(vovworld) - ເລື່ອງຊາອຸດີອາຣາເບຍ ປະຫານຊີວິດ 47 ຄົນດ້ວຍໂທດ “ກໍ່ການຮ້າຍ”, ໃນນັ້ນມີບາດຫຼວງອິດສະລາມ ນີ້ກາຍຊີອາ Nimr al Nimr ໄດ້ ແລະ ພວມຖືກຕຳນິຕິຕຽນຢ່າງແຮງຈາກຫາງສຽງສາກົນ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເກີດກະແສຟອງແຫ່ຂະບວນປະທ້ວງໃນໝູ່ປະຊາຄົມຊາວມຸດສະລິມ ນີ້ກາຍຊີອາ ຢູ່ພາກຕາເວັນອອກກາງ, ພິເສດແມ່ນເຮັດໃຫ້ຄວາມເຄັ່ງຕຶງລະຫວ່າງອີຣານ ແລະ ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ. ບັນດານັກຊ່ຽວຊານໄດ້ໄຈ້ແຍກ ແລະ ກ່າວເຕືອນວ່າ ເຫດການນີ້ອາດຈະກໍ່ຜົນຮ້າຍຢ້ອນຫຼັງທີ່ຮ້າຍແຮງສຳລັບພາກພື້ນ. ບົດຂຽນ “ສັນຍານເຄັ່ງຕຶງຢູ່ພາກຕາເວັນອອກກາງນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ” ຂອງບັນນາທິການ ແອ໋ງຮ່ວຽນ, ວິທະຍຸກະຈາຍສຽງຫວຽດນາມ.
ເລື່ອງປະຫານຊີວິດບາດຫຼວງ Nimr al Nimr, ພ້ອມກັບ 46 ຄົນອື່ນໄດ້ເຮັດໃຫ້ການແບ່ງແຍກຢູ່ເຂດຕາເວັນອອກກາງ, ເຊິ່ງແມ່ນເຂດທີ່ຂາດຄວາມເຫັນດີເຫັນພ້ອມ ແລະ ເຄີຍມີການໃຊ້ຄວາມຮຸນແຮງດ້ານສາສະໜາ ເລິກເຊິ່ງຂຶ້ນຕື່ມ. ບັນດາການແຫ່ຂະບວນປະທ້ວງໄດ້ເກີດຂຶ້ນພາຍຫຼັງການປະຫານຊີວິດດັ່ງກ່າວ, ເຮັດໃຫ້ການພົວພັນທາງການທູດລະຫວ່າງບັນດາປະເທດໃນພາກພື້ນຖືກແຕກແຫງຢ່າງຮ້າຍແຮງ.
ການຜັນປ່ຽນຄວາມເຄັ່ງຕຶງ
ໃນ ການຜັນປ່ຽນຫຼ້າສຸດ, ວັນທີ 03/01, ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ໄດ້ຖະແຫຼງໂດຍບັງເອີນວ່າ ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ໄດ້ຕັດສາຍພົວພັນທາງການທູດກັບອີຣານ, ພ້ອມທັງຮຽກຮ້ອງບັນດານັກການທູດອີຣານ ຕ້ອງເດີນທາງອອກຈາກປະເທດນີ້ໃນຮອບເວລາ 48 ຊົ່ວໂມງ. ພາຍຫຼັງປະກາດຄຳຖະແຫຼງຂອງຊາອຸດີອາຣາເບຍ, Baharin, ຊູດັງ ແລະ ບັນດາປະເທດອາຫຼັບເອມມີເລດຢູ່ໃນເຕບ (UAE) ພຽງ 2 – 3 ຊົ່ວໂມງ, ບັນດາປະເທດພັນທະມິດຂອງຊາອຸດີອາຣາເບຍ ໂດຍຊາວມຸດສະລິມ ນີ້ກາຍ ຊີອາ ນຳພາກໍຢືນຢັນ: ຕັດສາຍພົວພັນທາງການທູດ ແລະ ຫຼຸດລະດັບການພົວພັນກັບອີຣານລົງ. ບັນດາຄຳຖະແຫຼງຕັດສາຍພົວພັນທາງການທູດທີ່ໄດ້ຍົກອອກມາ ພາຍຫຼັງທີ່ຜູ້ແຫ່ຂະບວນປະທ້ວງອີຣານ ເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ ບຸກໂຈມຕີ, ແກວ່ງລະເບີດນ້ຳມັນໃສ່ສະຖານທູດຊາອຸດີອາຣາເບຍ ຢູ່ເຕເຮຣານ ເພື່ອຄັດຄ້ານເລື່ອງຊາອຸດີອາຣາເບຍ ປະຫານຊີວິດບາດຫຼວງທີ່ມີຊື່ສຽງ Nimr al Nimr. ບັນດາຜູ້ແຫ່ຂະບວນປະທ້ວງໄດ້ບຸກເຂົ້າສຳນັກງານ, ທຳລາຍວັດຖຸສິ່ງຂອງ ກ່ອນທີ່ຈະຖືກຕຳຫຼວດຍູ້ໃຫ້ຖອຍໄປ.
