษะในการแก้ไขปัญหาข้ามชาติต่างๆ เช่น ปัญหาสิ่งแวดล้อม ภัยธรรมชาติ โรคระบาด การเปลี่ยนแปลงของสภาพภูมิอกาศ การฝึกอบรมและเพิ่มทักษะความสามารถของแถวขบวนเจ้าหน้าที่การทูตพหุภาคีในฟอรั่มระดับโลก ถ้าหากไม่มีช่วงเวลาเรียนรู้สั่งสมประสบการณ์ในอาเซียน เวียดนามก็ยากที่จะประสบความสำเร็จในกลไกความร่วมมือพหุภาคีอื่นๆ โดยล่าสุดนี้คือ เวียดนามได้รับเลือกเป็นสมาชิกไม่ถาวรของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติด้วยเสียงสนับสนุนเกือบ100 เปอร์เซ็นต์ บทบาทที่นับวันยิ่งสำคัญมากขึ้นของเวียดนามในอาเซียนคือพลังขับเคลื่อนเพื่อช่วยเพิ่มคุณค่ายุทธศาสตร์ของเวียดนามและขยายความสัมพันธ์ทวิภาคีของเวียดนามกับหุ้นส่วนนอกกลุ่มอาเซียน โดยเฉพาะกับประเทศมหาอำนาจ นาย หวูควาน อดีตรองนายกรัฐมนตรีเวียดนามได้ประเมินเกี่ยวกับการเข้าเป็นสมาชิกอาเซียนของเวียดนามว่า            “เมื่อย้อนมองช่วงเวลากว่า 2 ทศวรรษก่อน การเข้าเป็นสมาชิกอาเซียนคือการตัดสินใจที่ถูกต้อง และเอื้อประโยชน์มากมายต่อเวียดนาม พร้อมกับอาเซียน เวียดนามได้มีสถานะที่สูงเด่นยิ่งขึ้นบนเวทีโลก โดยได้เข้าร่วมกลไกความร่วมมือที่สำคัญๆ และได้นั่งเจรจาในฟอรั่มต่างๆร่วมกับบรรดาประเทศมหาอำนาจ”

ในปี 2020 เวียดนามจะดำรงตำแหน่งประธานหมุนเวียนอาเซียนอีกครั้ง ในสภาวการณ์ที่ภูมิภาคกำลังย่างเข้าสู่ระยะแห่งการพัฒนาในรูปแบบใหม่ที่มีทั้งโอกาสและความท้าทายใหม่ๆ เวียดนามให้คำมั่นที่จะเดินพร้อมกับอาเซียนอย่างรอบด้านและเตรียมความพร้อมเพื่อเข้าร่วมกรอบความร่วมมือต่างๆในภูมิภาคและผสมผสานเข้ากับกระแสโลกอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น.