(vovworld)- ກໍເຊັ່ນດຽວກັນກັບຫລາຍຊົນເຜົ່າອື່ນໆ, ການສົມລົດຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູແມ່ນເຫດການສຳຄັນບໍ່ພຽງແຕ່ສຳລັບຄອບຄົວຜູ້ບ່າວຜູ້ສາວເທົ່ານັ້ນ ຫາກນັບທັງບ້ານອີກດ້ວຍ. ປະຈຸບັນ ຊາວເຜົ່າເກີຕູຢູ່ແຂວງ ກວ໋າງນາມ ຍັງຄົງຮັກສາຮີດຄອງປະເພນີທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ ນັ້ນແມ່ນຂະຫນົບທຳນຽມ ນອນຢວງ. ນອນຢວງ ມີຄວາມໝາຍອັນດີງາມແຫ່ງຄວາມຮັກທີ່ບໍລິສຸດຜຸດຜ່ອງ ລະຫວ່າງບ່າວສາວຊາວເຜົ່າເກີຕູ ເຊິ່ງໄດ້ກາຍເປັນຜົວເມຍໃນສັງຄົມປະຈຸບັນ.
ງານແຕ່ງດອງຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ
ພາບ:internet
|
ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່ຊາວເຜົ່າເກີຕູ ຢູ່ ເມືອງ ດົງຢາງ ແລະ ໄຕຢາງ ແຂວງ ກວ໋າງນາມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ: ກ່ອນນີ້ ຜູ້ບ່າວເກີຕູ ເມື່ອມີອາຍຸ 20 -22 ປີ ຮູ້ຈັກທຳມາຫາກິນ, ຫາລ້ຽງຄອບຄົວໄດ້ ຈຶ່ງໄດ້ເອົາເມຍ. ຜູ້ສາວ ເກີຕູ ອາຍຸ ແຕ່ 18 -20 ປີ ຮູ້ຈັກແຕ່ງກິນ, ຕຳ່ແຜ່ນຈຶ່ງໄດ້ເອົາຜົວ. ເມື່ອບຸນປີໃຫມ່, ລະດູບານໃຫມ່ວຽນມາຫລືໃນໂອກາດງານບຸນໃຫຍ່ຂອງໝູ່ບ້ານຄື: ບຸນຊົມເຊີຍການຜະລິດໄດ້ຮັບຜົນດີ, ບຸນເຂົ້າໃຫມ່, ບຸນຂຶ້ນເຮືອນເກືອຍ(Gươi) ຫລືພິທີເປີງອດ(ພິທີແຮກສ່ຽວລະຫວ່າງບ້ານໃນຊາວເຜົ່າເກີຕູນຳກັນ)…. ຜູ້ບ່າວ, ຜູ້ສາວຊາວເຜົ່າເກີຕູມາຫາກັນ, ຊອກຫາຜູ້ທີ່ສົມຈິດ ຖືກໃຈໃຫ້ຕົນ. ນີ້ແມ່ນຈຸດເວລາເພື່ອໃຫ້ຜູ້ບ່າວສ້າງເຮືອນນອນຢວງ. ເຮືອນນອນຢວງຖືກກໍ່ສ້າງຂຶ້ນຢູ່ທົ່ງໄຮ່ຫລືແຄມປ່າ. ເຮືອນຫລັງນີ້ຄືດັ່ງຕູບເຮັດດ້ວຍຕົ້ນໄມ້,ໃບໄມ້ ແລະ ທຸກຄົນໃນບ້ານລ້ວນແຕ່ຮູ້ຈັກເຖິງເຮືອນນອນຢວງຫຼັງນີ້. ລຸງ Hoih Nhuan(ຍ້ວນ) ຜູ້ອາຍຸສູງຢູ່ເທດສະບານ ເປີຣາວ, ເມືອງ ດົງຢາງ ແຂວງກວ໋າງນາມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ ຂະຫນົບທຳນຽມນອນຢວງຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ພຽງແຕ່ສະຫງວນໃຫ້ແກ່ບ່າວສາວບໍ່ທັນສ້າງຄອບຄົວເທົ່ານັ້ນ. ນີ້ແມ່ນເງື່ອນໄຂເພື່ອໃຫ້ຄູ່ບ່າວສາວຊອກຮູ້ເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນ ກ່ອນທີ່ກາຍເປັນຜົວເມຍ. ນອນຢວງ ແມ່ນສະແດງໃຫ້ເຫັນການພົວພັນທີ່ມີລັກສະນະບໍລິສຸດຜຸດຜ່ອງ. ເຂົາເຈົ້າໂອ້ລົມນຳກັນຕະຫລອດຄືນ. ແຕ່ກໍ່ມີຂໍ້ ກຳນົດຢ່າງເຂັ້ມງວດ. ເຂົາເຈົ້າພຽງແຕ່ຊອກຮູ້ກັນ ແລະ ສາມາດນອນຮ່ວມກັນຢູ່ທີ່ນີ້ໄດ້. ແຕ່ບໍ່ໄດ້ພົວພັນເກີນກຳນົດຢ່າງເດັດຂາດ. ຖ້າໃນເວລານອນຢວງນັ້ນ ຄູ່ບ່າວສາວຄູ່ໃດບໍ່ປະຕິບັດຕາມປະເພນີຂອງເຜົ່າເກີຕູ ແລະປະໃຫ້ເກີດບັນຫາຈະຖືກປັບໄຫມຢ່າງຫນັກ.”
ຫວນຄືນຫລັງຄາວເປັນບ່າວ ແລະ ຄຳ່ຄືນທີ່ນອນຢວງ,ເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າ Alang Um ຢູ່ບ້ານ ການົງ, ຕາແສງ ອາຊານ ເມືອງໄຕຢາງ ແຂວງ ກວ໋າງນາມ ເວົ້າວ່າ:
“ກ່ອນນີ້ ຂ້າພະເຈົ້າ ແລະ ຊາວໜຸ່ມໃນບ້ານເຄີຍໄປນອນຢວງຕະຫລອດ. ຜູ້ບ່າວຜູ້ສາວຊອກຮູ້ກັນ, ລົມກັນຕະຫລອດຄືນ. ທຳມະດາເຄີຍລົມກ່ຽວກັບຄວາມຮັກ, ຄວາມໄຝ່ຝັນ, ຄວາມມຸ້ງມາດປາດຖະຫນາໃນຊີວິດຂອງຜົວເມຍ, ຄອບຄົວໃນອະນາຄົດ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ບໍ່ປະໃຫ້ບັນຫາບໍ່ດີເກີດຂຶ້ນຢ່າງເດັດຂາດ ເພາະວ່າ ບໍ່ມີໃຜຢາກກາຍເປັນຜູ້ຖືກໝິ່ນປະໝາດຍ້ອນລະເມີດລະບຽບຂອງເຜົ່າຕົນ.”