ເຫດປະຫານຊີວິດບາດຫຼວງ Nimr al Nimr ຖືກປະຊາຄົມສາກົນຄັດຄ້ານຢ່າງແຮງ, ພິເສດແມ່ນໃນໂລກຊາວມຸດສະລິມ. ສັງຄະນາຍົກ Ayatollah Ali Khammenei, ຜູ້ນຳສູງສຸດອີຣານ ຖະແຫຼງວ່າ, ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ຈະເຫັນປະຈັກຕາການແກ້ແຄ້ນຢ່າງໂຫດຮ້າຍສາມານ. ກຳລັງທະຫານພິທັກຮັກສາປະຕິວັດອີຣານ ໄດ້ອອກຖະແຫຼງການຢືນຢັນວ່າ, ຈະໂຄ່ນລົ້ມຊາອຸດີອາຣາເບຍ, ພາຍຫຼັງບາດຫຼວງ Nimr al Nimr ຖືກປະຫານຊີວິດ. ການແຫ່ຂະບວນປະທ້ວງກໍ່ຖືກເກີດຂຶ້ນໃນຫຼາຍປະເທດຢູ່ພາກພື້ນ, ເຊິ່ງແມ່ນແຫ່ງທີ່ມີຊາວມຸດສະລິມ ນີ້ກາຍຊີອາ ດຳລົງຊີວິດເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ. ຢູ່ອີຣັກ, ມີຜູ້ແຫ່ຂະບວນປະທ້ວງນັບຮ້ອຍຄົນໄດ້ຄັດຄ້ານຢູ່ນະຄອນ Karbala ທີ່ສັກສິດຂອງຊາວ ຊີອາ. ນັກສ້າງກົດໝາຍ Khalaf Abdelsamad ໄດ້ຮຽກຮ້ອງອັດປະຕູສະຖານທູດຂອງຊາອຸດີອາຣາເບຍ ຢູ່ນະຄອນຫຼວງແບັກແດດ ແລະ ກະຕຸກຊຸກຍູ້ລັດຖະບານເນລະເທດເອກອັກຄະລັດຖະທູດ ຊາອຸດີອາຣາເບຍອອກຈາກປະເທດ. ໃນຂະນະນັ້ນ, ລັດເຊຍ, ຝ່າຍຕາເວັນຕົກລ້ວນແຕ່ສະແດງຄວາມວິຕົກກັງວົນຕໍ່ເຫດການດັ່ງກ່າວ ແລະ ກ່າວປະນາມການກະທຳປະຫານຊີວິດວ່າແມ່ນການລົງໂທດໄຮ້ມະນຸດສະທຳ, ພ້ອມທັງກະຕຸກຊຸກຍູ້ບັນດາການນຳຕາເວັນອອກກາງ ມານະພະຍາຍາມຫຼຸດຜ່ອນຄວາມເຄັ່ງຕຶງທີ່ພວມປີນຂັ້ນໄດຢູ່ພາກພື້ນ. ທ່ານເລຂາທິການໃຫຍ່ສະຫະປະຊາຊາດ Ban Ki moon ກໍ່ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ທຸກຝ່າຍໃນພາກພື້ນຕ້ອງມີຄວາມທຸ່ນທ່ຽງ ແລະ ລະງັບໃຈ, ຊອກຫາທຸກວິທີເພື່ອບໍ່ໃຫ້ຄວາມເຄັ່ງຕຶງດ້ານສາສະໜາຮ້າຍແຮງຂຶ້ນຕື່ມ.
ການປະທະກັນໃນອະດີດຕະການຖືກເຊື່ອມຕໍ່
ບາດຫຼວງ Nimr al Nimr ໄດ້ຮັບຖືວ່າແມ່ນຜູ້ນຳນີກາຍຊີອາ ທີ່ມີອິດທິພົນຊື່ສຽງທີ່ສຸດຢູ່ ຊາອຸດີອາຣາເບຍ. ທ່ານໄດ້ຕຳໜິຕິຕຽນລາຊະວົງ ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ເປັນຫຼາຍຄັ້ງ ແລະ ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຂະບວນປະທ້ວງສະໜັບສະໜູນປະຊາທິປະໄຕ. ປີ 2012, ທ່ານຖືກກ່າວຫາວ່າ: ຢູ່ເບື້ອງຫຼັງບັນດາການບຸກໂຈມຕີໃສ່ກຳລັງຕຳຫຼວດ ແລະ ຖືກຈັບຕົວ. ເດືອນ 10/2015, ສານສູງສຸດຂອງຊາອຸດີອາຣາເບຍ ໄດ້ປະຕິເສດໃບຟ້ອງສານອຸທອນຕັດສິນປະຫານຊີວິດຂອງທ່ານ Nimr al Nimr.
