Tổng thống Mỹ Donald Trump tối 16/09 đã đặt chân đến London (Anh), bắt đầu chuyến thăm cấp nhà nước hai ngày (17-18/09) đến Vương quốc Anh. Chuyến thăm được kỳ vọng mở ra chương mới cho quan hệ đồng minh đặc biệt Mỹ-Anh, đồng thời thúc đẩy việc xây dựng cách tiếp cận chung giữa Mỹ và các đồng minh châu Âu xoay quanh một loạt các vấn đề lớn của thế giới.

Ảnh minh hoạ: Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: THX/TTXVN

Chuyến thăm cấp nhà nước hai ngày đến Vương quốc Anh của Tổng thống Mỹ Donald Trump được thực hiện theo lời mời của Nhà vua Anh Charles III. Với chuyến thăm này, ông Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ đầu tiên trong lịch sử 2 lần được mời thăm cấp nhà nước đến Vương quốc Anh.

Đón tiếp trọng thị

Trong ngày 17/09, lễ đón chính thức Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng phu nhân được tiến hành trọng thể theo nghi lễ cao nhất của Hoàng gia Anh tại lâu đài Windsor, ngoại ô thủ đô London, dưới sự chủ trì của đích thân Nhà vua Anh Charles III. Trong ngày, ông Donald Trump tiến hành nhiều hoạt động mang tính biểu tượng, như: đặt vòng hoa tại mộ Nữ hoàng Elizabeth II; tham dự buổi trình diễn của dàn đồng ca nhà thờ St George. Nghi lễ trọng thị nhất mà Hoàng gia Anh dành cho Tổng thống Mỹ Donald Trump là buổi tiệc Hoàng gia tổ chức tối ngày 18/09 tại Cung điện Windsor, trong đó Nhà Vua Charles III và Tổng thống Mỹ Donald Trump đều có những bài diễn văn ca ngợi mối liên hệ lịch sử và quan hệ đồng minh đặc biệt giữa Mỹ và Anh.

Dịp này, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Anh Keir Starmer tiến hành hội đàm song phương, bàn thảo về một loạt các chủ đề quan trọng trong quan hệ song phương Mỹ-Anh cũng như giữa Mỹ và các đồng minh châu Âu, trong bối cảnh quan hệ đồng minh chiến lược truyền thống xuyên Đại Tây Dương đang gặp các thách thức mạnh mẽ từ sự thay đổi ưu tiên chiến lược của chính quyền Mỹ cũng như cách tiếp cận khác nhau trong nhiều vấn đề quốc tế quan trọng. Theo giới quan sát, chuyến thăm Vương quốc Anh của Tổng thống Mỹ Donald Trump diễn ra vào thời điểm đặc biệt quan trọng, mang tính bước ngoặt đối với quan hệ Mỹ-Anh cũng như tổng thể khối đồng minh phương Tây. Do đó, nước chủ nhà Anh quốc làm mọi cách để đạt được thỏa thuận chiến lược với chính quyền của ông Donald Trump, thông qua các nghi lễ Hoàng gia cao nhất, đặc biệt xét đến yếu tố ông Donald Trump luôn công khai việc có thiện cảm với Hoàng gia Anh. Nhà sử học về Hoàng gia Anh, Robert Lacey, nhận định: “Cho đến hiện nay, đây là lần đầu tiên một nguyên thủ quốc gia được người đứng đầu nền quân chủ Anh mời đến thăm bằng một lá thư mời trực tiếp. Điều này cho thấy là có rất nhiều tính toán chính trị trong sự kiện này”.

Chung quan điểm này, bà Olivia O’Sullivan, Giám đốc chương trình “Vương quốc Anh trên thế giới” của Viện nghiên cứu Chatham House (Anh), cho rằng chính phủ Anh hiện đang đối mặt với thách thức lớn từ các chính sách khó lường của chính quyền Mỹ. Vì thế, chuyến thăm của ông Donald Trump là cơ hội để Thủ tướng Keir Starmer xác định rõ cách tiếp cận của Mỹ trong các vấn đề thương mại, an ninh hay năng lượng: “Đây là một lời mời lớn từ Vương quốc Anh, bởi việc hai lần mời một nguyên thủ thăm cấp nhà nước là điều ít xảy ra. Vương quốc Anh quyết tâm đạt được một điều gì đó chiến lược và ý nghĩa trong chuyến thăm này của ông Trump”.

