Vovworld-ក្នុងចំណោមបណ្ដាជនជាតិនៅដំបន់ Tay Nguyen តំបន់ខ្ពង់រាបភាគ
កណ្ដាលវៀតណាមនោះជនរួមជាតិ M’Nong ល្បីឈ្មោះដោយរបរបបាញ់សត្វ
និងផ្សាំងបង្វឹកដំរីព្រៃ។ ចំពោះពួកគេ ថែមទាំងមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងជីវភាពខាងសម្ភារៈវប្បធម៍ស្មារតី។ ដំរីត្រូវបានចាត់ទុកដូចជាសមាជិក១ក្នុងសហគមន៍ និង
ត្រូវបានគោរព។
 |
| របរផ្សាំងបង្វឹកដំរីរបស់ជនរួមជាតិ M’Nong |
ជនរួមជាតិ M’nong នៅខេត្តDak Lak ចាត់ទុកលោក Y Thu K’Nul នៅភូមិ Don ជាស្ដេចបបាញ់ដំរី។ លោក Y Thu K’Nul (១៨២៧-១៩៣៧) ចាប់បង្វឹកដំរី ព្រៃបាន ជិត៥០០ក្បាល។ ឧបករណ៍បបាញ់ ប្រើដោយអ្នកបបាញ់មុននេះនៅបានរក្សារ
នៅសារមន្ទីរជនជាតិនៅទីក្រុង Buon Ma Thuot ខេត្ត Dac Lac ។ លោក Dao Minh
Ngoc បុគ្គលឹកសារមន្ទីជនជាតិខេត្ត Dac Lac បានឲ្យដឹងថា៖
“របរបបាញ់និងបង្វឹកដំរីព្រៃផ្សាភ្ជាប់នឹងជនរួមជាតិ M’Nong ពីយូរណាស់
មកហើយ។ ជនរួមជាតិ M’Nong មានបទពិសោធន៍លង់មកអំពីការបបាញ់ដំរី។ មុននេះដើម្បីបរបាញ់ដំរីព្រៃ ក្រៅពីការចូលរួមរបស់មនុស្សចំនួន១០នាក់ ជនរួម
ជាតិ M’Nong បានប្រើប្រាស់ដំរីដែលបានបង្វឹកចំនួនពី៥ដល់៦ក្បាលសំដៅឡោម
ព័ទ្ធហ្វូងដំរីព្រៃ បោះខ្សែនិងត្រឹមតែទាក់យកដំរីកូនមានអាយុពី២ដល់៤ឆ្នាំ។ តាម
បទពិសោធន៍របស់ជនរួមជាតិដំរីកូននៅវ័យអាយុនេះងាយបង្វឹក។”
ត្រូវចំណាយពេលវេលាពី៥ដល់៧ខែឬប៉ុន្មានឆ្នាំដើម្បីផ្សាំងដំរីព្រៃ១ក្បាល។
ក៏មានពេលណាដំរីចេះស្ដាប់បញ្ជាទើបនឹងបាននាំមកភូមិ។ អ្នកភូមិទាំងមូលទទួលដំរីដោយពិធី១។ ក្នុងពិធីនេះ ព្រឹទ្ធាចារ្សបានបង្រៀនកូនចៅថា ជីវិតដំរីដូចជាជីវិត
មនុស្ស ប្រការនេះមានន័យថាដំរីក្លាយទៅជាសមាជិក១ក្នុងសហគមន៍ របស់ជន
ជាតិ M’Nong ដល់ទីបញ្ជប់នៃជីវិត។
 |
| របរផ្សាំងបង្វឹកដំរីរបស់ជនរួមជាតិ M’Nong |
ការបរបាញ់ដំរីព្រៃឥឡូវនេះត្រូវហាមឃាត់តាមច្បាប់វៀតណាមនិងអនុសញ្ញា
អន្តរជាតិស្ដីពីការពារសត្វព្រៃ ប៉ុន្តែរបរផ្សាំងបង្វឹកដំរីរបស់ជនរួមជាតិ M’Nong
នៅតែបានថែរក្សា។ លោក Dam Nang Long នៅភូមិ Don ខេត្ត Dac Lac បានឲ្យ
ដឹងថា៖
“ចំពោះជនរួមជាតិ M’Nong យើងខ្ញុំ ដំរីក្រៅពីតំលៃខាងសម្ភារៈនោះ នៅ
មានតំលៃខាងស្មារតីវប្បធម៍និងព្រលឹងទៀតផង។ មកដល់ដំបន់ Tay Nguyen ជារៀងរាល់ឆ្នាំក្នុងរដូវភ្លៀង ពិធីសែនព្រេនឲ្យដំរីត្រូវបានធ្វើឡើងសំដៅជូនដំណឹង
ថា៖អទិភាពចាប់ផ្ដើមផ្ដល់ចំណី។ រីឯនៅចុងរដូវភ្លៀងដើមរដូវប្រាំងជនរួមជាតិ
M’Nong បានធ្វើពិធីសែនព្រេននិយាយឲ្យដំរីដឹងថា ចំណីធម្មជាតិកំពុងអស់ទៅ
ហើយ។ ជនរួមជាតិ M’Nong មានមនោសញ្ចេតនាជាពិសេសសំរាប់ដំរីទាំងក្នុង
ការងារផង ថែមទាំងចែករំលែកសម្ភារដែលគ្រួសារមានទៀតផង។”
ហ្វូងដំរីត្រូវបានផ្សាំងនៅខេត្ត Dac Lac បានក្លាយទៅជានិមិត្តរូបពិសេស
របស់ប្រជាជនដំបន់។ គេអាចឃើញដំរីធ្វើការនៅស្រែចម្ការ ដឹកស្រូវអង្ករ ទាញ
ដើមឈើព្រៃ។ ជាពិសេសចំពោះភ្ញៀវទេសចរណ៍មកដល់ភូមិ Don រឺទីរួមស្រុក
Lien Son ស្រុក Lak គឺគ្មានអ្វីគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ជាងនៅពេលបានជិះដំរីទៅទស្ស
នាភូមិ មើលទេសភាពដំបន់ Tay Nguyen។ លោក Y Tinh ជនរួមជាតិ M’Nong មួយ
នាក់នៅភូមិ Jun ឃុំ Lien Son បានរៀបរាប់ថា៖
“ខ្ញុំបានផ្សាំងបង្វឹកសត្វដំរីនេះ។ ដំរីនេះមានឈ្មោះថា Y Mam (មានន័យថា
សប្បាយ) ត្រូវយល់ច្បាស់នូវចរិតរបស់វាទើបបញ្ជាវាបាន។ ដំរីនេះយ៉ាងច្រើន
និងមានសុខភាពល្អ។ ក្នុងព្រៃវាស៊ីស្លឹកឈើ ប៉ុន្តែនៅផ្ទះវាចូលចិត្តចេកអំពៅ
ក៏ដូចជាទឹកលាយអំបិល ធ្វើដូច្នេះវានឹកមិនដើរចេញទេ។”
នាឆ្នាំ២០០៩ មន្ទីរកសិកម្មនិងអភិវឌ្ឍន៍ជនបទខេត្ត Dac Lac បានកសាងគំរោងការណ៍បង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលអភិរក្សដំរីនៅសួនឧទ្យានជាតិ Yorkdon ដោយ
មានទឹកប្រាក់៦ម៉ឺនលានដុង។ ការបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះមិនត្រឹមតែអនុញ្ញាត្តិ
ទាក់ទាញការរួមវិភាគទានរបស់រដ្ឋនិងសហគមន៍ដំបន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍន៍ហ្វូងដំរី ថែមទាំងរួមចំណែកកំណត់ទិសដៅមនសិការការទទួលខុសត្រូវសំរាប់សមាជិកម្នាក់ៗក្នុងសហគមន៍សង្គមក្នុង
ការរក្សាអភិរក្សហ្វូងដំរីដូចជាបេតិកភ័ណ្ឌវប្បធម៍នៅដំបន់ Tay Nguyen ទៀតផង៕