ແຕ່ດົນນານມາແລ້ວການພົວພັນລະຫວ່າງອີຣານ ແລະ ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ເຊິ່ງແມ່ນ 2 ປະເທດມະຫາອຳນາດໃນພາກພື້ນຕາເວັນອອກາງ ຍາມໃດກໍສັບສົນ ແລະ ມີການປະທະກັນໃນຫຼາຍບັນຫາ, ພິເສດແມ່ນຄວາມແຕກຕ່າງທາງດ້ານສາສະໜາ ຄວາມຂັດແຍ່ງກັນດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ການເມືອງ. ຢູ່ລາຊະອານາຈັກ ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ຍັງຄົງຮັກສາລະບອບປະຊາທິປະໄຕ ຊັນນີ, ໃນຂະນະທີ່ສາທາລະນະລັດອິດສະລາມ ອີຣານ ພັດແມ່ນສູນກາງອິດສະລາມນີກາຍ ຊີອາ ຂອງໂລກ. ພາຍຫຼັງການປະຕິວັດ ອິດສະລາມ ເມື່ອປີ 1979 ຢູ່ອີຣານ, ການພົວພັນລະຫວ່າງ 2 ປະເທດໄດ້ກາຍເປັນແບບການແກ່ງແຍ່ງທີ່ເຄັ່ງຕຶງຢູ່ພາກພື້ນ. ຄວາມບໍ່ລົງລອຍກັນກ່ຽວກັບສະຕິຄວາມຮັບຮູ້ຂອງລຸ່ນຕ່າງໆ, ບັນດາປັດໃຈຊົນຊາດ ແລະ ສາສະໜາ, ທີ່ຕັ້ງພູມສາດການເມືອງຢູ່ຕາເວັນອອກກາງ… ໄດ້ເຮັດໃຫ້ການພົວພັນລະຫວ່າງ 2 ປະເທດນີ້ຖືກກີດຂວາງຫຼາຍຢ່າງ. ພິເສດ, ການພົວພັນລະຫວ່າງ 2 ປະເທດມະຫາອຳນາດຢູ່ເຂດຕາເວັນອອກກາງ ຖືກຊົ່ວຮ້າຍລົງຢ່າງເຫັນໄດ້ຊັດ, ຍ້ອນນການປະຕິບັດສັງຄົມ - ການເມືອງ ດ້ວຍຂອບຂະໜາດໃຫຍ່ໃນປີ 2011, ດ້ວຍຊື່ວ່າ ລະດູບານໃໝ່ອາຣັບ. ພ້ອມກັນນັ້ນ, ຊີຣີ ກໍກາຍເປັນ “ແນວຮົບໃໝ່” ໃນການຕໍ່ສູ້ດ້ານການເມືອງລະຫວ່າງຊາອຸດີອາຣາເບຍ ແລະ ອີຣານ. ໃນນັ້ນ, ທັດສະນະຂອງ Riyadh ແລະ ເຕເຮຣານ ພັດກົງກັນຂ້າມ. ອີຣານ ໜູນຊ່ວຍປະທານາທິບໍດີ Bashar al Assad, ສ່ວນ ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ແມ່ນນັກອຸປະຖຳຕົ້ນຕໍໃຫ້ຝ່າຍຄ້ານ. ຍັງມີປັດໃຈໜຶ່ງອີກທີ່ເຮັດໃຫ້ການພົວພັນລະຫວ່າງ 2 ປະເທດສັບສົນຂຶ້ນຕື່ມນັ້ນແມ່ນ ສະພາບການຢູ່ Yemen, ເຊິ່ງແມ່ນແຫ່ງຝ່າຍລຸກຮື້ຂື້ນ Houthi (ນີກາຍຊີອາ) ຂຶ້ນກຳອຳນາດ ພາຍຫຼັງໂຄ່ນລົ້ມລັດຖະບານນິຍົມຊາອຸດີອາຣາເບຍ. Riyadh ຖືວ່າ, ອີຣານ ໄດ້ໜູນຫຼັງພວກທະຫານລຸກຮື້ຂຶ້ນ Houthi ຢູ່ Yemen.
ໃນສະພາບການຄືດັ່ງກ່າວນັ້ນ, ການປະຫານຊີວິດບາດຫຼວງ Nimr al Nimr ຍິ່ງເຮັດໃຫ້ຄວາມຂັດແຍ່ງກັນລະຫວ່າງຊາວມຸດສະລິມ ຂຶ້ນກັບ 2 ຝ່າຍ ຊີອາ ແລະ ຊັນນີ ເລິກເຊິ່ງຂຶ້ນຕື່ມ. ບັນດານັກຊ່ຽວຊານໄດ້ກ່າວເຕືອນວ່າ, ຖ້າຫາກປະຊາຄົມສາກົນບໍ່ຮີບເຮັ່ງສົ່ງເສີມວິວັດທະນາການທາງການທູດໃໝ່ ເພື່ອເຮັດໃຫ້ຊາອຸດີອາຣາເບຍ ແລະ ອີຣານ ເຈລະຈາ ນຳກັນ, ຄວາມຂັດແຍ່ງກັນລະຫວ່າງຊາອຸດີອາຣາເບຍ ແລະ ອີຣານ ຈະພາໃຫ້ເກີດການປະທະກັນຢູ່ເຂດຕາເວັນອອກກາງ ເພີ່ມຂຶ້ນຕື່ມ.