คุณ อึกเวียดหว่อง (ซ้าย)

วัฒนธรรมของชนเผ่าจามสะท้อนให้เห็นอย่างเด่นชัดผ่านสถาปัตยกรรม ผลงานประติมากรรม เช่น ปราสาท รูปปั้น ขนบธรรมเนียมประเพณี เทศกาล ความเลื่อมใส ศาสนา ภาษา ดนตรีและการแสดงศิลปะ เป็นต้น

จากใจกลางของตำบลฟู้หลาก อำเภอตวีฟอง จังหวัดบิ่งถวน พวกเราเดินทางไปเยี่ยมบ้านของนาย เถื่องซวนฮิว กำนันผู้ใหญ่บ้านในหมู่บ้านหลากจิ โดยนาย เถื่องซวนฮิว กำลังสอนภาษาจามโบราณให้แก่เด็กๆและที่บ้านของเขามองไปตรงไหนก็เห็นแต่ชั้นวางหนังสือที่มีหนังสือเต็มไปหมด รวมถึงหนังสือหายากที่เก็บไว้ในตู้กระจก

นาย เถื่องซวนฮิว ได้เรียนภาษาจามมาตั้งแต่เด็ก อีกทั้งชอบอ่านหนังสือจนมีความเข้าใจและซึมซับวัฒนธรรมของชนเผ่าจาม เมื่อเร็วๆนี้ เขาได้ทุ่มเทให้แก่การบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับขนบธรรมเนียมประเพณี งานแต่งงานและพิธีกรรมต่างๆ รวมถึงรวบรวมเอกสารโบราณที่เขียนบนกระดาษสาและหนังสือโบราณเกี่ยวกับหลักธรรมทางศาสนา วรรณกรรม พิธีกรรมและเพลงพื้นเมือง เป็นต้น ที่มีความหนาตั้งแต่ 3-4 หน้าไปจนถึงหลายร้อยหน้าเพื่ออนุรักษ์คุณค่าวัฒนธรรมทั้งรูปธรรมและนามธรรม นาย เถื่องซวนฮิว เผยว่า

“ผมได้ทำการวิจัย รวบรวมและเก็บรักษาเอกสารโบราณและหนังสือโบราณที่มีค่าของชนเผ่าจามจำนวนมากและหวังว่า คนรุ่นหลังจะสานต่อภาริกจดังกล่าวเพื่อสืบทอดเอกลักษณ์วัฒนธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณีของชนเผ่าจามจากรุ่นสู่รุ่น”

ส่วนคุณ อึกเวียดหว่อง อาศัยที่หมู่บ้านติ๋งหมี ตำบลฟานแทง อำเภอบั๊กบิ่ง ซึ่งถือเป็นศูนย์กลางทางวัฒนธรรมของชนเผ่าจามในจังหวัดบิ่งถวนและทำงานที่ศูนย์นิทรรศการวัฒนธรรมชนเผ่าจาม โดยได้ใช้เวลาส่วนใหญ่เพื่อศึกษาและบันทึกข้อมูลเกี่ยวกับวัฒนธรรมพื้นเมืองผ่านงานเทศกาลต่างๆของชนเผ่าจาม เช่น เทศกาล Rija Yaup เทศกาล Rija Prong และเทศกาล Rija Harei เป็นต้น อีกทั้งประชาสัมพันธ์ให้ชาวบ้านบริจาคสิ่งของและวัตถุโบราณเพื่อจัดแสดงที่ศูนย์นิทรรศการวัฒนธรรมชนเผ่าจาม ตลอดจนทำการบันทึกเพลงพื้นเมืองและกิจกรรมทางศาสนา

“พรรคและรัฐให้ความสนใจต่อการอนุรักษ์วัฒนธรรมของชนเผ่าจามเป็นอย่างมาก ผมมีความประสงค์ว่า สำนักงานวัฒนธรรม กีฬาและการท่องเที่ยวและพิพิธภัณฑ์จังหวัดฯจะผลักดันการอนุรักษ์วัฒนธรรมของชนเผ่าจามมากขึ้น รวมถึงการประกอบอาชีพทำเครื่องเคลือบดินเผาและการทอผ้าพื้นเมืองที่กำลังมีความเสี่ยงจะสูญหายไป”

นาย เถื่องซวนฮิว (คนที่ 2 นับจากซ้าย)  คุณ อึกเวียดหว่อง (คนที่ 4 นับจากซ้าย) และคณะผู้แทนชนกลุ่มน้อยเผ่าต่างๆทั่วประเทศครั้งที่ 2 เมื่อเดือนธันวาคมปี 2020

ปัจจุบัน ศูนย์นิทรรศการวัฒนธรรมชนเผ่าจามจัดแสดงสิ่งของกว่า 300 ชิ้นและภาพเกี่ยวกับวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของชนเผ่าจามในระยะต่างๆเกือบ 200ภาพ รวมถึงเอกสารโบราณต่างๆ ซึ่งดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาศึกษาค้นคว้าวัฒนธรรมของชนเผ่าจามและมีส่วนร่วมให้การศึกษาเกียรติประวัติที่ดีงามแก่ชาวจามรุ่นใหม่

ในการประชุมผู้แทนชนกลุ่มน้อยเผ่าต่างๆทั่วประเทศครั้งที่ 2 เมื่อเดือนธันวาคมปี 2020 คุณ อึกเวียดหว่อง ได้รับหนังสือชมเชยของนายกรัฐมนตรี ส่วนนาย เถื่องซวนฮิว ได้รับประกาศเกียรติคุณเป็นศิลปินประชาชน ทั้งคุณ อึกเวียดหว่องและนาย เถื่องซวนฮิวได้เข้าร่วมการประชุมแข่งขันรักชาติทั่วประเทศครั้งที่ 10 ปี 2020 ซึ่งถือเป็นเกียรติและเป็นความภาคภูมิใจของบุคคลทั้งสองท่านและของประชาชนชนเผ่าจาม.