(VOVworld)-ชนเผ่าเกอฮอที่ตั้งหลักอาศัยในเขตเตยเงวียนตอนใต้ได้รู้จักทำการผลิตเครื่องดนตรีจากหินมาแต่เนิ่นนานและพิณหินก็ได้กลายเป็นเครื่องดนตรีที่ขาดมิได้ในชีวิตวัฒนธรรมจิตใจของชาวท้องถิ่น โดยตั้งแต่ช่วงปี30ของศตวรรษก่อน นักวิจัยด้านวัฒนธรรมเริ่มค้นพบชุดระนาดหินโบราณที่อยู่ใต้พื้นที่ดินของจ.หลายแห่งในเขตเตยเงวียนตอนใต้เช่น เลิมด่ง บิ่งถวน แค้งหว่า ดั๊กลัก แต่ได้พบมากที่สุดที่จ.เลิมด่งซึ่งเป็นท้องถิ่นที่มีชุมชนชนเผ่าเกอฮอมากที่สุดของประเทศ

ตามข้อมูลประวัติศาสตร์ ชนเผ่าเกอฮอเป็นหนึ่งในไม่กี่กลุ่มชาติพันธุ์ในเขตเตยเงวียนที่รู้จักการใช้เครื่องดนตรีที่ทำจากหินโดยเฉพาะระนาดหิน โดยในเริ่มแรกเมื่อพบว่าแท่งหินขนาดต่างๆอยู่ริมลำธารมีเสียงก้องใสจึงนำมามัดต่อกันแล้วใช้พลังจากน้ำในลำธารเพื่อทำให้หินเหล่านั้นกระแทกกันจนเกิดเป็นเสียงดังกังวาลเพื่อไล่สัตว์ป่าปกป้องพืชไร่บ้านเรือน ต่อมาก็มีความคิดนำเอาแท่งหินประเภทนี้มาเป็นเครื่องประกอบจังหวะการฟ้อนรำในงานเซ่นไหว้หรือเทศกาลต่างๆ จากการค้นคว้าในเชิงสร้างสรรค์ชาวเกอฮอก็คิดค้นชุดระนาดหินที่เรียบง่ายขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการในชีวิต ซึ่งมีชุดเล็ก3แท่ง ชุดกลาง6แท่งและชุดใหญ่9แท่ง ซึ่งเริ่มต้นล้วนเป็นหินธรรมชาติที่ถูกเกลากลึงจนผิวลื่นและมีขนาดที่แตกต่างกันเพื่อให้โทนเสียงจากต่ำถึงสูงไม่ซ้ำซ้อน สามารถสะท้อนความรู้สึกนึกคิดของชาวบ้านที่อยากบรรยายออกมาตามเสียงเพลง นาย เกอเญิน ศิลปินชาวเกอฮอได้แนะนำเกี่ยวกับพิณหินว่า“เครื่องดนตรีที่เป็นระนาดหินนี้ของเรามี6ชิ้น6ขนาดและหินแต่ละแท่งจะให้เสียงที่ไม่เหมือนกัน เสียงของมันดังกังวาลเหมือนเสียงแห่งป่าเขาลำเนาไพรหรือเหมือนเสียงกระซิบของลำธารที่ไหลลัดเลาะลงมาจากภูเขา”

ปัจจุบันนี้ยังสามารถพบเห็นการใช้ระนาดหินตามงานสังคมต่างๆในชุมชนชาวเกอฮอ โดยช่วยให้บรรยากาศของงานเซ่นไหว้มีความศักดิ์สิทธิ์ลึกลับมากขึ้น ส่วนเมื่อประสานเสียงกับเครื่องดนตรีอื่นๆในงานรื่นเริงก็จะทำให้มีความคึกคักมากขึ้น เร่งเร้าให้ทุกคน ร่วมล้อมวงร้องรำทำเพลง และยังเปรียบเสมือนเป็นสายธารแห่งจิตวิญญาณเพื่อส่งความปรารถนาของลูกหลานถึงบรรพบุรุษหรือยังเหมือนเสียงบอกเล่าความในใจของมนุษย์ที่ฝากไปตามเสียงระนาดหิน นายเหงวียนเติม นักวิจัยเกี่ยวกับระนาดหินเตยเงวียนเผยว่า “เสียงของระนาดหินนั้นแปลกมาก เมื่อดังขึ้นก็รู้สึกว่ามีการประสานเสียงกับธรรมชาติอย่างกลมกลืนและเหมือนนำทุกคนกลับเข้าสู่ยุคแห่งชีวิตที่เรียบง่ายท่ามกลางความงดงามของป่าเขา”

ผ่านกาลเวลาที่ยาวนานเป็นร้อยๆปี ระนาดหินก็ยังคงมีบทบาทสำคัญในชีวิตสังคมของชาวเกอฮอ เป็นผลงานที่ดีเลิศแห่งอารยธรรมข้าวนาดำที่สะท้อนความเป็นเอกลักษณ์พิเศษของวัฒนธรรมเวียดนามเพื่อแนะนำให้แก่นักท่องเที่ยวต่างชาติ.