ច្រកចេញដ៏ស្ដួចស្ដើងសំរាប់វិបត្តិនៅយ៉េមែន
 |
| ច្រកចេញដ៏ស្ដួចស្ដើងសំរាប់វិបត្តិនៅយ៉េមែន (BBC) |
Vovworld-ការចរចារថ្មីបំផុតនៅក្រុង Geneva បានចាប់ផ្ដើមនាថ្ងៃទី១៥មិថុនា
បង្ហាញនូវការខំប្រឹងប្រែងរបស់អ.ស.បសំដៅបំផ្លាញភាពទាល់ច្រកបន្ទាប់ពីរយៈ
ពេលជាង២ខែដែលប្រព្រឹត្តទៅការវាយប្រហារដោយជើងអាកាសដោយអារាបី
សាអូឌិតនាំមុខ។ អ.ស.បសង្ឃឹមថា បណ្ដាការពិភាគ្សានឹងបង្កើតកំលាំងចលករថ្មី
ដើម្បីកសាងទំនុកទុកចិត្តរវាងបណ្ដាភាគីនៅយ៉េមែននិងនាំមកនូវផលប្រយោជន៍
ជាក់ស្ដែងសំរាប់ប្រជាជនពិសេសគឺកាត់បន្ថយអំពើរហឹង្សានិងបង្កលក្ខណៈទាក់
ទងនឹងជំនួយមនុស្សធម៍និងសេវាកម្មសារវន្ត។
ការខំប្រឹងប្រែងរៀបចំការចរចារសន្តិភាព
រាល់ផែនការចរចារសន្តិភាពពីមុនមកសុទ្ធតែទទួលបរាជ័យទោះបីជាអាជ្ញាកណ្ដាល
សម្រុះសម្រួលជាសម្ព័ន្ធភាពអារ៉ាប់ឬអ.ស.បក៏ដោយ។ សន្និសីទសន្ទនាជាតិយ៉េមែន
នៅរដ្ឋធានី Riyadh របស់អារ៉ាបីសាអូឌីតដោយមានឈ្មោះសង្គ្រោះយ៉េមែននិងកសាង
រដ្ឋសហរដ្ឋមួយមុននោះក៏គ្មានការចូលរួមរបស់ក្រុមជនប៉ះបោរឥស្លាម Houthi ជា
កំលាំងដែលកំពុងទន្ទ្រានកាន់កាប់រដ្ឋធានី Sanaa និងខេត្តក្រុងជាច្រើននៅភាគខាង
ជើង។ អគ្គលេខាធិការអ.ស.បបានអំពាវនាវភាគីទាំងអស់មិនលើកឡើងលក្ខណៈ
សំរេចកំណត់ណាមួយសំរាប់ការចរចារឡើយ។ រីឯបេសកជនពិសេសអ.ស.បលោក
Cheikh Ahmed ស្វាគមរាល់សេចក្តីសំរេចបញ្ជូនគណៈប្រតិភូចូលរួមការចរចារសន្តិភាព
នៅក្រុង Geneva។
ចរិតលក្ខណៈស្មុគស្មាញនៃវិបត្តិ
ភាពស្មុគស្មាញនៃវិបត្តិបានចាប់ប្រភពពីជំលោះនិកាយ។ នៅយ៉េមែនក៏ដូចជា
នៅដំបន់មជ្ឈឹមបូព៌ាដែលគង់វង្សរវាងនិកាយទាំងពីរ Shiite និង Sunni របស់ឥស្លាម។
ជំលោះរវាងកំលាំង Houthi កាន់និកាយ Shiite នៅភាគខាងជើងយ៉េមែននិងរដ្ឋាភិបាល
កណ្ដាលបានរីករាលដាលតាំងពីឆ្នាំ២០០៩មក។ រលកនិទាឃៈរដូវអារ៉ាប់បានកើត
មានឡើង ប្រធានាធិបតី Saleh ត្រូវផ្ដួលរំលំនាឆ្នាំ២០១១និងលោក Mansour Hadi
ឡើងកាន់អំណាច។ ប៉ុន្តែខែមករាឆ្នាំ២០១៥កំលាំង Houthi បានបង្ខំលោក Hadi ត្រូវ