ເຮືອນນອນຢວງຖືກກໍ່ສ້າງຂຶ້ນຢູ່ທົ່ງໄຮ່ຫລືແຄມປ່າ
ພາບ:suckhoedoisong.vn
|
ຄູ່ບ່າວສາວມີສິດຊອກຮູ້ເຊິ່ງກັນ ແລະ ກັນຢ່າງເສລີ ແຕ່ລະບຽບທີ່ເຜົ່າເກີຕູໄດ້ກຳນົດຢ່າງຈະແຈ້ງ ແລະ ເຂັ້ມງວດສຳລັບຄູ່ບ່າວສາວທີ່ລະເມີດ ຫລືຖືພາກ່ອນທີ່ແຕ່ງງານ. ອີງໃສ່ລະດັບການລະເມີດເພື່ອປັບໄໝ, ຕາມທຳມະດາ ຜູ້ບ່າວຖືກປັບໄຫມຢ່າງຫນັກ. ຮູບການປັບໄຫມນີ້ແມ່ນມີມາແຕ່ດົນນານແລ້ວ ສະນັ້ນ ເມື່ອຜູ້ບ່າວຜູ້ສາວພົບປະ, ຊອກຮູ້ກັນ ຍາມໃດເຂົາເຈົ້າກໍມີສະຕີຮັກສາໃຫ້ກັນ. ເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າ Bhling Priu ຢູ່ບ້ານ ເຢີເຣືອດ ຕາແສງ ເຈີອຸມ ເມືອງໄຕຢາງ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ລະບຽບຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ ໃນໄລຍະນອນຢວງ (3-4ປີ), ຖ້າຫາກຄູ່ບ່າວສາວໃດຖືພາຈະຖືກປັບໄຫມຢ່າງຫນັກ. ຕ້ອງຂ້າ ງົວຫລືຄວາຍໂຕຫນຶ່ງ ແລະ ແບ້ໂຕຫນຶ່ງ ແລ້ວເອົາຊີ້ນສ່ວນຫນ່ຶ່ງມາມອບໃຫ້ແຕ່ລະຄອບຄົວໃນບ້ານເພື່ອຮັບສາລະພາບໂທດ. ໃນກໍລະນີຜູ້ສາວຖືພາ, ແຕ່ຜູ້ບ່າວບໍ່ຍອມຮັບແຕ່ງງານ, ທັງບ້ານ ແລະ ຄອບຄົວຂອງຜູ້ສາວຈະບັງຄັບໃຫ້ຄອບຄົວຜູ້ບ່າວຕອ້ງເອົາງົວຄວາຍ, ເຄື່ອງສຳອາງທີ່ມີຄ່າມາມອບໃຫ້ຄອບຄົວຜູ້ສາວຫລືຖືກຕິດຫນີ້ຈາກຄົນລຸ້ນນີ້ໄປເຖິງຄົນຮຸ່ນອື່ນ. ແຕ່ການປັບໄຫມດ້ານຈິດໃຈແມ່ນໃຫຍ່ຫລວງກວ່າ ບາງເທື່ອຖືກວົງຄະນາຍາດຈຳແນກການປະພຶດ, ບໍ່ມີໃຜຢາກພົວພັນກັບຜູ້ລະເມີດກົດລະບຽບຂອງເຜົ່າຕົນ.”
ຂະຫນົບທຳນຽມນອນຢວງເຕົ້າໂຮມຄວາມງາມດ້ານວັດທະນະທຳເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ປະຈຸບັນບັນດາປັດໃຈທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຍັງຄົງຮັກສາໄວ້ໃນໃນງານແຕ່ງດອງຂອງຊາວເຜົ່າເກີຕູ. ປັດໄຈນີ້ທັງສ່ອງແສງຈຸດພິເສດສະເພາະຊອງຊາວເຜົ່າ ທັງມີຄວາມໝາຍສຶກສາໃຫ້ວົງຄະນາຍາດກ່ຽວກັບການສົມລົດຊື່ງເຂົາເຈົ້າໄດ້ນັບຖື ແລະ ຮັກສາມາແຕ່ດົນນານ. ສິ່ງທີ່ຫນ້າເວົ້າເຖິງນັ້ນແມ່ນ ຊາວເຜົ່າເກີຕູໃນປະຈຸບັນ ບໍ່ພຽງແຕ່ຮັບເອົາບັນດາປັດໄຈດ້ານວັດທະນະທຳທີ່ທັນສະໄຫມໃນຍຸກປະຈຸບັນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງຮັກກສາຂະຫນົບທຳນຽມນອນຢວງທີ່ເຂັ້ມຂົ້ນໄປດ້ວຍສີສັນຊົນເຜົ່າໃນເຂດພູດອຍທີ່ມີມານັບພັນປີໄວ້ໄດ້ຄືເກົ່າອີກດ້ວຍ.