ໂດຍຖືກຕັ້ງຢູ່ກຸ່ມປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດ ກົນເຊີນ-ກຽບບາກ, ແຂວງຫາຍເຢືອງ, ພະວິຫານກຽບບາກແມ່ນແຫ່ງຕິດພັນກັບຊີວິດ ແລະ ພາລະກິດຂອງນັກວິລະຊົນແຫ່ງຊາດ ເຈີນກ໋ວກຕ້ວນ (1228-1300). ນອນຢູ່ເຄິງກາງຮອມພູດ້ວຍທິວທັດທຳມະຊາດທີ່ມະຫັດສະຈັນ, ແມ່ນ້ຳລຳເຊປະສານກົມກືນພ້ອມກັບລະບົບກິດຈະກຳສະຖາປັດຕະຍະກຳປະຫວັດສາດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ພະວິຫານກຽບບາກແມ່ນສະຖານທີ່ເພື່ອໃຫ້ແຂກທ່ອງທ່ຽວທັງຫຼາຍມາຄົ້ນຫາກ່ຽວກັບວັດທະນະທຳຫວຽດນາມ ແລະ ຊອກຮູ້ກ່ຽວກັບວິລະກຳທີ່ລືຊາຜາກົດໃນປະຫວັດສາດແຫ່ງການປົກປັກຮັກສາປະເທດຊາດຂອງຊາດຫວຽດນາມ.
ພະວິຫານກຽບບາກ |
ກຽບບາກແມ່ນຊື່ປະສົມຂອງ 2 ບ້ານນັ້ນແມ່ນບ້ານກຽບ ແລະ ບ້ານບາກ. ທັງ 3 ທິດຖືກອ້ອມຮອບໄປດ້ວຍສາຍພູມີຮູບມັງກອນ, ແມ່ນບ່ອນເຕົ້າໂຮມຂອງແມ່ນ້ຳ 6 ສາຍ. ຍ້ອນທີ່ຕັ້ງພູມີປະເທດທີ່ສຳຄັນເຊັ່ນນັ້ນ, ພາຍຫຼັງການຕໍ່ຕ້ານຕ້ານພວກທະຫານສັກດີນາມົງກົນຄັ້ງທີ 1 ເມື່ອປີ 1258, ເຈີນຮຶງດ້າວໄດ້ເລືອກເອົາເຂດນີ້ເປັນສູນບັນຊາຂອງລະບົບປ້ອງກັນການທະຫານເຂດຕາເວັນອອກສ່ຽງເໜືອ ຈາກເຂດຊາຍແດນລ້າງເຊີນໄປສູ່ທະເລຕາເວັນອອກ, ແນໃສ່ສ້າງທ່າສະໜາມຕ້ານພວກສັກດີນາມົງກົນຄັ້ງທີ 2 ເມື່ອປີ 1285 ແລະ ຄັ້ງທີ 3 ເມື່ອປີ 1288. ພາຍຫຼັງທີ່ເຈີນຮຶງດ້າວເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳ, ເພື່ອອາໄລຫາຄຸນງາມຄວາມດີອັນໃຫຍ່ຫຼວງຂອງເພິ່ນທີ່ມີຕໍ່ປະເທດຊາດ, ຊາວທ້ອງຖິ່ນໄດ້ກໍ່ຕັ້ງພະວິຫານໃນບໍລິເວນສູນບັນຊາເມື່ອກ່ອນນີ້ໂດຍຕັ້ງຊື່ແມ່ນກຽບບາກ ແລະ ເຊີດຊູເພິ່ນແມ່ນພະອໍລະຫັນເຈີນ. ທ່ານນາງ ຫງວຽນທິຖຸຍລຽນ ຮອງຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດ ກົນເຊີນ-ກຽບບາກ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ປະຈຸບັນ, ໃນທົ່ວປະເທດມີ ປູຊະນີຍະສະຖານນັບພັນແຫ່ງບູຊາເຈີນຮຶງດ້າວ. ແຕ່ສຳລັບວ້ານກຽບ, ນີ້ແມ່ນດິນແດນຕິດພັນກັບຊີວິດ ແລະ ພາລະກິດຂອງເພິ່ນ. ຖ້າຫາກວ່າ ນາມດິ້ງແມ່ນບ້ານເກີດເມືອງນອນຂອງ ພະອໍລະຫັນເຈີນ ແລະ ເຈີນເທືອງຢູ່ຮ່ານາມ ຊຶ່ງແມ່ນສາງເກັບມ້ຽນທັນຍາຫານໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ໃນສະໄໝລາດຊະວົງເຈີນນັ້ນ, ວ້ານກຽບແມ່ນດິນແດນທີ່ເພິ່ນໄດ້ອຸທິດສ່ວນຕະຫຼອດຊີວິດ ແລະ ພາລະກິດຂອງຕົນ, ທັງແມ່ນແຫ່ງທີ່ເພິ່ນໄດ້ເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳ. ປະຈຸບັນ, ຢູ່ຫຼາຍແຫ່ງໃນທົ່ວປະເທດ ກໍລ້ວນແຕ່ມີປູຊະນີຍະສະຖານບູຊາ ພະອໍລະຫັນເຈີນ, ແຕ່ຢູ່ວ້ານກຽບ ແລະ ກຽບບາກດ້ວຍອາລົມຈິດ ແລະ ຄວາມຮັກແພງທີ່ ພະອໍລະຫັນເຈີນໄດ້ຜູກພັນກັບວ້ານກຽບນັບທັງໄລຍະທີ່ເພີ່ນຍັງມີຊີວິດຢູ່ ແລະ ຂະນະທີ່ເພີ່ນເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳ ແລະ ຮັບການເຊີດຊູເປັນ ພະອໍລະຫັນເຈີນ. ດັ່ງນັ້ນ ໃນແນວຄິດຈິດໃຈຂອງປະຊາຊົນ, ກຽບບາກແມ່ນແຫ່ງບູຊາ ພະອໍລະຫັນເຈີນ ”
ພະວິຫານກຽບບາກມຸ່ງໜ້າສູ່ແມ່ນ້ຳລຸກເດົາດ້ວຍປະຕູໂຂງທີ່ໃຫຍ່ໂຕລວມມີ3 ປະຕູນ້ອຍໃຫຍ່ເຂົ້າອອກ. ຢູ່ໜ້າປະຕູໂຂງມີແຖວຕົວໜັງສືຫວຽດເດີມ ແລະ ຄຳພະຫຍາຢູ່ຕາມ 2 ເບື້ອງ. ກ້າວຜ່ານປະຕູໂຂງ, ຢູ່ເບື້ອງຊ້າຍມືມີນ້ຳສ້າງເກົ່າທີ່ມີມາແຕ່ສະໄໝ ເຈີນຮຶງດ້າວ, ນ້ຳສ້າງນີ້ບໍ່ຖືກບົກແຫ້ງຈັກເທື່ອ. ພະວິຫານກຽບບາກມີວັງບູຊາໃຫຍ່ 3 ແຫ່ງເຊັ່ນ: ວັງກາງ ມີຮູບປັ້ນ ເຈີນຮຶງດ້າວ, ວັງຢູ່ດ້ານໜ້າ ມີຮູບປັ້ນນາຍພົນຝ້າມງູ້ລ້າວ, ສ່ວນວັງຢູ່ທາງຫຼັງແມ່ນມີຮູບປັ້ນພະແມ່, ພັນລະຍາ ແລະ ບຸດສາວ 2 ພະນາງຂອງ ເຈີນຮຶງດ້າວ. ໃນພະວິຫານ ກໍຍັງບູຊາບຸດຊາຍ 4 ອົງຂອງ ເຈີນຮຶງດ້າວອີກດ້ວຍ. ທ່ານນາງ ຫງວຽນທິຖຸຍລຽນ ຮອງຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດ ກົນເຊີນ-ກຽບບາກ ໃຫ້ຮູ້ຕື່ມອີກວ່າ :
“ ທົ່ວເຂດພະວິຫານກຽບບາກນີ້ ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງແຕ່ສະໄໝລາດຊະວົງເຈີນ ຂະນະທີ່ເຈົ້າຊີວິດ ເຈີນແອງຕົງ ໃຫ້ກໍ່ສ້າງເພື່ອບູຊາພະອໍລະຫັນເຈີນເມື່ອປີ 1300. ກິດຈະກຳສະຖາປັດຕະຍະກຳທັງໝົດຂອງພະວິຫານກຽບບາກໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງຕາມແບບພະລາດຊະວັງ. ມາຮອດປະຈຸບັນ, ຜ່ານການບູລະນະປະຕິສັງຂອນເປັນຫຼາຍຄັ້ງ, ຄັ້ງຫຼ້າສຸດແມ່ນໃນປີ 2012 ຊຶ່ງໄດ້ບູລະນະເດີນພະວິຫານຄືນເພື່ອຮັບໃຊ້ປະຊາຊົນມາທຳພິທີບູຊາ ພະອໍລະຫັນເຈີນ ”
ງານບຸນພະວິຫານກຽບບາກ ຊຶ່ງແມ່ນງານບຸນອັນເປັນປະເພນີເພື່ອລະນຶກວັນເຖິງແກ່ມໍລະນະກຳຂອງ ນັກວິລະຊົນແຫ່ງຊາດ ເຈີນກ໋ວກຕ້ວນ ໃນແຕ່ລະປີ ຊຶ່ງດຳເນີນໃນລະຫວ່າງວັນທີ 15 ຫາວັນທີ 20/8 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ. ນີ້ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາງານບຸນໃຫຍ່ກວ່າໝູ່ຂອງປະເທດຊາດ ອັນໄດ້ດຶງດູດປະຊາຊົນທີ່ມາຈາກທຸກແຖບຖິ່ນຂອງປະເທດຊາດມາຮ່ວມ. ນາງຮ່ວາງທິເຝື້ອງ ແຂກທ່ອງທ່ຽວມາຈາກຮ່າໂນ້ຍໃຫ້ຮູ່ວ່າ :