Hợp tác công nghệ-năng lượng

Trong số những chủ đề ưu tiên mà chính phủ Anh muốn thúc đẩy trong chuyến thăm của Tổng thống Mỹ Donald Trump, đầu tư được xem là trọng tâm hàng đầu của phía Anh. Ngay trước chuyến thăm, Anh và Mỹ đã đạt thỏa thuận trong lĩnh vực hạt nhân dân sự, theo đó hai phía sẽ công nhận các đánh giá tiêu chuẩn an toàn của nhau đối với các lò phản ứng hạt nhân cỡ nhỏ (SMR). Hôm 11/09, chính phủ Anh cũng công bố việc ký kết hợp đồng trị giá 400 triệu bảng Anh (543 triệu USD) với Google Cloud. Hợp đồng này là một phần trong quan hệ đối tác nhằm tăng cường việc chia sẻ thông tin mật với Mỹ, tăng cường các kênh liên lạc bảo mật giữa Vương quốc Anh và Mỹ, bên cạnh quan hệ đối tác tình báo và an ninh sâu rộng mà hai quốc gia đã có. Bộ Quốc phòng Anh nhấn mạnh rằng thỏa thuận này sẽ thu hút hàng triệu bảng Anh đầu tư từ Google Cloud, khi gã khổng lồ công nghệ Mỹ sẽ tuyển dụng một đội ngũ chuyên gia tại Anh để quản lý chương trình. Sau các thỏa thuận này, việc đầu tư vào các lĩnh vực tài chính, công nghệ, đặc biệt về trí tuệ nhân tạo (AI), siêu máy tính và máy tính lượng tử, là các ưu tiên khác mà Anh muốn thu thúc đẩy với phía Mỹ.

Các vấn đề địa chính trị lớn trên thế giới, bao gồm: xung đột Nga-Ukraine; xung đột tại Gaza; việc Anh và một số nước phương Tây dự định công nhận nhà nước Palestine… là chủ đề lớn tiếp theo trong chuyến thăm Anh của Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong thời gian qua, Thủ tướng Anh Keir Starmer cùng nhiều lãnh đạo châu Âu đã nỗ lực thúc đẩy hoạt động ngoại giao nhằm thuyết phục ông Donald Trump áp dụng cách tiếp cận cứng rắn hơn với phía Nga, qua đó sớm có các đàm phán chấm dứt xung đột Nga-Ukraine. Tuy nhiên, dù vẫn tuyên bố có thể gia tăng trừng phạt Nga, quan điểm của chính quyền Mỹ vẫn chưa có sự thay đổi lớn như phía châu Âu mong muốn. Theo bà Olivia O’Sullivan, hiện tại Mỹ và các đồng minh châu Âu, trong đó có Anh, đang có khác biệt tương đối lớn trong các vấn đề trên, do đó, Thủ tướng Anh Keir Starmer cần đề cập với vấn đề này với ông Donald Trump một cách khéo léo: “Đây là một thách thức cân bằng khó khăn với ông Keir Starmer và chính phủ Anh bởi có những điều mà ông ấy muốn, như đầu tư của Mỹ trong lĩnh vực công nghệ hay hợp tác công nghệ cao, nên vì thế phía Mỹ cùng có thể đòi hỏi các nhượng bộ từ phía Anh”.

Các tranh cãi về thương mại và thuế quan cũng là chủ đề nhạy cảm khác, khi chính quyền Mỹ kiên quyết duy trì các mức thuế quan với các đối tác kinh tế, gồm cả Anh, và mới đây lại yêu cầu các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) hay khối Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) áp thuế cao với Trung Quốc và Ấn Độ để gây sức ép với Nga. Theo giới quan sát, nếu không xử lý thận trọng, các tranh cãi này có thể ảnh hưởng đến các mục tiêu lớn trong quan hệ song phương mà Anh-Mỹ muốn thu được trong chuyến thăm của ông Donald Trump.