(VOV)_សន្និសីទរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ីខាងកើត យន្តការសំខាន់១ ក្នុង​ក្រប
​ខ័ណ្ឌសហប្រតិបត្តិការអាស៊ានទើបនឹងបានបិទបញ្ចប់នៅប្រទេសឡាវដោយមានការ
ចូលរួមរបស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសរបស់ប្រទេសអាស៊ានទាំង១០ និងប្រទេស​ដៃគូចំនួន
៨ បានដាក់ចេញខ្លឹមសារសំខាន់សំរាប់សន្និសីទជាន់ខ្ពស់អាស៊ីខាងកើត (EAS)។
ក្រោយរយៈពេល១០ឆ្នាំ EAS បានក្លាយទៅជាវេទិកាសំរាប់ថ្នាក់​ដឹកនាំក្នុងតំបន់ ពិ
ភាក្សាអំពីបញ្ហានយោបាយ និងសេដ្ឋកិច្ចសំខាន់ៗក្នុងតំបន់​ និងយន្តការសហប្រតិ
បត្តិការនេះនៅបន្តពង្រីកតួនាទីជំរុញសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងភាពសម្បូរុងរឿងក្នុងតំបន់។

EAS បន្តដើរតួនាទីសំខាន់ជំរុញសន្តិភាព ស្ថិរភាព និងភាពសម្បូររុងរឿងក្នុងតំបន់

ដោយមានទីតាំងភូមិសាស្ត្រយុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់ អាស៊ី-ប៉ាស៊ីហ្វីក បាននិងកំពុង​
ក្លាយទៅជាតំបន់ប្រកួតប្រជែងយុទ្ធសាស្ត្ររវាងប្រទេសមហាអំណាចនានា។ ​ដោយតួនា
ទីជាវេទិកាតម្លាភាព បើកចំហរ និងលើគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ EAS ត្រូវបានបង្កើតឡើង
ដើម្បីពិភាក្សា អំពីបញ្ហាសេដ្ឋកិច្ច នយោបាយ និងយុទ្ធសាស្ត្ររួម​ជំរុញសន្តិភាព ស្ថិរ
ភាព និងភាពសម្បូររុងរឿង ក្នុងតំបន់អាស៊ីខាងកើតនេះ។ 

          ជោគជ័យក្នុងការទាក់ទាញប្រទេសមហាអំណាចនានា

        ត្រូវបានរៀបចំឡើងជាលើកដំបូង នាខែធ្នូឆ្នាំ ២០១៥ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ដោយ
មានការចូលរួមរបស់ប្រទេសចំនួន១៦ ( ១០ប្រទេសអាស៊ាន និងចិន ជប៉ុន កូរ៉េខាង
ត្បូង ឥណ្ឌាអូស្ត្រាលី និងញូស៊ែឡែន) EAS ដើរតួនាទីជាវេទិកាមួយ​សំរាប់ថ្នាក់ដឹកនាំ
ជាន់ខ្ពស់ ពិភាក្សាអំពីបញ្ហាយុទ្ធសាស្ត្រ នយោបាយ និងសេដ្ឋ​កិច្ច ដើម្បីជំរុញសន្តិភាព 
ស្ថិរភាព និងភាពសម្បូររុងរឿងនៅក្នុងតំបន់។ 

          EAS បានទទួលជោគជ័យ បន្ទាប់ពីពេលប្រមូលផ្តុំបានប្រទេសធំៗ ចូលរួមចរ
ចារ សហប្រតិបត្តិការ និងកសាងទំនុកទុកចិត្ត។ EAS  ក៏ដើរតួនាទីសំខាន់ ​ក្នុងការ
កសាងក្របខ័ណ្ឌនយោបាយងាយស្រួល សំដៅជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​រវាងអាស៊ាន
និងដៃគូនានា។ 