“ ຂ້າພະເຈົ້າໄດ້ມາຮ່ວມງາມບຸນກຽບບາກ ເພື່ອອາໄລຫາພະອໍລະຫັນເຈີນ ຊຶ່ງປະຊາຊົນມີຄວາມເຄົາລົບນັບຖືແມ່ນພະບິດາຂອງຊາດ. ຄະນະນັກທ່ອງທ່ຽວພວກຂ້າພະເຈົ້າໃຊ້ເວລາ 2 ວັນເພື່ອເຂົ້າຮ່ວມບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຕົ້ນຕໍໃນງານບຸນ ແລະ ໄປຢ້ຽມຊົມ ທັດສະນະສຶກສາ ແລະ ພັກຜ່ອນຢູ່ນີ້ ເພາະທິດທັດທຳມະຊາດຢູ່ນີ້ສວຍສົດງົດງາມ, ອາກາດປອດໂປ່ງດີ ”
ມາຮ່ວມງານບຸນກົນເຊີນ-ກຽບບາກຍາມລະດູໃບໄມ້ຫຼົ່ນ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວທັງຫຼາຍຈະມີໂອກາດເຂົ້າຮ່ວມບັນດາການເຄື່ອນໄຫວວັດທະນະທຳ, ການເຫຼື້ອມໃສພື້ນເມືອງທີ່ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳພື້ນເມືອງຫຼາກຫຼາຍ. ທ່ານນາງ ຫງວຽນທິຖຸຍລຽນ ຮອງຫົວໜ້າຄະນະຄຸ້ມຄອງປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດ ກົນເຊີນ-ກຽບບາກ ໃຫ້ຮູ້ຕໍ່ໄປວ່າ :
“ ໃນວັນທີ 17/8 ໄລ່ຕາມຈັນທະປະຕິທິນ, ຢູ່ບົນແມ່ນ້ຳລຸກເດົາ, ກໍຈັດໃຫ້ມີພິທີເຕົ້າໂຮມກຳລັງພົນທະຫານບົນແມ່ນ້ຳລຸກ ແນໃສ່ອາໄລຫາຄຸນງາມຄວາມດີຂອງ ພະອໍລະຫັນເຈີນ, ນັກການທະຫານທີ່ປິຊາສາມາດ, ທັງເປັນຜູ້ກໍ່ຕັ້ງທະຫານເຮືອຫວຽດນາມ. ໃນຊຸມມື້ນີ້, ຊາວປະມົງຢູ່ທຸກແຖບຖິ່ນໄດ້ເດີນເຮືອມາຍັງພະວິຫານກຽບບາກເພື່ອເຕົ້າໂຮມກຳລັງ, ພ້ອມທັງພາວະນາໃຫ້ ພະອໍລະຫັນເຈີນ ຊ່ວຍໃຫ້ດິນຟ້າອາກາດເອື້ອອຳນວຍຄວາມສະດວກ, ການເດີນເຮືອໄປຫາປາໄດ້ຮັບຜົນດີ ”
ພາຍຫຼັງພິທີ, ແມ່ນບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຈັດບຸນທີ່ອຸດົມສົມບູນ ແລະ ຫຼາຍຮູບຫຼາຍສີເຊັ່ນ: ການປະກວດປຸງແຕ່ງອາຫານເພື່ອຖວາຍ ພະອໍລະຫັນເຈີນ, ການຊ່ວງເຮືອ, ຕີມວຍ, ຂັບລຳທຳເພງ…ມາຮ່ວມງານບຸນກຽບບາກ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວທັງຢູ່ພາຍໃນ ແລະ ຕ່າງປະເທດຕ່າງກໍໄດ້ເຊື່ອມຕົວກັບການເຄື່ອນໄຫວໃນງານບຸນ, ວາດພາບເຖິງການສູ້ຮົບເມື່ອກ່ອນນີ້ຂອງນັກວິລະຊົນແຫ່ງຊາດ ເຈີນກ໋ວກຕ້ວນ ເພື່ອເຂົ້າໃຈກ່ຽວກັບປະຫວັດສາດຂອງຊາດຫວຽດນາມກວ່າເກົ່າ.