ເມື່ອມີໂອກາດມາຢ້ຽມຢາມກຽນຢາງ, ແນ່ນອນວ່າແຂກທ່ອງທ່ຽວທັງຫຼາຍຕ້ອງແວ່ຢາມເຂດປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດ ຮ່ອນແມ, ຮ່ອນເດີດ, ຮ່ອນຊອກ ພ້ອມກັບເກາະດອນນ້ອຍໃຫຍ່ນັບຮ້ອຍແຫ່ງນອນຢູ່ທົ່ວທຸກບໍລິເວນທະເລ ກຽນເລືອງ ຂຶ້ນກັບເມືອງຮ່ອນເດີດ. ຮ່ອນເດີດແມ່ນສະຖານທີ່ທີ່ລຶ້ງເຄີຍກັບຊາວຫວຽດນາມນັບລ້ານຄົນຜ່ານເລື່ອງນະວະນິບາຍທີ່ມີຊື່ວ່າ ຮ່ອນເດີດ ຂອງນັກປະພັນແອງດຶກ, ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍແມ່ນດິນແດນທີ່ລືຊື່ດ້ວຍພື້ນຖານວັດທະນະທຳ ອ໋ອກແອວ ຂອງລາຊະອານາຈັກ ຟູ່ນາມ ເມື່ອກ່ອນນີ້.
ຮ່ອນເດີດ - ດິນແດນແຫ່ງມິດຈິດມິດໃຈຢູ່ພາກຕາເວັນຕົກ |
ເດີນຕາມທາງຫຼວງ 80 ໄປທາງທິດມຸ່ງສູ່ ແຣກຢ້າ - ຮ່າຕຽນ, ຜ່ານເທດສະບານເມືອງ ຮ່ອນເດີດ, ແລ້ວອ້ຽວຊ້າຍປະມານ 13 ກິໂລແມັດ ກໍຈະຮອດເຂດປູຊະນີຍະສະຖານປະຫວັດສາດ ຮ່ອນເດີດ ຊຶ່ງແມ່ນສະຖານທີ່ຕິດພັນກັບຊື່ສຽງຂອງນັກວິລະຊົນຍິງ ຂອງກຳລັງປະກອບອາວຸດປະຊາຊົນ, ນັກຮົບເສຍສະຫຼະຊີວິດເພື່ອຊາດ ຟານທີ່ຣ່າງ ຊຶ່ງເປັນຕົວຢ່າງເພື່ອສ້າງເປັນຕົວລະຄອນ ນາງຊື໋ໃນເລື່ອງນະວະນິຍາຍ ຮ່ອນເດີດ ຂອງນັກປະພັນແອງດຶກໃນການຕໍ່ສູ້ຕ້ານຈັກກະພັດອາເມລິກາ. ທ່ານນາງ ວໍ້ທິກ່ຽວຢຸງ ຮອງປະທານຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນຕາແສງ ໂຖເຊີນ, ເມືອງ ຮ່ອນເດີດ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ແຂກເຂົ້າມາທ່ອງທ່ຽວ ແລະ ທັດສະນະສຶກສາຢູ່ແຫ່ງນີ້ຫຼາຍທີ່ສຸດ. ມານີ້ ແຂກທ່ອງທ່ຽວມີໂອກາດໄປຢ້ຽມຢາມສຸສານນາງຊື໋ ຖືກຕັ້ງໃນບໍລິເວນລະຫວ່າງ 2 ບ້ານຮ່ອນເດີດ ແລະ ຮ່ອນແມ. ຫຼັງຈາກນັ້ນ, ແຂກທ່ອງທ່ຽວຈະໄປຢ້ຽມຢາມຖ້ຳເສນາຮັກ, ຢ້ຽມຢາມສະຖານີໂທລະພາບ. ຖ້າຢືນຢູ່ເທິ່ງນີ້ຫຼຽວເບິ່ງລົງລຸ່ມ ກໍສາມາດເຫັນໄດ້ໝົດທົ່ງໄຮ່ທົ່ງນາຂຽວອຸ່ມທຸ່ມທີ່ສວຍງາມຈົນສຸດສາຍຕາ ແລະ ຢູ່ຫັ້ນ, ກໍຍັງມີບັນດາຫ້ອງວາງສະແດງບັນດາວັດຖຸພັນແຫ່ງວິລະກຳຂອງປະຊາຊົນທີ່ໄດ້ທຳການຕໍ່ສູ້ຢູ່ຖ້ຳຮ່ອນ ແລະ ແຂກທ່ອງທ່ຽວຍັງສາມາດຊອກຊື້ຂອງທີ່ລະນືກໃຫ້ຕົນເມືອເປັນຂອງຕ້ອນໝູ່ເພື່ອນ ແລະ ຍາດພີນ້ອງ”
ຈຸດທີ່ພົ້ນເດັ່ນຢູ່ພູຮ່ອນເດີດແມ່ນເຂດອະນຸສາວະລີອາໄລຫາບັນດານັກຮົບວິລະຊົນທີ່ໄດ້ເສຍສະຫຼະຊີວິດເພື່ອຊາດ, ລະບົບຖ້ຳ. ເມືອງຮ່ອນເດີດ ຍັງມີເຂດວາງສະແດງວັດຖຸພັນທີ່ເປັນຮ່ອງຮອຍສົງຄາມ, ສູນຊ່ອຍກູ້ສັດປ່າ, ບັນດາຖ້ຳຢູ່ພູຮ່ອນແມ. ສ່ວນຢູ່ພູຮ່ອນຮ່ອນແກ້ວ ມີວັດຕາມບາວ ແລະ ຢູ່ທາງລຸ່ມແມ່ນຫາດດອນຫີນນ້ຳຖ້ວຍ. ທ່ານ ຢາງກວາງ ຮອງປະທານຄະນະກຳມະການປະຊາຊົນເມືອງຮ່ອນເດີດ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ໂດຍແມ່ນເມືອງທີ່ຖືກສົງຄາມທຳລາຍຢ່າງໜັກໜ່ວງເມື່ອກ່ອນນີ້, ພຽງແຕ່ທຳການຜະລິດກະສີກຳເປັນຕົ້ນຕໍ. ສຳລັບການທ່ອງທ່ຽວຢູ່ນີ້ ມີເຂດບ່າຮ່ອນ, ມີຄວາມສາມາດບົ່ມຊ້ອນດ້ານການທ່ອງທ່ຽວຢ່າງໃຫຍ່ຫຼວງ , ທາງເມືອງກໍພວມຮຽກຮ້ອງບັນດາວິສາຫະກິດເຂົ້າມາລົງທຶນ, ຈະເຮັດລະບົບກະເຊົ້າໄຟຟ້າ. ທັງໝົດເຫຼົ່ານັ້ນ ກໍແມ່ນບັນດາທ່າແຮງຂອງຮ່ອນເດີດ. ສ່ວນສຸສານຂອງນາງຊື໋, ແຕ່ລະວັນກໍມີປະມານ 1 ພັນເທື່ອຄົນເຂົ້າອາໄລຫາ ”
ຮ່ອນເດີດແມ່ນເມືອງທີ່ມີເນື້ອທີ່ກ້ວາງກ່ວາໝູ່ໃນແຂວງກຽນຢາງ. ຮ່ອນເດີດມີບັນດາຈຸດພິເສດສະເພາະທາງດ້ານທຳມະຊາດ ພ້ອມກັບບັນດາຄຸນຄ່າທາງດ້ານວັດທະນະທຳ, ປະຫວັດສາດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ອັນໄດ້ສ້າງຄວາມປະທັບໃຈໃຫ້ແກ່ແຂກທ່ອງທ່ຽວເມື່ອມາຢ້ຽມຢາມດິນແດນແຫ່ງນີ້. ມີສະຖານທີ່ບູຊາທາງສາສະໜາທີ່ເປັນເອກະລັກໃນເສັ້ນທາງຄົ້ນຫາຢູ່ ຮ່ອນເດີດ, ນັ້ນແມ່ນວັດ ຊ໋ອກຊ່ວາຍ ຢູ່ເທດສະບານເມືອງຊ໋ອກເຊີນ. ນີ້ແມ່ນວັດໄດ້ຮັບການປຸກສ້າງໃນທ້າຍສະຕະວັດທີ່ 18, ວັດຊ໋ອກຊ່ວາຍແມ່ນວັດໃຫຍ່ກ່ວາໝູ່ຂອງຊາວເຜົ່າຂະແມຢູ່ຮ່ອນເດີດ ແລະ ທັງແມ່ນກິດຈະກຳສະຖາປັດຕະຍະກຳເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນວັດທະນະທຳເຜົ່າຂະແມ. ສ່ວນເຂດຮ່ອງຮອຍ ສະຖານວັດທະນະທຳ ອ໋ອກແອວ ຢູ່ຕາແສງມີ້ເລີມ, ເມືອງ ຮ່ອນເດີດທີ່ມີມາແຕ່ປີ 2000 ກ່ອນຄ.ສ ກໍແມ່ນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ດູດດື່ມສຳລັບບັນດາຜູ້ມີຄວາມເມົາມົວຄົ້ນຄ້ວາວັດທະນະທຳ. ທ່ານ ຫງວຽນກວາງແຄ້ງ ຮອງຜູ້ອຳນວຍການຫໍພິພິທະພັນແຂວງກຽນຢາງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ :
“ ບັນດາວັດຖຸພັນ ຮ່ອງຮອຍສະຖານຢູ່ນີ້ແມ່ນບັນດາເສົາເຮືອນຮ້ານ. ສິ່ງນີ້ເປັນການສ່ອງແສງເຖິງຊຸມຊົນອ໋ອກແອວ, ເຂົາເຈົ້າມີຊີວິດຕິດພັນກັບເຮືອນຮ້ານໃນເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນ້ຳຂອງທາງພາກໃຕ້ຫວຽດນາມໃນຄາວນັ້ນ. ຈຸດພິເສດຂອງ ຊາວ ອອ໋ກແອວໃນການດຳລົງຊີວິດນັ້ນ, ແມ່ນເຂົາເຈົ້າເຫຼື້ອມໃສດ້ານຈິດວິນຍານທີ່ມີຄຸນຄ່າກ່ຽວກັບການຂະຫຍາຍເຊື້ອພັນ. ”
ໃນທຸກວັນນີ້, ເຂດປູຊະນີຍະສະຖານ ຮ່ອນເດີດ ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນສະຖານທີ່ທ່ອງທ່ຽວທີ່ດູດດື່ມຍ້ອນລະບົບຖ້ຳເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງມີຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຕໍ່ມູນເຊື້ອຮັກຊາດ ແລະ ຄຸນຄ່າວັດທະນະທຳຂອງປະຊາຊົນຢູ່ເຂດທາງທິດຕາເວັນຕົກສ່ຽງໃຕ້ຂອງປະເທດຊາດອີກດ້ວຍ.