ទទួលបានការរីកចំរើនជាក់ស្ដែង

ចាប់ពីពេលបានរៀបចំឡើងជាលើកដំបូងឆ្នាំ២០០៥ EAS  បានសម្រេច​គោល
ដៅដែលបានដាក់ចេញ​ នោះគឺដោះស្រាយទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេស​នានាក្នុងតំបន់
 បង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនិងសន្ទនាដើម្បីផលប្រយោជន៍រួម ​បង្កើនទមនុកទុក
ចិត្ត ធានាតម្លាភាព និងព្យាករណ៍អំពីបំរ៉ែបំរួលក្នុងតំបន់។ ក្នុង​រយៈពេល១០ឆ្នាំ
កន្លងទៅ EAS ទទួលបានការរីកចំរើនជាច្រើន ក្នុងវិស័យ​អាទិ​ភាពចំនួន៦  ដូចជា៖  ថាមពល អប់រំ ហិរញ្ញវត្ថុ សុខាភិបាលសកល ទប់ទល់នឹងគ្រោះមហន្តរាយ និងបរិស្ថាន
 ការតភ្ជាប់អាស៊ាន ជាពិសេសគឺជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការពាណិជ្ជកម្មក្នុងតំបន់។ 
កិច្ចព្រមព្រៀងដៃគូសេដ្ឋកិច្ចលើគ្រប់វិស័យក្នុង​តំបន់ ( RCEP) ដែលបានថ្នាក់ដឹក
នាំប្រទេសចំនួន១៦ឯកភាព ហើយ​ចាប់ផ្តើម​ចរចារពីឆ្នាំ២០១២មក។ រហូតមកដល់
ពេលនេះ RCEP  បានសម្រេច​វង់ចរចារ​ចំនួន១០ ហើយកំពុងខំប្រឹងប្រែងសម្រេច។
ប្រសិនបើបានចុះហត្ថលេខា កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីក្នុងតមបន់នេះ នឹង
បង្កើតឡើងប្លុកសេដ្ឋកិច្ចមួយដោយ​មានបរិមាណប្រជាជនចំនួន៣ពាន់លាន៤
សែននាក់ និងទំហំពាណិជ្ជកម្មចំនួន​១០,៦លានលាន ដុល្លារអាមេរិក ស្មើនឹង
៣០% បរិមាណពាណិជ្ជកម្មសកល។

ពង្រីកតួនាទីនិងការរួមវិភាគទានរបស់ ​EAS ចំពោះសន្តិភាព​ និងសន្តិសុខ​ក្នុងតំបន់

ក្រោយរយៈបេលជាង១០ឆ្នាំ EASមិនគ្រាន់តែដើរតួនាទីសំខាន់ ជួយឧបត្ថម្ភ​អា
ស៊ានដោះស្រាយបញ្ហានានាក្នុងតំបន់ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជួយប្រទេសជា​សមាជិក
អាស៊ាន ដោះស្រាយបញ្ហាយុទ្ធសាស្ត្រនានាប្រកបដោយប្រសិទ្ធិភាព​ទៀតផង។ តួនា
ទីសំខាន់បំផុតរបស់ EAS ចំពោះប្រទេសជាសមាជិកនានានោះ​គឺ​បង្ការជំលោះ ធា
នាសន្តិសុខ។ EAS បង្កើតឡើងយន្តការសន្ទនាពហុទិស​ ដើម្បីប្រទេសជាសមាជិក
អាចស្វែងរកបានសម្លេងរួម ដោះស្រាយជំលោះដោយសន្តិវិធី។

          ក្នុងសភាពការណ៍តំបន់មានបញ្ហាអស្ថិរភាពជាច្រើន EAS បន្តលើកកំពស់​
តួនាទី និងការរួមវិភាគទានរបស់ខ្លួន ចូលក្នុងសន្តិភាព និងសន្តិសុខតំបន់ បង្កើន
ទំនុកទុកចិត្ត និងតម្លាភាព ជាពិសេសគឺស្មារតីគោរពច្បាប់អន្តរជាតិ ក៏ដូចជា​ម្ចា
សការទប់ទល់នឹងការលំបាកសាកល្បងដែលបានដាក់ចេញ៕