(vovworld) - ເມື່ອບຸນປີໃໝ່ປະຈຳຊາດ (ບຸນເຕັດ) ວຽນມາ, ກໍ່ແມ່ນຈຸດເວລາທີ່ຊາວຫວຽດນາມ ເຈືອຈານໃນບັນຍາກາດຕ້ອນຮັບລະດູບານໃໝ່ ດ້ວຍ ບັນດາຮີດຄອງປະເພນີທີ່ມີມາແຕ່ບູຮານ. ການຫຼິ້ນດອກໄມ້, ການທ່ອງທ່ຽວຍາມລະດູບານໃໝ່, ວິທີສົ່ງທ້າຍປີເກົ່າຕ້ອນຮັບປີໃໝ່, ອວຍພອນປີໃໝ່... ໄດ້ສ້າງຈຸດທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ເຮັດໃຫ້ຊີວິດທາງດ້ານວັດທະນະທຳຂອງຊາວຫວຽດນາມ ອຸດົມສົມບຸນກວ່າອີກ. ເຖິງວ່າຊີວິດໃນປະຈຸບັນໄດ້ມີການປ່ຽນແປງຫຼາຍຢ່າງ ແລະ ປະເພນີຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດຢູ່ບາງແຫ່ງມີຄວາມແຕກຕ່າງກັນກໍ່ຕາມ, ແຕ່ຄວາມໝາຍຂອງບຸນເຕັດຍັງຄົງຮັກສາໃນຈິດໃຈ ແລະ ແບບແຜນດຳລົງຊີວິດຂອງຊາວຫວຽດນາມ ໄວ້ຢູ່.
ດອກຄາຍ
ກ້າວເຂົ້າສູ່ລະດູບານໃໝ່, ຊາວນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍ ຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດ (ປີມະແມ) ໃນບັນຍາກາດຟົດຟື້ນມ່ວນຊື່ນ, ດ້ວຍດອກໄມ້ນາໆຊະນິດ, ເຕັມໄປດ້ວຍສີສັນຫຼາກຫຼາຍ. ມີດອກໄມ້, ຕົ້ນໄມ້ປະດັບຫຼາຍຊະນິດຖືກນຳມາຈາກເຫວ໋, ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ, ດ່າລາດ ແລະ ຕ່າງປະເທດ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ສຳລັບຊາວຮ່າໂນ້ຍ, ດອກຄາຍແມ່ນດອກໄມ້ທີ່ຂາດບໍ່ໄດ້ໃນໂອກາດບຸນເຕັດ. ທ່ານ ຫງວຽນດຶກບິ່ງ, ຊາວຮ່າໂນ້ຍ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ດອກຄາຍແມ່ນສັນຍາລັກແຫ່ງລະດູບານໃໝ່ ແລະ ໃນເຮືອນມີດອກຄາຍຈຶ່ງມີບັນຍາກາດບຸນເຕັດ. ຖ້າບໍ່ມີດອກຄາຍແມ່ນບໍ່ມີບັນຍາກາດລະດູບານໃໝ່ ແລະ ບຸນເຕັດ“.
ຊາວຮ່າໂນ້ຍ ມີຄວາມຊຳນານໃນການຫຼິ້ນດອກໄມ້, ຕົ້ນໄມ້ປະດັບທີ່ສຸດ. ປີນີ້, ຊາວຮ່າໂນ້ຍ ຫຼາຍຄົນໄດ້ຊອກຊື້ຕົ້ນໄມ້ປະດັບທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ ໂດຍທ່ານ ເລດຶກຢາບ, ຊາວກະສີກອນຢູ່ເມືອງຮ່ວາຍດຶກ ເປັນຜູ້ປະດິດອອກ, ດ້ວຍການຕໍ່ໝາກໄມ້ 9 ຊະນິດເຂົ້າກັນໃນຕົ້ນໄມ້ດຽວເຊັ່ນ: ໝາກສົ້ມໂອ, ໝາກກ້ຽງ, ໝາກກ້ຽງນ້ອຍ, ໝາກແປ້ນ, ໝາກນາວ... ດ້ວຍຫົວຄິດປະດິດສ້າງຄືແນວນັ້ນໄດ້ສ້າງເປັນຕົ້ນໄມ້ປະດັບທີ່ແປກປະຫຼາດ, ທີ່ມີສີສັນຫຼາກຫຼາຍ ແລະ ກິ່ນຫອມຕ່າງກັນ. ໃນສວນຂອງທ່ານປູກຕົ້ນໄມ້ປະເພດນີ້ເກືອບ 200 ຕົ້ນ, ແຕ່ກ່ອນບຸນເຕັດລູກຄ້າໄດ້ມາຈ່ອງຊື້ໝົດແລ້ວ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າຊາວຮ່າໂນ້ຍ ມີຄວາມຊຳນານທີ່ສຸດໃນການຫຼິ້ນດອກໄມ້, ຕົ້ນໄມ້ປະດັບ. ທ່ານ ເລດຶກຢາບ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ເລກ 9 ແມ່ນຕົວເລກດີທີ່ສຸດ. ໃນຕົ້ນໄມ້ດຽວແຕ່ມີໝາກໄມ້ເຖິງ 9 ຊະນິດແມ່ນມີຄວາມອຸດົມສົມບຸນກ່ຽວກັບສີສັນ ແລະ ຮູບການ, ດັ່ງນັ້ນຂ້າພະເຈົ້າຈຶ່ງປູກຕົ້ນໄມ້ປະເພດນີ້ ເພື່ອຮັບໃຊ້ຄວາມຕ້ອງການຂອງຜູ້ນິຍົມຕົ້ນໄມ້ປະດັບທີ່ມີລັກສະນະສິລະປະສູງນີ້“.
