พิธีเซ่นไหว้ของชาวโลโล (photo langvietonline)

ชาวโลโลมีประเพณีในการบูชาบรรพบุรุษเพียง3รุ่น ดังนั้นเมื่อในครอบครัวมีคนรุ่นที่4จากไป เขาก็จะทำพิธีส่งบรรพบุรุษรุ่นแรกเข้าป่า ทุกครอบครัวต่างมีการตั้งหิ้งบูชาภายในบ้านแต่พิธีการเซ่นไหว้ที่สำคัญที่สุดของปีมักจะจัดขึ้นที่บ้านของหัวหน้าตระกูลและต้องเตรียมการก่อนหน้านั้น1ปี ในแต่ละครอบครัวลูกคนโตเป็นผู้ที่มีหน้าที่ตั้งหิ้งบูชาบรรพบุรุษและเชิญวิญญาณของผู้ที่เสียชีวิตมาบูชาที่บ้านด้วยการจัดทำป้ายชื่อตั้งบนหิ้งบูชา  หิ้งบูชานั้นมักจะตั้งติดผนังในห้องกลาง หันหน้าไปที่ประตูทางเข้า มีการนำรูปแกะสลักไม้หรือรูปวาดด้วยถ่านมาติดบนผนังด้านบนหิ้งบูชาเพื่อเป็นตัวแทนให้แก่ดวงวิญญาณของบรรพชน นาย ฝุ่งบ๋าว ช่างภาพที่มีประสบการณ์ในการศึกษาเกี่ยวกับชนเผ่าโลโลเผยว่า“ประเพณีด้านความเลื่อมใสบูชาของชาวโลโลจะไม่เหมือนชนเผ่าอื่นๆที่มักจัดงานเซ่นไหว้วันเพ็ญในวันขึ้น15ค่ำ หากพวกเขาจะจัดงานเซ่นไหว้ระหว่างวันที่24-26เดือน7จันทรคติ เพราะตามความที่ชาวบ้านได้อธิบายนั้น เนื่องจากชีวิตยังยากจนดังนั้นเมื่อชนเผ่าอื่นๆจัดงานวันเพ็ญเดือน7 ชาวโลโลก็ยังต้องทำไร่ทำนา ดังนั้นงานวันเพ็ญนั้นจะจัดหลังจากที่ชาวบ้านเก็บเกี่ยวเสร็จ”

การรำประกอบพิธีเซ่นไหว้ของชาวโลโล(langvietonline)

ก่อนพิธีเซ่นไหว้บรรพบุรุษ ทุกบ้านต้องเตรียมเก็บข้าวให้เสร็จทันงาน เพราะในระหว่างทำพิธีเป็นเวลา3วันจะงดทุกกิจกรรมไม่ว่าจะเป็นการทำไร่ทำนาหรือกิจกรรมวัฒนธรรมรื่นเริงต่างๆ สำหรับเครื่องเซ่นไหว้ในงานบูชาสำคัญต้องมี หมู1ตัว ไก่2ตัว ข้าวเหนียว เหล้า กระดาษเงินกระดาษทอง ตะเกียงน้ำมัน กลองทองแดงหนึ่งคู่ ผู้รับหน้าที่ทำพิธีเซ่นไหว้คือหมอผีสองคนโดยจะเริ่มด้วยการเชิญเจ้าของบ้านถวายไก่2ตัว ข้าวสวย42กำและเหล้า12จอกบนหิ้งบูชา“เครื่องเซ่นไหว้ต้องเตรียมให้ครบตามนั้นเพราะตามความเชื่อของชาวโลโล โลกเกิดจากการเติบโตของต้นไม้40สายพันธุ์โดยฟ้าดินคือผู้ให้กำเนิด ส่วนเหล้า12จอกนั้นหมายถึง12เดือนของปี”

พิธีเส้นไหว้มักจะจัดนานกว่า1ชั่วโมง ซึ่งในระหว่างทำพิธี เจ้าของบ้านจะเเขวนข้าวสวย1กำไว้ที่หน้าบ้านสำหรับดวงวิญญาณเร่ร่อนเพื่อไม่ให้มารบกวนครอบครัว เมื่อเสร็จพิธีก็เป็นช่วงที่ญาติพี่น้องได้มาร่วมกินเลี้ยงอย่างสนุกสนานตลอดทั้งคืนเพราะตามประเพณีใน3วันของงานเซ่นไหว้จะงดทุกกิจกรรม

ปัจจุบันนี้ ประเพณีการบูชาเซ่นไหว้บรรพบุรุษของชาวโลโลยังคงได้รับการสานต่อและปฏิบัติกันอย่างต่อเนื่องในชีวิตสังคมและเพื่อมีส่วนร่วมส่งเสริม อนุรักษ์และพัฒนาคุณค่าของมรดกวัฒนธรรมพื้นเมืองที่มีค่านี้ของชาวโลโลที่ต.หลุงกู๊ อ.ด่งวัน จ.ห่ายาง ทางกระทรวงวัฒนธรรมกีฬาและท่องเที่ยวได้ประกาศรับรองประเพณีนี้เป็นมรดกวัฒนธรรมนามธรรมแห่งชาติเมื่อปี2012.