นายเหงวียนวันเกวี๊ยตกำลังแกะสลักถ่านหินรูปม้า

คุณผู้ฟังกำลังฟังเสียงเลื่อยและอุปกรณ์ต่างๆในโรงงานแกะสลักถ่านหินของครอบครัวนายเหงวียนวันเกวี๊ยตและนางเหงวียนถิแทงบิ่ง ที่ เมืองฮาลอง จังหวัดกว๋างนิงห์ ซึ่งเปิดมาแล้วกว่า 20ปี  โดยพื้นของโรงงานดังกล่าวเต็มไปด้วยฝุ่นถ่านหินจนดูเหมือนถูกปูด้วยพรมสีดำและมีอุปกรณ์ต่างๆ เช่น เลื่อย สิ่วและมีดแกะสลัก เป็นต้น จากเกียรติประวัติในการประกอบอาชีพแกะสลักถ่านหินที่สืบทอดกันมา 3 รุ่น ตั้งแต่ตอนเรียนม.2 นาย เหงวียนวันเกวี๊ยดได้เริ่มรู้จักการแกะสลักถ่านหินให้เป็นผลงานปฏิมากรรมที่มีชีวิตชีวา โดยโรงงานแกะสลักถ่านหินของครอบครัวนายเหงวียนวันเกวี๊ยดมีผลงานปฏิมากรรมหลายพันชุด เช่น ถ่านหินที่แกะสลักเป็นรูปกวางและสิงโต โดยเฉพาะภาพแกะสลักอ่าวฮาลองที่ได้รับความนิยมจากผู้ที่ชอบศิลปะการแกะสลักถ่านหิน

ถ่านหินที่ใช้ในการแกะสลักนำมาจาก 2 แหล่งคือเหมืองก๊อกเสาและเหมืองแด่วนายที่เมืองเกิ๊มฝาเพราะมีความเเข็ง เป็นเงาแวววาว ซึ่งการหาถ่านหินที่มีคุณสมบัติดังกล่าวเพื่อแกะสลักเป็นสิ่งที่ทำได้ไม่ง่ายนัก โดยบางครั้งต้องรอเป็นเวลาหลายเดือน โดยเฉพาะสำหรับใช้ในการแกะสลักที่ต้องใช้ถ่านหินก้อนใหญ่ที่มีน้ำหนักหลายตัน จากการสนับสนุนสามีในการประกอบอาชีพแกะสลักถ่านหิน นางเหงวียนถิแทงบิ่งได้เผยว่า ถ่านหินมีเนื้อแข็งแต่เปราะ ดังนั้น การแกะสลักจึงต้องการความเชี่ยวชาญเป็นอย่างมาก“ในการแกะสลักปฏิมากรรมจากถ่านหิน ก่อนอื่น ต้องเลือกถ่านหินที่มีอายุเก่า ผิวเป็นเงามันแล้วเลื่อยถ่านหินให้ได้ขนาดตามความต้องการเพื่อแกะสลักและขัดเงา ซึ่งการแกะสลักถ่านหินเกือบทุกขั้นตอนต้องทำด้วยมือ”

อาชีพแกะสลักถ่านหินในจังหวัดกว๋างนิงเริ่มขึ้นตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 19 โดยคนขุดแร่ในสมัยนักล่าเมืองขึ้นฝรั่งเศสได้ลองแกะสลักถ่านหินในเวลาว่าง หลังจากนั้น การแกะสลักถ่านหินได้พัฒนาเป็นอาชีพเฉพาะของจังหวัดกว๋างนิงที่มีเหมืองถ่านหินจำนวนมาก โดยเฉพาะช่วงปี 1990 ของศตวรรษที่ 20 ถือเป็นช่วงที่อาชีพแกะสลักถ่านหินพัฒนาอย่างเข้มแข็งที่สุดและมีการจัดตั้งเขตประกอบอาชีพแกะสลักถ่านหินที่แขวงห่งหายและร้านค้าที่จัดแสดงผลงานปฏิมากรรมจากถ่านหิน ที่ ถนนเลแท้งตงในเมืองฮาลอง ซึ่งหลังจากที่บริษัทศิลปหัตถกรรมและวิจิตรศิลป์กว๋างนิงและสหกรณ์ห่งกายปิดกิจการ ช่างแกะสลักฝีมือดีของบริษัทฯและสหกรณ์ฯก็ได้จัดตั้งโรงงานแกะสลักถ่านหินด้วยตนเอง แต่จนถึงปัจจุบัน ช่างแกะสลักถ่านหินหลายคนไม่ได้ประกอบอาชีพนี้อีกและเปลี่ยนไปประกอบอาชีพอื่น