ຕົ້ນໄມ້ປະດັບລວມມີໝາກໄມ້ 9 ຊະນິດ
ໃນໂອກາດບຸນເຕັດ, ຖ້າຫາກຊາວນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍ ນິຍົມດອກຄາຍ, ຊາວນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ ພັດນິຍົມດອກເໝີຍສີເຫຼືອງ. ດອກເໝີຍແມ່ນຂາດບໍ່ໄດ້ໃນໂອກາດບຸນເຕັດຂອງຊາວພາກໃຕ້. ເພື່ອຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງຕະຫຼາດ, ບັນດາເຈົ້າຂອງສວນດອກໄມ້ຕ່າງໆຢູ່ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ ຕ້ອງຂົນສົ່ງຕົ້ນດອກເໝີຍຈາກບັນດາແຂວງທາງພາກກາງມາເພື່ອບົວລະບັດ, ຫຼັງຈາດນັ້ນຈຶ່ງສະໜອງໃຫ້ຕະຫຼາດ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ເມື່ອກ້າວເຂົ້າສູ່ລະດູບານໃໝ່, ບຸນເຕັດ, ທັງນະຄອນຈຶ່ງເຕັມໄປດ້ວຍສີສັນຂອງດອກເໝີຍ. ອ້າຍຮີ່ນວັນມິງ, ຢູ່ເມືອງ 1, ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ, ແບ່ງປັນວ່າ:
“ຖ້າບໍ່ມີດອກເໝີຍໃນຄອບຄົວ, ຈະບໍ່ແມ່ນບຸນເຕັດ. ໃນເມື່ອກ່ອນຕ້ອງມີໝາກກະໂພກ, ແຕ່ປະຈຸບັນຕ້ອງມີດອກເໝີຍຈຶ່ງເປັນບຸນເຕັດ“
ດອກເໝີຍ
ນັບແຕ່ຫຼາຍປີມານີ້, ໃນໂອກາດຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດ, ທາງນະຄອນຮ່າໂນ້ຍເຄີຍປະດັບປະດາບັນດາຖະໜົນຫົນທາງ, ຈັດຕັ້ງງານບຸນ, ຖະໜົນດອກໄມ້… ອັນໄດ້ດຶງດູດປະຊາຊົນມາທ່ຽວຊົມ, ຕ້ອນຮັບເວລາສົ່ງທ້າຍປີເກົ່າຕ້ອນຮັບປີໃໝ່ເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ . ປີນີ້ນະຄອນຮ່າໂນ້ຍ ບໍ່ຈັດຖະໜົນດອກໄມ້ອີກ, ແຕ່ພັດປະດັບປະດາດອກໄຟທີ່ມີສີສັນຫຼາກຫຼາຍຕື່ມອີກຢູ່ເຂດໜອງຮ່ວານກ່ຽມ, ອະນຸສາວະລີເຈົ້າຊີວິດ ຫຼີທ໋າຍໂຕ, ສະໜາມຫຼວງບາບິ່ງ, ບັນດາບ່ອນສາທາລະນະ, ຖະໜົນສາຍຕົ້ນຕໍ. ຂົວ ຍິດເຕິນ ທີ່ຂ້າມແມ່ນຳ້ແດງ, ເຊິ່ງແມ່ນຂົວໃຫຍ່ ແລະ ສວຍງາມກວ່າໝູ່ຢູ່ອາຊີຕາເວັນອອກສ່ຽງໃຕ້ທີ່ຫາກໍ່ໄດ້ຮັບການເປີດສະຫຼອງນັ້ນ ກໍ່ໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາດ້ວຍລະບົບແສງໄຟຟ້າ, ເຮັດໃຫ້ນະຄອນຮ່າໂນ້ຍ ມີຄວາມສວຍງາມແບບມະຫັດສະຈັນ.
