ANH HUYEN -
ដូចជាព័ត៍មាន ដែលបានផ្សាយហើយថា បន្តាប់ពីបណ្ដាសកម្មភាពការទូត របស់រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូនេស៊ី Marty Natalegawa ពិសេសគឺបណ្ដាជំនួបពិគ្រោះ យោបល់ផ្ទាល់ជាមួយ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសវៀតណាម ហ្វ៊ីលីពីន និងកម្ពុជា។ នាថ្ងៃ ទី ២០ កក្កដា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន បានឯកភាពអនុម័ត្តលើ ៖”គោលការណ៍រួមស្ដីពី៦ចំណុច លើសមុទ្រខាងកើត”។ ឯកសារនេះ បានអះអាងជា ថ្មីម្តងទៀតថា សាមគ្គីភាព ឯកភាព ជាបណ្ដាកក្តាកំណត់ បង្កើតឡើងកំលាំងពលំ និងការទាក់ទាញបំផុត របស់អង្គការមួយក្នុងចំណោមបណ្ដាអង្គការតំបន់ទទួលជោគ
ជ័យលើពិភពលោក។ អ្នកនិពន្ធ Anh Huyen នៃវិទ្យុសម្លេងវៀតណាម មានបទសរសេរ
មានចំណងជើងថា៖ សាមគ្គីភាពជាកំលាំងពលំ។
 |
| រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសនៃបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន បានឯកភាពអនុម័ត្តលើ ៖”គោលការណ៍រួមស្ដីពី៦ចំណុច លើសមុទ្រខាងកើត”(http://tuoitre.vn/) |
អាចអះអាងបានថា៖ សន្តិភាព ស្ថិរភាព សន្តិសុខ សុវត្ថិភាពនាវាចរណ៍ នៅសមុទ្រខាង
កើត ជាការយកចិត្តទុកដាក់រួម របស់បណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន ក៏ដូចជាបណ្ដាប្រទេស
ផ្សេងៗទៀត នៅក្នុងតំបន់ និងលើពិភពលោក។ បញ្ហាសមុទ្រខាងកើត មិនគ្រាន់តែជា បញ្ហាទ្វេភាគី រវាងប្រទេសអាស៊ានមួយចំនួន ជាមួយចិនទេ។ យល់ដឹងយ៉ាងច្បាស់ អំពី បញ្ហានេះ រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសឥណ្ឌូនេស៊ី Marty Natalegawa បានធ្វើសកម្មភាពយ៉ាង
សកម្ម ក្នុងដំណើរបំពេញទស្សនកិច្ច នៅបណ្ដាប្រទេសអាស៊ានក្នុងសប្ដាហ៏កន្លងទៅ ដើម្បីបញ្ជុះបញ្ជូលបណ្ដាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន គាំទ្រ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍រួម
របស់ខ្លួន អំពីបញ្ហាសមុទ្រខាងកើត។
ក្នុងសន្និសីទកាសែតអន្តរជាតិ នារសៀលថ្ងៃទី ២០ កក្កដា នៅរាជធានីភ្នំពេញ តាង
នាមអោយប្រទេសជាប្រធានអាស៊ាន ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស
កម្ពុជា ហោណាំហុង បានប្រកាសអំពី៖ ”គោលការណ៍រួមស្ដីពី៦ចំណុច លើសមុទ្រ
ខាងកើត”។ តាមនោះ បណ្ដារដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាស៊ាន បានអះអាងជាថ្មីម្តងទៀត
នូវការ សន្យារបស់បណ្ដាប្រទេសជាសមាជិក ចំពោះគោលការណ៍ស្ដីពី ៦ ចំណុចនេះគឺ៖ អនុវត្តទាំងស្រុងនូវសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ ស្ដីពី ក្រមប្រតិបត្តិ សំរាប់ភាគីនានា
នៅសមុទ្រខាងកើត (DOC)។ គោលការណែនាំការអនុវត្ត(DOC)។ សម្រេចឲ្យបាន
ឆាប់នូវក្រប្រតិបត្តិនៃបញ្ហាសមុទ្រខាងកើត (COC)។គោរពទាំងស្រុងគោលការណ៍
នៃច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំង អនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិ ស្ដីពី ច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ
១៩៨២ (UNCLOS) ដែលមានការទទួលស្គាល់ជាសកល។បន្តរក្សាភាពអត់ធ្មត់ និង
ការមិនប្រើកម្លាំង ហឹង្សារ ។ការដោះស្រាយវិវាទ នៅសមុទ្រខាងកើត ដោយសន្តិវិធី
ស្របទៅតាមគោលការណ៍ នៃច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជា
