พิพิธภัณฑ์ถ่ายภาพลายสา  (Photo: Hanoimoi)

หมู่บ้านลายสา ตำบลกิมจูง  อำเภอหว่ายดึ๊ก  อยู่ห่างจากใจกลางกรุงฮานอยไปทางทิศตะวันตกประมาณ15กิโลเมตร  ซึ่งอาชีพช่างภาพของหมู่บ้านลายสาได้รับการก่อตั้งเมื่อปลายศตวรรษที่19  ซึ่งเอกสารที่ถูกเก็บรักษาของหมู่บ้านได้บันทึกว่า ผู้สร้างอาชีพพื้นเมืองของหมู่บ้านคือนาย เหงวียนดิ่งแค้งหรือมีอีกชื่อคือ แค้งกี๊  ซึ่งเป็นหนึ่งในช่างภาพที่มีชื่อเสียง4ท่าน ที่ถูกระบุชื่อในสารานุกรมเวียดนามประกอบด้วย นาย ดั๋งฮวีชื้อ แค้งกี๊  หวออานนิงและดิงดังดิ๋ง  ท่านแค้งกี๊มีคุณูปการเนื่องจากเผยแพร่อาชีพช่างภาพจากต่างประเทศให้แก่ชาวบ้าน จนกลายเป็นอาชีพพื้นเมืองของหมู่บ้านและพัฒนาไปทั่วประเทศ  นาย แค้งกี๊ เป็นผู้รักชาติที่เข้าร่วมขบวนการดงกิงเหงียถุกอย่างแข็งขัน  เขาได้เปิดร้านถ่ายรูปในเมืองตูลูสและปารีส   นาย เหงวียนมิงเหญิด  ช่างศิลป์ของหมู่บ้านลายสาได้เผยว่า “หลังจากที่ท่าน แค้งกี๊สอนอาชีพนี้ ลูกหลานในตระกูลและชาวบ้านต่างเปิดร้านถ่ายรูปในทั่วประเทศและในประเทศต่างๆ เช่น ลาว จีนและเยอรมนีเป็นต้น  ลูกศิษย์หลายคนไปด้วยกับท่านทำงานในประเทศฝรั่งเศส เมื่อก่อนนี้ พ่อแม่เปิดร้านถ่ายรูปที่ไหน  ลูกหลานก็เปิดตาม  ครอบครัวของผมมี4รุ่นประกอบอาชีพช่างภาพ หมู่บ้านลายสามีช่างศิลป์4ท่านที่ได้รับการรับรองจากรัฐ”

อาชีพช่างภาพของหมู่บ้านลายสาพัฒนาที่สุดในช่วงกลางศตวรรษที่20  ชาวบ้านลายสาได้เปิดร้านถ่ายรูป200แห่งในจังหวัดและนครต่างๆทั่วประเทศและต่างประเทศ  ซึ่งร้านถ่ายรูป กิมลาย หมีลาย หวานฮวา ยวีเติน อานกี๊ ถิงกี๊ ถิงกี๊และเถียนกี๊ของหมู่บ้านลายสามีชื่อเสียงในทั่วประเทศ  นาย ดั๋งวันติ๊ก  ผู้สูงอายุคนหนึ่งของหมู่บ้านลายสาได้เผยว่า“เมื่อปี1890  ตอนท่านแค้งกี๊ อายุ16ปี  เขาเรียนอาชีพในร้านถ่ายรูปยูเจืองของชาวจีนในกรุงฮานอยและ เมื่อปี1892  ท่าน แค้งกี่ ได้เปิดร้านถ่ายรูปแห่งแรกในถนนห่างยา กรุงฮานอย หลังจากนั้น ท่านแค้งกี๊ได้ชวนญาติพี่น้องประกอบอาชีพช่างภาพ  ชาวบ้านลายสาถือปีแรกที่ท่านแค้งกี๊เปิดร้านถ่ายรูปเป็นปีก่อตั้งอาชีพพื้นเมืองของหมู่บ้าน  เมื่อปี1913  ในจำนวนนักข่าวและช่างภาพต่างชาตินับร้อยคนที่ถ่ายภาพประธานาธิบดีฝรั่งเศส ท่าน แค้งกี๊ เป็นคนที่ถ่ายสวยที่สุด  ซึ่งภาพถ่ายของท่านได้รับการตีพิมพ์บนหนังสือพิมพ์ต่างๆของฝรั่งเศส”

ช่างภาพลายสาต่างรู้จักทุกวิธีการถ่ายภาพ การล้างฟิลม์  การขยายภาพ  อีกทั้ง ลายสามีเทคนิคการถ่ายภาพและความลับในการทำน้ำยา จึงสามารถถ่ายภาพที่สวยงามแม้จะอยู่ในเงื่อนไขที่ไม่สะดวกก็ตาม  นาย ดั๋งวันติ๊ก  ได้เผยว่า“ สถานที่อื่นใช้เวลาล้างฟิล์มแช่น้ำยา2-3รอบแต่ชาวลายสาต้องแช่น้ำยานับสิบรอบเพราะช่วยให้ภาพถ่ายไม่อมสีเหลือง ชาวบ้านลายสานิยมทำอาชีพช่างภาพมาก  โดยชาวบ้านทุกคนต่างรู้จักวิธีการถ่ายภาพ  นาย หวูดิ่งโห่ง ชาวบ้านลายสาที่ได้มีโอกาสถ่ายภาพให้แก่ประธาน โฮจิมินห์ นายกรัฐมนตรี ฝามวันด่ง ประธานประเทศ ตนดึ๊กทั้งและเลขาธิการใหญ่พรรคเจื่องจิง”

เมื่อเร็วๆนี้ หมู่บ้านลายสาได้เปิดพิพิธภัณฑ์ถ่ายภาพลายสา  ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์แห่งแรกที่ได้รับการก่อสร้างด้วยเงินทุนที่สมทบจากประชาชน  นาย เหงวียนวันทั้ง หัวหน้าหมู่บ้านศิลปาชีพช่างภาพลายสาและหัวหน้าสโมสรช่างภาพเหงวียนดิ่งแค้งได้เผยว่า “เมื่อปี2003 พวกเราได้จัดตั้งสโมสรช่างภาพ เหงวียนดิ่งแค้ง โดยสมาชิกของสโมสรฯได้ส่งผลงานไปเข้าร่วมงานนิทรรศการต่างๆในกรุงฮานอยและท้องถิ่นต่างๆ”

ถึงแม้ ชาวบ้านลายสาได้แยกย้ายกันไปเปิดร้านถ่ายรูปในทั่วประเทศเพื่อสร้างฐานะแต่เมื่อถึงวันที่20เดือน4ตามจันทรคติทุกๆปี   ซึ่งเป็นวันถึงแก่อสัญญกรรมของท่าน แค้งกี๊  ชาวบ้านต่างกลับบ้านเกิดเพื่อรำลึกถึงผู้ก่อตั้งอาชีพพื้นเมืองของหมู่บ้าน  จากประวัติศาสตร์มาเป็นเวลา125ปี  ชาวบ้านลายสาได้ส่งเสริมเอกลักษณ์ศิลปะการถ่ายภาพเวียดนาม  ซึ่งเป็นความภาคภูมิใจของชาวบ้านลายสา.