ສ່ວນຢູ່ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ, ບັນດາຖະໜົນຕົ້ນຕໍຢູ່ເຂດໃຈກາງ, ສະໜາມຫຼວງ, ບັນດາຕຶກອາຄານຫຼາຍຊັ້ນກໍ່ໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາດ້ວຍດອກໄຟນາໆສີ. ຖະໜົນດອກໄມ້ຢູ່ນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ ໃນປີນີ້ຖືກຈັດຕັ້ງຢູ່ຖະໜົນຫ່າມງີ (ເມືອງ 1) ດ້ວຍຫົວຂໍ້ວ່າ “ສີສັນຫວຽດນາມ - ບັນຍາກາດຫວຽດນາມ“. ປີນີ້ແມ່ນປີມະແມ, ດັ່ງຈຶ່ງຖືເອົາຮູບໂຕແບ້ເປັນແຫຼ່ງປະດິດສ້າງເປັນຖະໜົນດອກໄມ້, ຫ້ວຍດອກໄມ້, ແມ່ນຳ້ດອກໄມ້. ທ່ານ ເຈິ່ນບຽນ, ຊາວນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຢູ່ຖະໜົນດອກໄມ້ປີນີ້ , ໂດຍຜ່ານຫົວຄິດປະດິດສ້າງ ແລະ ສີມືດີຂອງບັນດານັກສິລະປະການໄດ້ສ້າງເປັນສິ່ງທີ່ຈັບອົກຈັບໃຈ, ສ້າງຄວາມນິຍົມໃຫ້ແກ່ຜູ້ມາຊົມ. ຖະໜົນດອກໄມ້ປີນີ້ທັງສວຍງາມ ແລະ ມະຫັດສະຈັນ, ອັນໄດ້ຕອບສະໜອງຄວາມຕ້ອງການຂອງປະຊາຊົນ ແລະ ນັກທ່ອງທ່ຽວເປັນຈຳນວນຫຼວງຫຼາຍ“.
ຖະໜົນດອກໄມ້
ໃນເວລາສົ່ງທ້າຍປີເກົ່າຕ້ອນປີໃໝ່, ຊາວນະຄອນໂຮ່ຈີມິນ ເຄີຍພາກັນຍ່າງເລາະໃຈກາງນະຄອນ, ພິເສດແມ່ນຢູ່ບ່ອນຍິງບັ້ງໄຟດອກ ເພື່ອຊົມໃຊ້ຈຸດເວລາສົ່ງທ້າຍປີເກົ່າຕ້ອນຮັບປີໃໝ່. ໃນຂະນະນັ້ນ, ຢູ່ນະຄອນຫຼວງຮ່າໂນ້ຍ, ໃນອາກາດທີ່ໜາວເຢັນນັ້ນ, ຫຼາຍຄອບຄົວມັກນັ່ງອ້ອມກັນໃນເຮືອນ, ບູຊາສົ່ງທ້າຍປີເກົ່າຕ້ອນປີໃໝ່, ແລ້ວອວຍພອນກັນກ້າວເຂົ້າສູ່ປີໃໝ່ກົງກັບເວລາຍິງບັ້ງໄຟດອກດ້ວຍສີສັນຫຼາກຫຼາຍເທິງທ້ອງຟ້າ. ສິ່ງດັ່ງກ່າວເຮັດໃຫ້ບັນຍາກາດຕ້ອນຮັບບຸນເຕັດຮ່າໂນ້ຍ ມີລັກສະນະບູຮານເພີດເພີນ.
ຢູ່ຫວຽດນາມ, ລະດູບານໃໝ່ ແມ່ນລະດູແຫ່ງພິທີງານບຸນ, ແຕ່ລະພິທີງານບຸນ, ແລະ ການລະຫຼິ້ນພື້ນເມືອງແຕ່ລະຢ່າງ ລ້ວນແຕ່ສ້າງເປັນສີສັນວັດທະນະທຳສະເພາະໃຫ້ແຕ່ລະເຂດ, ພາກ. ເອົາບຸນເຕັດຕ້ອນຮັບລະດູບານໃໝ່ ແມ່ນຄວາມງາມທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຕິດພັນກັບຍຸກສະໄໝ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ບຸນເຕັດຈຶ່ງມີຄວາມໝາຍທີ່ສຸດສຳລັບຊາວຫວຽດນາມ ແຕ່ລະຄອບຄົວ.