ជាតិស្ដីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២(UNCLOS) ដែលមានការទទួលស្គាល់ជាកសល។ ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា ហោណាំហុង បានអះអាងថា៖
“រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេស នៃបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាន ប្តេជ្ញាចិត្ត បង្កើនការពិគ្រោះ យោបល់ ក្នុងអាស៊ាន ដើម្បីជំរុញ បណ្ដាវិធានការ ដែលបានលើកឡើងក្នុងគោល
ការណ៍នេះ សមស្របជាមួយ សន្ធិសញ្ញាសហប្រតិបត្តិការនិងស្និទ្ធស្នាល នៅអាស៊ី
អាគ្នេយ៍ នាឆ្នាំ ១៩៧៦ និង ធម្មនុញ្ញអាស៊ាន ឆ្នាំ ២០០៨។”
 |
| ឧបនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជា រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសកម្ពុជា ហោណាំហុង(http://tuoitre.vn/) |
ការដែលប្រទេសជាប្រធានអាស៊ានប្រកាស “គោលការណ៌ស្ដីពី៦ចំណុចរបស់អាស៊ានលើបញ្ហាសមុទ្រខាងកើត” បានលុបបំបាត់រាល់ការមន្ទិលសង្ស័យអំពី ការខ្វែងគំនិតរវាងបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ានក្នុងបញ្ហាសមុទ្រខាងកើត ដែល
លេចចេញពី សន្និសីទរដ្ឋមន្រ្តីការបរទេសអាស៊ានលើកទី ៤៥ (AMM-45)មុននេះ ១សប្តាហ៌នៅភ្នំពេញ ដោយមិនចេញបានសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួម។ ការអនុម័តលើ “គោលការណ៌ស្ដីពី៦ចំណុចរបស់អាស៊ានលើបញ្ហាសមុទ្រខាងកើត” សម្តែងថា
សមាគមបណ្ដាប្រទេសជាតិអាស៊ាននៅតែសាមគ្គី ឯកភាព និងបន្តពង្រីកតួនាទី
ស្នូលរបស់ខ្លួន ក្នុងបណ្តាបញ្ហាក្តៅក្នុង តំបន់ ក្នុងនោះមានបញ្ហាសមុទ្រខាងកើត។
បណ្តាចំណុចសំខាន់របស់ “គោល ការណ៌ស្ដីពី៦ចំណុចរបស់អាស៊ានលើបញ្ហា
សមុទ្រខាងកើត” ជាថ្មីម្តងទៀត បញ្ជក់ថា រវាងបណ្តាប្រទេសជាសមាជិកអាស៊ាន សុទ្ធតែដាក់ផលប្រយោជន៌ រួមរបស់សមាគមលើអ្វីៗទាំងអស់ ដើម្បីស្វែងរកសម្លេង
រួម ទោះបីជាបញ្ហានោះស្មុគ្រស្មាញឬរសើបក្តី។ ចំពោះវៀតណាម នេះក៏ជាគោល ជំហរមុនក៏ដូចជាក្រោយ របស់វៀតណាម។ វៀតណាមជានិច្ចកាលអះអាងថា៖ ពីផលប្រយោជន៌ជាតិមិនអាចផ្តាចចេញពីផលប្រយោជន៌តំបន់បានឡើយ។ អនុរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសវៀត ណាម Pham Quang Vinh ចាត់ទុកថា៖
ទី១គឺធ្វើយ៉ាងមេចដើម្បីធានាការអនុវត្តច្បាប់អន្តរជាតិក្នុងនោះមានបញ្ហាគោរព អធិបតេយ្យភាពឯករាជជាតិដោះស្រាយជំលោះដោយសន្តិវិធី មិនប្រើកំលាំងហឹង្សារ។
ទី២ អាស៊ានត្រូវជម្រុញ និងពង្រីកថែមទៀតតួនាទីរបស់បណ្តាមធ្យោបាយ និង វេទិកា នានាដែលទាក់ទិនដល់នយោបាយ សន្តិសុខ និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុង តំបន់ ពិ
សេស គឺសន្ធិសញ្ញាសហប្រតិបត្តិការនិងស្និទស្នាលនៅអាស៊ីអាគ្លេយ៌ តំបន់គ្មានអាវុធ
នុយក្លេអ៊ែរ និងសេចក្ដីថ្លែងស្ដីពីក្រមប្រតិបត្តិសម្រាប់ភាគីនានានៅសមុទ្រខាង កើត
(DOC)ក៏ដូចជាបណ្តាវេទិការរបស់អាស៊ាន។ ប្រកាសទាំងអស់នេះគឺចាំបាច់ណាស់។
 |
| អនុរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសវៀត ណាម Pham Quang Vinh (http://dantri.com.vn) |
ការដែលឯកភាពអនុម័តលើ “គោលការណ៌ស្ដីពី៦ចំណុចរបស់អាស៊ានស្តី លើ បញ្ហាសមុទ្រខាងកើត” ជាថ្មីម្តងទៀតអះអាងពីសម្លាំងពលំរស់របស់អាស៊ាន គឺជា សាមគ្គីភាពនិងការមូលមតិជាឯកឆ័ន។ “គោលការណ៌ស្ដីពី៦ចំណុចរបស់អាស៊ាន
លើ បញ្ហាសមុទ្រខាងកើត” របស់អាស៊ានលើកនេះ រួមចំណែកបង្កើតសម្លេងរួម១
របស់ អាស៊ាន ក្នុងកំណាត់ផ្លូវឆ្ពោះទៅគោលដៅកសាងសហគមន៍អាស៊ាននាឆ្នាំ
២០១៥៕
ANH HUYEN