ผักนึ่งรวมมิตร

เคล็ดลับของชาวเหมื่องในการปรุงอาหารคือรู้จักการใช้วัตถุดิบที่หาง่ายตามธรรมชาติเช่นผักในสวนในป่า ปลาในแม่น้ำลำธารหรือข้าวที่ปลูกตามทุ่งนาเพื่อทำเป็นอาหารที่มีรสชาดพิเศษแบบธรรมชาติ สิ่งแรกที่ต้องกล่าวถึงก็คือผักนึ่ง นางบุ่ยทิเยียน ชาวเหมื่องที่จังหวัดฮว่าบิ่งเผยว่า“มีผักหลายชนิดสำหรับอาหารชุดนี้เช่น ใบมะละกอ ผักกาดแม้ว ผักกาดขม หรือใบชะพลู ซึ่งใส่ผสมกันจะมีกลิ่นหอมมาก แต่ผักที่ถือว่านิยมที่สุดคือผักกาดแม้วที่มักจะปลูกช่วงหน้าหนาว ส่วนผักกาดขมขึ้นตามธรรมชาติแต่รสชาดขมๆนั้นถือเป็นรสชาดพื้นเมืองในอาหารของชาวเหมื่อง”

สำหรับการทำผักนึ่งรวมมิตรก็ไม่ยาก แต่ผักหลักๆที่ต้องมีอยู่ก็คือใบมะละกอ ดังนั้นทุกบ้านต่างมีการปลูกต้นมะละกอในสวน วิธีการทำผักนึ่งรวมมิตรคือนำผักทั้งหมดที่ล้างสะอาดแล้วหั่นเป็นเส้นๆแล้วผสมกับหัวปลีที่หั่นเส้นเช่นกันเสร็จก็นำไปนึ่งประมาณ15นาที เมื่อผักเริ่มมีกลิ่นหอมก็ถือว่าสุก ผักนึ่งมักจะทานคู่กับน้ำจิ้มพริกใส้ปลาสูตรพิเศษ ซึ่งเป็นน้ำจิ้มที่มีการผสมเครื่องเทศหลายอย่างเช่น ขิง พริก มะเขือเทศ ต้นหอม ผักชีลาวและข้าวหมัก นายบุ่นวันฮาย ชาวเหมื่องที่ฮว่าบิ่งเผยว่า “ผักรวมมิตรที่เอาไปนึ่งนั้นมีหลายอย่างที่ถือเป็นสมุนไพรธรรมชาติ ทุกอย่างจิ้มกับน้ำจิ้มใส้ปลานั้นจะอร่อยสุดๆ ผักแต่ละอย่างจะมีรสขมที่ไม่เหมือนกันแต่ก็มีทั้งฝาดทั้งหวานด้วยเมื่อผสมเข้ากันก็ถือว่าสุดยอดเลย”

น้ำจิ้มสูตรพิเศษที่มีเม็ดโหยย

อาหารอีกอย่างที่ขาดไม่ได้ในวันงานสำคัญของชาวเหมื่องคือปลา โดยปลาสามารถทำได้หลายเมนูแต่ที่ถือเป็นอาหารจานเด็ดคือโอ๊ตโด่ โดยปลาจะถูกหมักด้วยเครื่องปรุงหลายอย่างเช่นเกลือพริกไทย ขิง นอกจากนั้นต้องผสมตะไคร้ พริกและขิงที่สับอย่างละเอียดใส่ในท้องปลา ห่อด้วยใบไม้และนำปลาทั้งตัวใส่หม้อนึ่ง เมื่อได้กลิ่นหอมของปลาและเครื่องปรุงก็ถือว่าปลาสุกแล้ว

นอกจากปลานึ่ง ผักนึ่งรวมมิตรแล้ว เนื้อหมูลวกจิ้มกับเกลือคั่วและเม็ดโหยยตำก็ถือเป็นอาหารที่ทำให้ผู้ที่มีโอกาสชิมแล้วติดใจ โดยเนื้อหมูจะหอมหวานเป็นธรรมชาติ หนังกรอบมันแต่ไม่เลี่ยนเพราะมีกลิ่นหอมของใบกล้วยผสมกับรสเค็มๆของเกลือและเม็ดโหยย นายบุ่ยวันเขิน ชาวเหมื่องบีเผยว่า ชาวเหมื่องมักจะใช้ใบไม้โดยเฉพาะใบกล้วยเป็นภาชนะใส่อาหาร “อาหารทุกอย่างมักจะใส่บนใบกล้วยอ่อน คงเพราะในอดีตบรรพบรุษของเราไม่มีถ้วยชามใส่อาหารจึงใช้ใบไม้แทน  แต่อันที่จริงอาหารที่ใส่บนใบกล้วยก็มีรสชาดที่ดีขึ้นอีกอย่างยังจัดวางง่ายและสะดวกต่อการรับประทาน”

ปลานึ่งและย่าง

ถาดอาหารของชาวเหมื่องมักจะใส่บนกระด้งที่ปูด้วยใบกล้วยย่างไฟ โดยแต่ละกระด้งสามารถจัดวางอาหารได้หลายอย่างสวยงามน่ารับประทาน แม้จะดูเรียบง่ายแต่ก็สะท้อนให้เห็นถึงความเป็นกันเอง ถึงมิตรไมตรีที่อบอุ่นของเจ้าบ้านและเอกลักษณ์วัฒนธรรมอาหารการกินที่โดดเด่นของชาวเหมื่อง อีกทั้งยังเป็นการสะท้อนให้เห็นถึงความสำนึกในบุญคุณของบรรพบุรุษและดินฟ้าอากาศที่ได้บันดาลให้ชาวบ้านมีชีวิตที่สงบสุขในทุกวันนี้./.