សិក្ខាសាលាស្ដីពីឥទ្ធិពលអសកម្មនៃការកសាងសំណង់សិប្បនិម្មិតនៅសមុទ្រខាងកើត (AP)

        Vovworld-អ្នកប្រាជ្ញមកពីប្រទេសជាច្រើនលើពិភពលោកនិងអ្នកប្រាជ្ញ​វៀត​
ណាមបានវិភាគស្រាវជ្រាវវាយតំលៃអំពីការកំណត់នៃអនុសញ្ញាអង្គការ​
សហប្រជាជាតិស្ដីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ១៩៨២ (UNCLOS) ក៏ដូចជាការដែលចិន​
សាងសង់​កោះសិប្បនិម្មិតនៅសមុទ្រខាងកើតបណ្ដាផលវិបាកពិបាកព្យាករណ៍​
បាន។

ដំបន់សុវត្ថិភាពសមស្រប

រាល់បញ្ហាគត្តិយុតទាក់ទិនដល់កោះសិប្បនិម្មិតឬកោះសិប្បនិម្មិតមានសិទ្ធិអ្វីនៅ
សមុទ្រមិនត្រឹមតែជាបញ្ហាវិទ្យាសាស្ត្រប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងជាបញ្ហា​ព្រឹត្តិការណ៍
ដែលកំពុងបានសាធារណៈមតិយកចិត្តទុកដាក់ដោយកាយវិការនា​ពេលថ្មីៗនេះ
របស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើតទៀតផង។ បណ្ឌិត Ngo Huu Phuoc ប្រធាន​មុខ​វិទ្យា​
ច្បាប់សាធារណៈអន្តរជាតិ ដេប៉ាទីម៉ង់ច្បាប់អន្តរជាតិមហាវិទ្យាល័យច្បាប់​ទីក្រុង​
ហូជីមិញបានចាត់ទុកថា ការកសាងកោះសិប្បនិម្មិតនៅដំបន់សមុទ្រត្រូវ​គោរព
ការកំណត់នៃ UNCLOS ១៩៨២សំដៅគោរពសិទ្ធិសេរីភាពនាវាចរណ៍​សេរីភាព
អាកាសចរណ៍ការពារបរិស្ថានសមុទ្រជាដើម។ លោកបានសង្កត់ធ្ងន់ថា កោះ
សិប្បនិម្មិតគ្មានដែនសមុទ្រ ត្រួតស៊ីដែនសមុទ្រ ដំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្ដាច់មុខ​និង​ខ្ពង់រាប
បាតសមុទ្រឡើយ។ រួមទស្សនៈជាមួយបណ្ឌិត Ngo Huu Phuoc សាស្ត្រាចារ្ស​​បណ្ឌិត
Erik Franckx អជ្ញាកណ្ដាលនៃតុលាការអជ្ញាកណ្ដាល​អចិន្ត្រៃយ៍ La Hay បានអះអាងថា៖

        “មានមាត្រាបានកំណត់ដ៏ច្បាស់លាស់ក្នុងច្បាប់សមុទ្រអន្តរជាតិគឺ យើងមិន​បាន
ផ្លាស់ប្តូរស្ថានភាពជហឥទ្ធិពលទៅលើបរិស្ថានតាមការកំណត់នៃច្បាប់​អន្តរជាតិឆ្នាំ
១៩៨២។ គោលការណ៍ទី២ដែលខ្ញុំច់សង្កត់ធ្ងន់គឺ វាជាខ្លឹមសារនៃ​សិក្ខាសាលានេះ
នោះគឺការកសាងក៉សប្បនិមិត្រនឹងមិនបង្កើតឡើងសិទ្ធិថ្មី ត្រូវ​ចាត់​ទុកនោះជាកោះ
សប្បនិមិត្រតមាការកំណត់នៃច្បាប់អន្តរជាតិ។”

ឥទ្ធិពលអសកម្ម

        សាស្ត្រាចារ្សបណ្ឌិត Mai Hong Quy នាយកមហាវិទ្យាល័យច្បាប់​ទីក្រុង​ហូជីមិញ
បានចាត់ទុកថា ចិនគ្មានសិទ្ធិកសាងកោះសប្បនិមិត្រនៅប្រជុំកោះ Truong Sa។ លោក
បានបង្ហាញច្បាស់ថា ចិនបានប្រើអំពើហឹង្សាវាយ​ប្រហារ​ទន្ទ្រានកាន់កាប់កោះថ្មមួយ
ចំនួនៅប្រជុំកោះ Truong Sa ចំណុះអធិបតេយ្យភាព​របស់វៀតណាម។ ច្បាប់អន្តរជាតិ
គ្មានពេលណាទទួលស្គាល់អធិបតេយ្យដោយ​សកម្មភាពប្រើប្រាស់អំពើរហឹង្សានោះ
ទេ។ ការដែលចិនកសាងដោយទ្រង់ទ្រាយ​ធំសំដៅប្រែក្លាយវាលថ្មមួយចំនួនដែល
ទន្ទ្រានកាន់កាប់ដោយខុសច្បាប់នៅប្រជុំកោះ​Truong Sa ក្លាយទៅជាកសប្បនិមិត្រ
បានរារាំងនិងគំរាមកំហែង​សេរីភាព​នាវាចរណ៍អាកាសចរណ៍ពាណិជ្ជកម្មដំបន់និង
ពិភពលោក។​ មេធាវី Dang Van Minh អនុប្រធានសមាគមអ្នកច្បាប់ខ័ណ្ឌទី១១ទីក្រុង
ហូជីមិញបានលើកទស្សនៈ​ថា៖

“ចិនចង់ឲ្យបញ្ហាគ្មានជំលោះក្លាយទៅជាមានជំលោះនិងចិនបានសាងសងកោះលិច
ទឹកក្លាយទៅជាកោះសប្បនិមិត្រ។ ពីនោះចិនលើកឡើងអធិបតេយ្យ​ភាព​របស់ខ្លួននៅ
កោះនោះដើម្បីការពិតបនីយកម្មខ្សែផ្លូវអណ្ដាតគោ។ មិនមែន​ត្រឹមតែវៀតណាម
ប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងប្រទេស G7 ក្នុងនោះមានអាមេរិកផង​បាន​ប្រឆាំងជំទាស់ការងារ
នេះរបស់ចិន។”

        សកម្មភាពរបស់ចិនបានរំលោភទៅលើច្បាប់បរិស្ថានអន្តរជាតិ។ ទន្ទឹមនឹង​នោះ​​
ដើរបញ្ច្រាស់នឹងស្មារតីគោលការណ៍នៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ Stockhom ចំនួន​​២ក៏ដូចជា
មិនសមស្របនឹងគោលការណ៍៧ខនៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ Rio De Janeiro អំពីបរិស្ថាន
និងអភិវឌ្ឍន៍។ ខណៈពេលនោះ​សាស្ត្រាចារ្សបណ្ឌិត Jay Batongbaca នាយកវិទ្យាស្ថាន
ទំនាក់ទំនងនាវាចរណ៍និងច្បាប់សមុទ្រហ្វីលីពីន​ចាត់ទុកថា សកម្មភាពសាងសង់កោះ
របស់ចិននៅសមុទ្រខាងកើតកំពុងបង្កើត​ការសាកល្បងផ្ទាល់នឹងការដោះស្រាយសមភាពនិងបរានុម័តជំលោះនៅសមុទ្រខាងកើត៕