(VOV)_បណ្ដាប្រទេសនៅទ្វីបអាស៊ីនិយាយរួមនិងអាស៊ីអាគ្នេយ៍​និយាយដោយ
ឡែក ជានិច្ច កាលត្រូវបានចាត់ទុកជាប្រភពដើមនៃបណ្ដាខឿនអរិយធម៌ដ៏ វិសេស វិសាលរបស់មនុស្សលោក ដោយមានបរិមាណ​បេតិកភ័ណ្ឌវប្បធម៌ដ៏ច្រើន កំពុងត្រូវ បានការពារនិងរក្សា​ទុក។ ប៉ុន្តែ ដោយ​មានលក្ខណះដោយឡែករបស់ខ្លួន ប្រទេស អាស៊ីអាគ្នេយ៍និមួយៗទទួលបានជោគជ័យក្នុងបណ្ដាសកម្មភាពគ្រប់​គ្រង អភិរក្ស   ក៏ដូចជាការពង្រីកបេតិកភ័ណ្ឌ។ នៅសន្និសីទបណ្ដាសារមន្ទីជាតិទ្វីបអាស៊ី លើកទី៤ ដែលទើបនឹងបានប្រព្រឹត្តទៅនៅរដ្ឋធានីហាណូយ បណ្ដាប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍បាន
ចែករំលែក​បទពិសោធន៍នានា ក្នុង​ការ​អភិរក្សនិងពង្រីករាល់តំលៃនៃបេតិកភ័ណ្ឌវប្បធម៌។

សារមន្ទីឥណ្ឌូនេស៊ី ​

ជាប្រទេសកោះធំបំផុតលើសកលលោក ស្ថិតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ី​អាគ្នេយ៍ ឥណ្ឌូ
នេស៊ី បានមានការជោគជ័យជាច្រើនក្នុងការអភិរក្ស ក៏ដូចជាក្នុងការពង្រីកបេតិក
ភ័ណ្ឌ។ កាលពីឆ្នាំ ២០០៩មក ក្រសួងវប្បធម៌និងទេស​ចរណ៍ឥណ្ឌូនេស៊ីបានបំផុស
កម្មវិធី៖កម្លាំងរស់ថ្មីរបស់សារមន្ទី និងសារមន្ទី​ជួយឧបត្ថម្ភយុទ្ធនាការជាតិ  ដោយ
មាន សារមួយគឺ៖ សារមន្ទីក្នុងបេះដូងខ្ញុំ។ បណ្ដាកម្មវិធីនេះត្រូវបានចាត់ទុកជាការ ខំប្រឹងប្រែងលើកកំពស់គុណភាពសារមន្ទី ក្នុងការបំរើសហគមន៍។។ កម្មវិធីនេះទទួល
បានការគាំទ្រ ដ៏សកម្ម​ពីគ្រប់សារមន្ទីនៅឥណ្ឌូនេស៊ី និងសង្គម។ បណ្ឌិត Intan
Mardiana Napitupulu នាយកសារមន្ទីជាតិឥ្ឌូនេស៊ី ​បានអោយដឹងថា៖

          “ ចាប់ពីពេលបំផុសយុទ្ធនាការនេះមក សារដ៏ស្និទ្ធស្នាលមួយ​៖ សារមន្ទីក្នុង​បេះដូងរបស់ខ្ញុំ”បានធ្វើអោយប្រជាជនឥណ្ឌូនេស៊ីផ្លាស់ប្តូរការយល់ដឹងជាច្រើនក្នុង
ការស្វែងយល់និងអភិរក្សបេតិកភ័ណ្ឌ។ នាបច្ចុប្បន្ន បានមានក្រុមមុខសញ្ញាជាច្រើន បានមកដល់សារមន្ទីនានាដើម្បីស្វែងយល់និងស្រាវជ្រាវបេតិកភ័ណ្ឌជាច្រើនរបស់
ប្រទេសជាតិ។”