นาย เหงวียนต๊วนเหลย คุณพ่อของนายเกวี๊ยด

นาย เหงวียนต๊วนเหลย คุณพ่อของนายเกวี๊ยด อายุ 80ปี ซึ่งเป็นหนึ่งในช่างแกะสลักถ่านหินอาวุโสและเคยเป็นผู้จัดการฝ่ายเทคนิคของบริษัทศิลปหัตถกรรมและวิจิตรศิลป์กว๋างนิงเป็นเวลาหลายปีได้เผยว่า“ความต้องการของตลาดนับวันลดลง จำนวนช่างแกะสลักถ่านหินก็มีน้อย ดังนั้นอาชีพแกะสลักถ่านหินจึงค่อยๆสูญหายไป ซึ่งเพื่อสามารถธำรงอาชีพนี้ ต้องมีความรักอาชีพและมีจิตใจผูกพันกับอาชีพทั้งในช่วงเฟื่องฟูหรือตกต่ำ นอกจากนี้ ต้องศึกษาเกี่ยวกับจิตรกรรมและงานปฏิมากรรมเพื่อยกระดับทักษะทางวิชาการ”

โรงงานแกะสลักถ่านหินของครอบครัวนาย เหงวียนวันเกวี๊ยดในช่วงที่อาชีพแกะสลักถ่านหินพัฒนาที่สุดมีพนักงานเกือบ 10 คน แต่จนถึงปัจจุบันลดลงเหลือ 2 คน นาย เหงวียนวันเกวี๊ยดได้เผยว่า ปัจจุบัน จังหวัดกว๋างนิงมีประมาณ 10 ครอบครัวที่ประกอบอาชีพแกะสลักถ่านหิน“อาชีพแกะสลักถ่านหินเป็นอาชีพเฉพาะของจังหวัดกว๋างนิง เพราะเมื่อเอ่ยถึงเมืองฮาลอง จังหวัดกว๋างนิง ก็ต้องพูดถึงอุตสาหกรรมถ่านหิน รวมทั้งอาชีพแกะสลักถ่านหิน ผมมีความประสงค์ว่า จะได้รับการสนับสนุนเงินทุนจากหน่วยงานทุกระดับเพื่อส่งเสริมการอบรมและสืบทอดอาชีพนี้ให้แก่คนรุ่นหลัง”

อาชีพแกะสลักถ่านหินไม่เพียงแต่เป็นอาชีพที่ผูกพันกับประวัติศาสตร์การพัฒนาอุตสาหกรรมถ่านหินและเป็นอาชีพเฉพาะของจังหวัดกว๋างนิงเท่านั้น หากยังเป็นหนึ่งในผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวที่น่าสนใจสำหรับนักท่องเที่ยวทั้งภายในและต่างประเทศ ซึ่งการอนุรักษ์และส่งเสริมอาชีพแกะสลักถ่านหินคือการปฏิบัติตามความปรารถนาของประชาชนที่รักผืนดินและความสวยงามแห่งเหมืองถ่านหินและมีความประสงค์ที่จะทำผลงานปฏิมากรรมจากถ่านหิน.