Các đại biểu cắt băng khai mạc Triển lãm "100 năm Mỹ thuật hiện đại"

Vừa qua, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, Hà Nội, triển lãm ‘100 năm Mỹ thuật hiện đại’ đã chính thức khai mạc, mang đến cho công chúng một không gian đầy sắc màu và nghệ thuật. Một thế kỷ trôi qua, từ Trường Mỹ thuật Đông Dương năm 1925 đến Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam hôm nay, nơi đây đã nuôi dưỡng nhiều thế hệ họa sĩ, nhà điêu khắc, góp phần kiến tạo nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, vừa đậm tinh thần dân tộc, vừa hội nhập với nghệ thuật thế giới.

Không gian triển lãm tại tầng 2 của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam

Triển lãm không chỉ trưng bày tác phẩm nghệ thuật mà còn là câu chuyện về hành trình đào tạo và sáng tạo của nhà trường, phản ánh sự gắn bó mật thiết giữa mỹ thuật Việt Nam và lịch sử dân tộc qua từng giai đoạn.

Giám tuyển Nguyễn Nghĩa Phương trình bày ý tưởng và nội dung của triển lãm

Hơn 150 tác phẩm tranh, tượng, phù điêu được trưng bày, bao gồm sưu tập của nhà trường, bảo tàng và sự đóng góp của các tổ chức như A&V Foundation hay gia đình họa sĩ Ngô Mạnh Lân. Giám tuyển Nguyễn Nghĩa Phương cho biết đây là lần đầu tiên sau 100 năm, các tác phẩm này được hội tụ cùng nhau, tạo nên bức tranh tổng thể về hành trình đào tạo và phát triển mỹ thuật Việt Nam hiện đại.

“Chúng tôi mất hơn một năm rưỡi từ khi lên ý tưởng để thực hiện triển lãm. Triển lãm gồm hai tầng chuyên đề, bày trong bốn gian, phản ánh 100 năm đào tạo và khát khao đổi mới trong ngôn ngữ tạo hình của sinh viên và giảng viên. Đây là lần đầu tiên các tác phẩm lưu giữ tại trường và bảo tàng được hội tụ cùng nhau, tạo nên những âm điệu ngọt ngào của màu sắc, hình khối và cảm xúc.” - Ông Nguyễn Nghĩa Phương cho biết.

Bà Đặng Thị Phong Lan - Hiệu trưởng Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam phát biểu tại buổi giới thiệu triển lãm.

Nhìn lại lịch sử, trường đã trải qua nhiều giai đoạn: từ Trường Mỹ thuật Đông Dương, Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam, Đại học Mỹ thuật Hà Nội, đến Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam ngày nay.

Bà Đặng Thị Phong Lan - Hiệu trưởng nhấn mạnh rằng mỗi giai đoạn phát triển của trường đều gắn liền với lịch sử đất nước, từ kháng chiến đến đổi mới và hội nhập quốc tế. Điều này được thể hiện qua các tác phẩm được trưng bày tại triển lãm. “Triển lãm bao gồm các tác phẩm của những giảng viên người Pháp, những người đã tâm huyết phát triển, duy trì trường Mỹ thuật Đông Dương, môi trường đầu tiên đào tạo theo phương pháp Hàn Lâm Phương Tây, đồng thời luôn khuyến khích tài năng, học hỏi, khai thác và phát triển truyền thống nghệ thuật Việt Nam.

Triển lãm còn mang đến cho công chúng một diện mạo của nền mỹ thuật Việt Nam hiện đại bởi lẽ toàn bộ 150 tác phẩm của triển lãm đều mang những đặc điểm thẩm mỹ, tư tưởng, kỹ thuật nổi bật của các phân kỳ lịch sử mỹ thuật hiện đại Việt Nam từ mốc 1925 đến nay và đặc biệt chúng đều được sáng tác bởi các thế hệ thầy trò trường Mỹ thuật Đông Dương, Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam suốt một thế kỷ qua”. - Bà Lan cho biết.

Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông phát biểu khai mạc triển lãm

Trong không khí trang trọng của Lễ kỷ niệm 100 năm thành lập Trường Mỹ thuật Việt Nam và khai mạc triển lãm ‘100 năm Mỹ thuật hiện đại’, Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Tạ Quang Đông đã chia sẻ về hành trình một thế kỷ hình thành và phát triển của ngôi trường, nơi đã vun đắp những giá trị nghệ thuật, tinh thần sáng tạo và bản sắc Việt.

Ông nhấn mạnh: “Những người thầy như Victor Tardieu không chỉ truyền đạt phương pháp giảng dạy khoa học hiện đại mà còn khơi gợi tình yêu nghệ thuật dân tộc, ý thức sáng tạo và bản sắc Việt Nam trong mỗi sinh viên. Triển lãm cũng là dịp để chúng ta tri ân và tôn vinh các thế hệ hiệu trưởng, giảng viên, họa sĩ ,nhà điêu khắc đã gắn bó và cống hiến cho sự nghiệp mỹ thuật nước nhà, từ những người đặt nền móng đầu tiên như Victor Tardieu, Évariste Jonchère,Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn đến các danh họa, nhà điêu khắc tài năng như Nguyễn Phan Chánh, Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Sáng, Nguyễn Tư Nghiêm, Diệp Minh Châu, Phạm Gia Giang, cùng nhiều thế hệ nghệ sĩ khác. Chính họ đã tạo nên diện mạo và  bản sắc riêng cho Việt Nam, một nền nghệ thuật vừa thấm đẫm tinh thần dân tộc vừa mang hơi thở của thời đại.”

Không chỉ là câu chuyện về nghệ thuật, triển lãm còn gợi nhớ những ký ức sống động về người thầy đầu tiên Victor Tardieu và mối quan hệ thầy trò với họa sĩ Nam Sơn. Những giá trị này vẫn được tiếp nối và phát triển 100 năm sau.

Hậu duệ của Hiệu trưởng đầu tiên của Trường Mỹ thuật Đông dương Victor Tardieu tham dự sự kiện

Cháu nội của người thầy, người hiệu trưởng đầu tiên - hoạ sĩ Victor Tardieu, đại diện gia đình xúc động kể lại: “Cách đây vài năm, tôi đã quyết định nộp lại các tài liệu lưu trữ của gia đình cho Viện Lịch sử Nghệ thuật quốc gia Pháp, trong đó có rất nhiều các báo cáo do ông nội tôi là Victor Tardieu đã ký và gửi cho chính quyền thuộc địa lúc đó. Các văn bản này thể hiện sự cương nghị, nghị lực và uy tín của ông. Trong tài liệu lưu trữ này cũng có rất nhiều thư tín trao đổi giữa ông Victor Tardieu và các học trò thân thiết, trong đó gần gũi nhất vẫn là trao đổi với họa sĩ Nam Sơn. Victor Tardieu và họa sĩ Nam Sơn là hai gương mặt xuất sắc, hai thầy trò những người đã để lại những di sản có một không hai, không thể phai nhạt, một di sản 100 năm sau vẫn tiếp tục đồng hành và phát triển”.

Các thế hệ thầy cô và cựu sinh viên của Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam

Mỗi bức tranh, tượng, ký họa trong triển lãm đều cho thấy quá trình đào tạo và sáng tạo của thầy trò nhà trường. Từ phương pháp giảng dạy hàn lâm phương Tây đến việc kết hợp truyền thống Việt Nam, từ ký họa chiến tranh đến tác phẩm tốt nghiệp, tất cả đều chứng minh tinh thần sáng tạo và khát vọng đổi mới xuyên suốt một thế kỷ.

Các tác phẩm của thầy và trò Trường Mỹ thuật Đông Dương được trưng bày tại triển lãm

Mỗi tác phẩm, mỗi bài học, từ Victor Tardieu, Tô Ngọc Vân, Trần Văn Cẩn đến các nghệ sĩ đương đại trong Triển lãm ‘100 năm Mỹ thuật hiện đại’ không chỉ nhìn lại quá khứ mà còn gợi mở những ý tưởng phát triển cho tương lai mỹ thuật Việt Nam. 

Triển lãm diễn ra từ ngày 14- 22/11/2025 tại không gian 2 tầng của khu trưng bày chuyên đề của Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.