หมอผีเดินทำพิธีปัดกวาดผีในพื้นที่ริมป่า

ปัจจุบันชุมชนเผ่า ฝู่ล้า มีประชากรรวมกว่า 1 หมื่น 2 พันคน ส่วนใหญ่อาศัยในจังหวัด ลาวกาย เอียนบ๊าย เดียนเบียนและห่ายาง โดยนอกจากมีชื่อว่า ฝู่ล้า ชนเผ่านี้ยังมีชื่อเรียกอื่นๆเช่น เผ่าซ้าฟ้อ (Xá Phó) โฝ (Phổ) วาเซอลาว (Va Xơ Lao) หรือ ปูดาง (Pu Dang) เป็นต้น ตามความเห็นของศิลปิน หว่างหงอกซ้าง ที่อำเภอเมืองซาปา จังหวัดลาวกาย แต่ละปี ชาว ฝู่ล้า จะจัดงานเทศกาลใหญ่สองงานคือ งานเซ่นไหว้ป่าเขาและงานปัดกวาดผีบ้านผีเรือน "การปัดกวาดมิได้หมายถึงการนำไม้กวาดไปกวาดที่ไหน หากเป็นงานเซ่นไหว้เชิงจิตวิญญาณ หมายถึงการปัดเป่าสิ่งที่ไม่ดีออกไปให้หมดเพื่อรับโชครับสิ่งใหม่ๆที่ดีงามมาสู่หมู่บ้าน"

ชาว ฝู่ล้า เชื่อว่าภายในห้วงปีจะมีช่วงเวลาที่พวกผีป่าเข้ามารบกวนหมู่บ้านทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของผู้คนประสบความยากลำบากและการปฏิบัติพิธีกรรม “ปัดกวาดผี” นี้ก็เพื่อมุ่งปัดเป่าสิ่งเลวร้ายและขอพรให้หมู่บ้านสงบสุขเจริญรุ่งเรือง งานนี้ถือเป็นงานของหมู่บ้านชุมชน ดังนั้น แต่ละครอบครัวจะต้องเตรียมสิ่งของมาร่วมงาน ซึ่งมักจะเป็นพืชผักผลไม้และเนื้อสัตว์ที่ผลิตเองเลี้ยงเอง เช่น หมู ไก่ แพะ  ขนม ผลไม้ โดยเฉพาะสิ่งที่ขาดมิได้คือต้องมีสุนัขและไก่ขนขาวแดงหนึ่งคู่ ซึ่งเป็นสัตว์ที่ชาว ฝู่ล้า เชื่อกันว่ามีพลังอำนาจในการไล่ผี 

หมอผีมือถือดอกหญ้ายางเหมือนไม้กวาดเริ่มพิธีตามบ้านต่างๆ

ในระหว่างดำเนินพิธี  แต่ละครอบครัวจะต้องเตรียมอาวุธเพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้าย เช่น มีดและปืน ที่ทำจากไม้ โดยเฉพาะจะต้องสานแผ่นไม้ตาข่ายเพื่อแขวนที่ประตูทางเข้าทุกช่องเพื่อป้องกันไม่ให้ผีเข้าบ้าน ก่อนเริ่มดำเนินพิธีแต่ละครอบครัวจะจัดการเซ่นไหว้บรรพบุรุษที่บ้าน แล้วเมื่อถึงเวลา ผู้ชายจะนำเครื่องบูชามาไว้ที่ลานกลางด้านหน้าหมู่บ้านเพื่อทำพิธีปัดกวาดสิ่งไม่ดี  ศิลปิน หว่างหงอกซ้าง ที่อำเภอเมืองซาปา จังหวัดลาวกาย เผยอีกว่า งานปัดกวาดผีบ้านผีเรือนเป็นทั้งพิธีกรรมอันศักดิ์สิทธิ์และเป็นทั้งงานสังสรรค์ร่าเริงเพื่อให้คนทุกเพศทุกวัยในหมู่บ้านเข้าร่วมอย่างสนุกสนาน หมอผี หว่าง กี เย้อ จากตำบลเลียนมิงห์ อำเภอเมืองซาปา เผยว่า "เราจัดพิธีบูชาเพื่อขอพรให้ชาวบ้านมีสุขภาพแข็งแรงเพื่อทำการผลิตและพัฒนาเศรษฐกิจครอบครัว พัฒนาการเลี้ยงวัว ควาย สุกร ไก่ เป็ด และนำความโชคดีมาสู่ครอบครัว"

ท่ามกลางบรรยากาศที่เงียบสงบ หมอผีมือถือดอกหญ้ายางเหมือนไม้กวาดเริ่มพิธีตามบ้านต่างๆ ซึ่งจะเริ่มด้วยการเซ่นไหว้รายงานต่อบรรพบุรุษของครอบครัวนั้นๆ ในระหว่างพิธีเจ้าของบ้านก็ทิ้งเมล็ดข้าวโพดที่มุมบ้านเพื่อช่วยขับไล่ผีออกจากบ้านให้หมด เมื่อหมอผีเดินทำพิธีปัดกวาดผีครบทุกบ้านก็จะออกมาจัดพิธีนอกหมู่บ้าน ส่วนบ้านต่างๆจะต้องปิดประตูทุกช่องจนกว่าพิธีใหญ่สำหรับทั้งหมู่บ้านเสร็จสมบูรณ์ สำหรับคณะผู้ที่ทำหน้าที่ปัดกวาดผีจะต้องเดินไปที่ริมป่าแล้วปักอาวุธที่ถือมาคือมีดและปืนไม้ในทางเข้าป่าเพื่อเป็นกำแพงกีดขวางไม่ให้ผีกลับมา เมื่อเสร็จพิธี ทุกคนในหมู่บ้านยังต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดภายในเวลา 3 วันต่อมาอย่างเคร่งครัดนั่นคือ งดการร้องรำ ห้ามทำเสียงดังในบ้านและต้องสื่อสารด้วยภาษาแม่เท่านั้น

ทั้งนี้ พิธีปัดกวาดผีบ้านผีเรือนแม้จะค่อนข้างเรียบง่าย แต่ได้สะท้อนคุณค่าวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์และความเชื่อทางจิตวิญญาณของชาวฝู่ล้า ดังนั้น การธำรงรักษาและส่งเสริมการฟื้นฟูกิจกรรมนี้จึงมีส่วนช่วยในการส่งเสริมเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆในท้องถิ่นอย่างมีประสิทธิผลและจริงจัง.