មូលទស្សនះដូចនឹងបណ្ឌិត Napitupulu នាយកសារមន្ទីជាតិកម្ពុជា លោក Kong
Virech បានចាត់ទុកថា៖

          “ ជាប្រទេសមួយមានសារមន្ទីជាច្រើន និងភាគច្រើនបានកសាងពី​សម័យអា
ណា និគមនិយមបារាំង ដូច្នេះ កម្ពុជាក៏មានការលំបាកជាច្រើនក្នុងការអភិរក្ស  និង អប់រំ ណែនាំប្រជាជនក្នុងការអភិរក្សនិងពង្រីកតំលៃបេតិក​ភ័ណ្ឌ។ ប៉ុន្តែ ដោយសារ ការងាររៀបបញ្ជីវត្ថុតាង គ្រប់គ្រងឯកសារ និងគ្រឹះដ្ឋានទិន្នន័យ ដូច្នេះការអភិរក្សត្រូវ
បានអនុវត្តយ់ាងល្អ។ ទន្ទឹមនឹងនោះ ​កម្ពុជាក៏បានរៀបចំបណ្ដាកម្មវិធីអប់រំ  តាំង
បង្ហាញ តាមប្រធានបទ ឧទ្ទេស​នាមអំពីបណ្ដាកេរ្ត៍ដំណែលត្រូវលូចគាស់យក  ដើម្បីផ្លាស់ប្តូរមនសិការបស់ជនគ្រប់រូប។”

សារមន្ទីកម្ពុជា

ចំពោះប្រទេសឡាវ បទពិសោធន៍អភិរក្សនិងពង្រីក​បេតិក្ខភ័ណ្ឌ​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត
តាម រយៈការអប់រំប្រពៃណីប្រវត្តិសាស្ត្រសំរាប់និសិស្សគ្រប់​ជាន់ថ្នាក់។ នាយិកាសារ
មន្ទីជាតិឡាវ ​Phetmalayvanh Keobunma ៖

“ជារាលរាល់សប្តាហ៍ យើងខ្ញុំសហការជាមួយបណ្ដាសាលារៀនរៀបចំ​ដំណើរ​
ទស្សនា នៅសារមន្ទីសំរាប់ប្អូនៗ ដើម្បីប្អូនៗស្វែងយល់អំពីបេតិក្ខភ័ន្ធ ប្រពៃណីប្រវត្តិ
សា ស្ត្រដ៏ត្រចះត្រចង់របស់ជនជាតិឡាវ។ តាមរយៈបណ្ដា​វត្ថុ​តាងដែលត្រូវបាន
បង្ហាញនៅសារមន្ទី ប្អូនៗនឹងចងចាំជានិច្ចមេរៀន​ប្រវត្តិ​សាស្ត្ររបស់ប្រទេសជាតិ ។
តាមនោះ បណ្ដាប្អូនៗអាចប្រើប្រាស់​ព័ត៌មាននេះ​តាមប្រធានបទនិមួយៗ។”

          សារមន្ទីមិនគ្រាន់តែជាទីកន្លែងតាំងបង្ហាញ រក្សារបណ្ដាវត្ថុ ប្រពៃណី​វប្បធម៌
វិសេស វិសាលប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាទីប្រមូលផ្តុំ និងតភ្ជាប់ប្រវត្តិសាស្ត្រ រវាងអតីត កាលនិងអនាគតកាលរបស់ប្រជាជាតិនានាទៀតផង។ ​ដូច្នេះការងារអភិរក្ស និង
ពង្រីករាល់ បេតិកភ័ណ្ឌ មនុស្សលោកក្នុងសារមន្ទីនានានៅក្នុងតំបន់  នឹងរួមចំ
ណែកតភ្ជាប់ បេតិកភ័ណ្ឌវប្បធម៌មនុស្សនិង​សហគមន៍បណ្ដាជនជាតិនៅអាស៊ី
អាគ្នេយ៍៕