លាលែងពីដំណែងបន្ទាប់ពីទន្ទ្រានកាន់កាប់រដ្ឋធានី Sanaa។ លោក Hadi បានចេញ
ទៅអារ៉ាបីសាអូឌិតសូមឲ្យ Riyadh ជួយឧបត្ថម្ភ។ ភាពតានតឹងបានឡើងជណ្ដើរចាប់
ពីថ្ងៃទី២៥មិនាខណៈដែលសម្ព័ន្ធភាពជួយឧបត្ថម្ភប្រធានាធិបតី Hadi រួមមានប្រទេស
អារ៉ាប់និងឈូងសមុទ្រពែកចំនួន១០ដោយអារ៉ាបីសាអូឌិតនាំមុខបានដំណើរការវាយ
ប្រហារដោយជើងអាកាសដើម្បីទប់ស្កាត់កំលាំង Houthi ឈានទៅភាគខាងត្បូង។
ស្មុគស្មាញជាងទៀតខណៈដែលយ៉េមែនបានក្លាយទៅជាមូលដ្ឋានរបស់ក្រុម
ភេរវកម្ម Al Qaeda។ បន្ទាប់ពីក្រុមឥស្លាមជ្រុលនិយមយ៉េមែននិង Saudi Arabia រួមផ្សំ
ក្លាយទៅជាអង្គការ Al Qaeda នៅឈូងសមុទ្រអារ៉ាប់ ក្រុមនេះបានក្លាយទៅជាប្រភព
នាំចេញភេរវកម្មឥស្លាមធំបំផុតលើពិភពលោក។យ៉េមែនបានក្លាយទៅជាដំបន់ដីរបស់
លិទ្ធិជ្រុលនិយមដោយមានភាគីប្រឆាំងជាច្រើន កងទ័ពរដ្ឋាភិបាល កំលាំង Houthi និង
សាខា Al Qaeda នៅឈូងសមុទ្រអារ៉ាប់។
ច្រកចេញដ៏ស្ដួចស្ដើង
ដោយមិនអើពើរដល់យុទ្ធនាការដ៏ខ្លាំងក្លា សម្ព័ន្ធភាពដោយអារ៉ាបីសាអូឌិតនាំមុខ
នៅមិនទទួលបានគោលដៅស្ដារសិទ្ធិអំណាចសំរាប់ប្រធានាធិបតី Hadi ឡើយ។ រីឯ
កំលាំង Houthi ក៏មិនអាចបើកទូលាយសិទ្ធិត្រួតពិនិត្យទៅទូទាំងប្រទេសឡើយ។ ជំលោះ
នៅប្រទេសនេះបានធ្វើឲ្យមនុស្ស២ពាន់នាក់ត្រូវស្លាប់និង៨ពាន់នាក់រងរបួស។ បរិមាណ
មនុស្សត្រូវរស់ក្នុងស្ថានភាពគ្មានផ្ទះនៅខ្វះស្បៀងអាហារគ្រោងនឹងលើកពី២៥លាន
នាក់។ ប្រជាជនយ៉េមែនទន្ទឹមរងចាំនូវការចរចារសន្តិភាពនៅក្រុង Geneva អាចនាំមក
បទឈប់បាញ់ដែលអូសបន្លាយអស់ពីខែបុណ្យ Ramadan របស់ជនឥស្លាមនិងឈាន
ទៅការចរចារស៊ីជម្រៅជាងទៀតអំពីគោលមាគ៌ាសមរាប់អនាគតនយោបាយរបស់
យ៉េមែន។
ស្ថានភាពជាក់ស្ដែងបានសឲ្យឃើញថា ប្រសិនបើរាល់ដំណោះស្រាយការទូតការ
ជ្រៀតជ្រែកពីខាងក្រៅដែលំអៀងទៅភាគីមួយដោយគោលដៅកំណត់ឈ្នះចាញ់គឺ
ពិបាកនាំមកនូវលទ្ធផលណាស់។ ប្រជាជនយ៉េមែនជាមុខសញ្ញាត្រូវរងផលវិបាកដ៏
ធ្ងន់ធ្ងរបំផុតប្រសិនបើការខ្វែងគំនិតរវាងបណ្ដាភាគីមិនត្រូវបានបង្រួញគំលាត។ ភាព
ឡើងជណ្ដើរនៃសង្គ្រាមនឹងរុញយ៉េមែនធ្លាក់ក្នុងភាពផ្ដួលរំលំទាំងស្រុង៕