(VOV5) - Trong xây dựng nông thôn mới, làng gốm Bàu Trúc ngày nay có cách đi riêng đó là phát huy tiềm năng làng nghề, mạnh dạn đổi mới công nghệ sản xuất.
Sản phẩm gốm Bàu Trúc nổi tiếng trong nước và quốc tế có xuất xứ tại ở thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận, cách Thành phố Phan Rang - Tháp Chàm, khoảng 10km về phía Nam. Trong xây dựng nông thôn mới, làng gốm Bàu Trúc ngày nay có cách đi riêng đó là phát huy tiềm năng làng nghề, mạnh dạn đổi mới công nghệ sản xuất bằng việc xây dựng các lò nung gốm theo phương pháp tiết kiệm nhiên liệu, vốn đầu tư ít, nhưng lại tăng năng suất và chất lượng sản phẩm, nâng cao thu nhập cho xã viên.
Nghe nội dung chi tiết tại đây:
Sản phẩm gốm Bàu Trúc được người tiêu dùng trong nước và ngoài nước ưa chuộng bởi các sản phẩm không chỉ đa dạng và phong phú về mẫu mã mà còn mang nét đặc trưng của văn hóa dân tộc Chăm nổi danh một thời. Thế nhưng trước đây, do phần lớn sản phẩm gốm được nông dân làm theo kinh nghiệm và nung bằng phương pháp lộ thiên truyền thống nên nhiệt độ nung không cao, độ chín của gốm không đạt tiêu chuẩn nên hạn chế về độ bền của sản phẩm.
Chính vì vậy, sau quá trình khảo sát ở một số làng nghề gốm, nhận thấy quy mô và cách nung của làng gốm Thanh Hà, tỉnh Quảng Nam, phù hợp để áp dụng cho làng nghề gốm Bàu Trúc, Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh Ninh Thuận đã xây dựng dự án hỗ trợ mô hình lò nung gốm theo mô hình lò nung của làng nghề gốm Thanh Hà. Đồng thời, mời một số nghệ nhân, thợ giỏi của làng gốm Thanh Hà đến xây dựng, chuyển giao cách nung gốm trong lò cho 2 cơ sở sản xuất gốm của làng nghề gốm Bàu Trúc. Kinh phí hỗ trợ đầu tư cho mỗi lò nung là 30 triệu đồng, trong đó, mỗi cơ sở đóng góp 10 triệu đồng theo phương thức là nhà nước và nhân dân cùng làm. Mô hình lò nung gốm cùa làng nghề gốm Thanh Hà, Quảng Nam có quy mô nhỏ, nguyên liệu xây dựng chủ yếu bằng gạch nên rất phù hợp với quy mô sản xuất hộ gia đình của làng nghề gốm Ninh Thuận. Quan trọng hơn, nguyên liệu dùng để nung gốm là vỏ trấu, phụ phẩm từ nông nghiệp có rất nhiều tại địa phương. Việc này đã giúp bảo vệ môi trường, hạ giá thành sản phẩm do chi phi rẻ. Ông Đàng Xem, một trong 2 cơ sở sản xuất gốm Bàu Trúc tiếp nhận dự án lò nung gốm, cho biết: Dự án được chuyển giao vào cuối năm 2014 và bước đầu đã mang lại lợi ích thiết thực cho các cơ sở sản xuất gốm Bàu Trúc: Hiệu quả đem lại của nó đó là tỷ lệ ít bẻ, vỡ của lò nung hầu như rất ít, cỡ 2% là cùng; ưu điểm nữa đó là mặc dù mưa, gió nhưng nung vẫn không sợ; đặc điểm cái thứ ba nữa là nung trong lò, chất lượng độ chín cao hơn.
26 xã viên của Hợp tác xã gốm Bàu Trúc cũng rất hài lòng sau khi tiếp nhận và sử dụng lò nung gốm do Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh hỗ trợ, bởi những lợi ích đem lại từ lò nung gốm này rất cao so với cách nung lộ thiên truyền thống như trước kia. Trước đây khi nung theo cách truyền thống, một mẻ sản phẩm phải mất khoảng 305-50% không đạt yêu cầu. Tuy nhiên, với phương pháp nung bằng lò nung này, tỷ lệ thất thoát hầu như không đáng kể hoặc là không có. Ông Đổng Văn Lộc, Chủ nhiệm Hợp tác xã gốm Bàu Trúc, cho biết:Khi được Nhà nước hỗ trợ xây dựng lò nung mới này, rất tiện lợi cho bà con trong quá trình sản xuất gốm, nung rất đảm bảo không có bẻ, vỡ. Trước kia nung theo cách nung lộ thiên, nung 100 thì tỷ lệ bẻ, vỡ là 50% rồi; thành thử từ lúc Nhà nước làm được mô hình này, nung bao nhiêu sản phẩm thì ra bấy nhiêu sản phẩm rất là đẹp.
Đánh giá về lợi ích của lò nung gốm, ông Võ Viết Hiếu, Giám đốc Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh Ninh Thuận, cho biết thêm:So với cách nung ngoài trời thì cách nung trong lò thì hoàn toàn không có khói, không có tạo ra ô nhiễm môi trường như cách nung trước đây của làng gốm Bàu Trúc. Cái lợi nữa là rất tiết kiệm về mặt nhiên liệu bởi vì nhiệt độ được giữ ổn định ở trong lò, nó không bị thất thoát so với cách nung lộ thiên… Đấy là những cái ưu điểm hết sức quan trọng mà chúng tôi nghĩ rằng việc áp dụng lò nung kiểu của Thanh Hà vào cho làng nghề gốm Bàu Trúc là hoàn toàn có lợi, hết sức hiệu quả mà các cơ sở nên cố gắng xây dựng một đến hai cái lò nung này.
Trong xu hướng hội nhập và phát triển hiện nay, đặc biệt trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, việc đưa mô hình lò nung gốm vào các cơ sở sản xuất gốm ở làng nghề gốm Bàu Trúc của Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại tỉnh Ninh Thuận là một việc làm thiết thực. Đây là nền tảng để các cơ sở sản xuất và kinh doanh gốm tỉnh Ninh Thuận tiếp cận phương thức nung gốm vừa phù hợp, vừa hiệu quả, lại giữ được môi trường trong sạch của một vùng quê đang từng ngày phát triển theo phong trào nông thôn mới./.