(vovworld)- ກໍເຊັນດຽວກັນກັບຫລາຍຊົນເຜົ່າທີ່ດຳລົງຊີວິດຢູ່ເຂດດິນແດນໄຕງວຽນ, ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ຖືການເລືອກເຟັ້ນທີ່ດິນເພື່ອປຸກສ້າງບ້ານ ແລະ ເຮືອນຢູ່ເປັນສຳຄັນ. ຮູບພາບເຮືອນຊານບ້ານຊ່ອງຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ດ້ວຍບັນດາເຮືອນຮ້ານຢູ່ອ້ອມຮອບເຮືອນຣົງ (ເຊິ່ງແມ່ນເຮືອນຮ້ານທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະ, ແມ່ນແຫ່ງເຕົ້າໂຮມຂອງຊາວເຜົ່າໃນໝູ່ບ້ານຕ່າງໆຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ) ທີ່ຕັ້ງຢູ່ໃຈກາງໝູ່ບ້ານ ຄືດັ່ງສັນຍາລັກແຫ່ງການເຕົ້າໂຮມກຳລັງແຮງຂອງວົງຄະນາຍາດ, ແມ່ນສະຖານທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນບັນດາຮີດຄອງປະເພນີ ການເຫລື້ອມໃສ ແລະ ສິລະປະ ສະຖາປັດຕະຍະກຳພື້ນເມືອງຂອງຊົນເຜົ່າເບີ່ເຣົາ. ບົດຂຽນຂອງນັກຂ່າວໂຕຕວນທີ່ພາດຫົວເລື່ອງວ່າ: ສະຖາປັດຕະຍະກຳເຮືອນຢູ່ຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ຈະແນະນຳວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ.
ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາຈັດບຸນຂຶ້ນເຮືອນໃຫມ່
ພາບ:internet
|
ກ່ອນນີ້ ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາເຄີຍຕັ້ງເຮືອນຊານບ້ານຊ່ອງຢູ່ເນີນພູ ແລະ ປຸກສ້າງຕາມສະຖາປັດຕະຍະກຳພິເສດສະເພາະ. ເມື່ອເຂົ້າບ້ານ, ເຫັນວ່າປະຕູເຮືອນທັງໝົດລ້ວນແຕ່ອ່ວາຍຫນ້າສູ່ເຮືອນຣົງ ຊື່ງແມ່ນຊາຍຄາລວມ ດ້ວຍສະຖາປັດຕະຍະກຳພົ້ນເດັ່ນຢູ່ໃຈກາງບ້ານ. ເຮືອນບູຮານຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາແມ່ນເຮືອນຮ້ານຍາວ, ແມ່ນບ່ອນດຳລົງຊີວິດຂອງມະຫາຄອບຄົວ. ເຮືອນຮ້ານຈະຖືກແກ່ຍາວເມື່ອໃນຄອບຄົວມີລູກເຕົ້າເອົາຜົວເອົາເມຍ ແລະ ຟືນໄຟກໍຖືກແບ່ງອອກເພື່ອໃຫ້ຄອບຄົວນ້ອຍຂອງລູກເຕົ້ານຳໃຊ້. ທ່ານ ຫງວຽນວັນນາມ, ຜູ້ນຳທ່ຽວໃນລາຍການທ່ອງທ່ຽວແຂວງກອນຕູມ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາປຸກສ້າງເຮືອນຮ້ານ ເພາະວ່າກ່ອນນີ້ ປະຊາຊົນເຄີຍດຳລົງຊີວິດຢູ່ໃນປ່າ. ຖ້າປຸກສ້າງເຮືອນດ້ວຍພື້ນທີ່ຕ່ຳ ເຂົາເຈົ້າຢ້ານສັດປ່າ, ງູ,… ສະນັ້ນຈຶ່ງປຸກສ້າງເຮືອນຮ້ານເພຶ້ອຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພກວ່າ. ດ້ານອື່ນ, ຢູ່ກ້ອງລ່າງເຮືອນຮ້ານເຂົາເຈົ້າໃຊ້ເປັນບ່ອນຂັງຄອກງົວຄວາຍ, ສັດລ້ຽງ. ຢູ່ໃຈກາງເຮືອນຕັ້ງຟືນໄຟເພື່ອແຕ່ງກິນ ແລະ ສ້າງຄວາມອຸ່ນອີກ.”
ເຮືອນຮ້ານຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ມີຫລັງຄາຊັນ ມຸງດ້ວຍຫຍ້າຫລືໃບໄມ້ປ່າ. ພື້ນເຮືອນເຮັດດ້ວຍໄມ້ໄຜ່ຫລືໄມ້ເຮ້ຍ, ຝາເຮືອນເຮັດດ້ວຍແຕະໄມ້ເຮັ້ຍ. ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ມີຄວາມເອົາໃຈໃສ່ເຖິງການປະດັບປະດາເຮືອນຮ້ານໃຫ້ງາມຕາ. ພື້ນເຮືອນຖືກແບ່ງເປັນຫລາຍຂັ້ນຕ່າງກັນ ເພື່ອສ້າງຄວາມສະດວກໃຫ້ການດຳລົງຊີວິດປະຈຳວັນ, ພື້ນຕ່ຳແມ່ນບ່ອນຕັ້ງຄົກຕ່ຳເຂົ້າ, ສ່ວນພື້ນສູງແມ່ນບ່ອນ ຫຍິບເຄື່ອງ, ພັກຜ່ອນຢ່ອນອາລົມ. ໃນຫ້ອງໃນ ກໍຖືກແບ່ງເປັນພື້ນເຮືອນສອງຂັ້ນ, ພື້ນຕ່ຳແມ່ນບ່ອນຕັ້ງຟືນໄຟ ແລະທໍ່ນຳ້, ພື້ນສູງແມ່ນບ່ອນນອນ. ຄຽງຂ້າງນັ້ນແມ່ນຫ້ອງນ້ອຍກວ່າເປັນບ່ອນເກັບມ້ຽນອຸປະກອນການຜະລິດກະສິກຳ, ເຄື່ອງໃຊ້ໃນຄອບຄົວແລະ ສະບຽງອາຫານ.
ໃນບ້ານບູຮານຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ, ເຮືອນຣົງ ຍາມໃດກໍເປັນສູນດຳເນີນຊີວິດວົງຄະນາຍາດຂອງທັງບ້ານ. ເຮືອນຣົງໄດ້ຮັບການປຸກສ້າງ ແລະ ປະດັບປະດາດ້ວຍກຳລັງເຫື່ອແຮງ, ສີໄມ້ລາຍມືຂອງທຸກຄົນໃນບ້ານ. ດ້ວຍໄມ້, ໄມ້ໄຜ່, ໄມ້ເຮ້ຍ, ….ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາໄດ້ປຸກສ້າງເຮືອນຣົງຄືກັນກັບການປຸກສ້າງເຮືອນຮ້ານ, ແຕ່ເຮືອນຣົງແຫນ້ນຫນາ ແລະ ລະອຽດລະອໍກວ່າ. ເສົາເຮືອນໃຫຍ່ ແລະ ເຮັດດ້ວຍໄມ້ຫາຍາກ, ຫລັງຄາຊັນ ແລະ ສູງ. ເຮືອນຣົງແມ່ນກິດຕະກຳສະຖາປັດຕະຍະກຳສິລະປະ, ແມ່ນໂສມຫນ້າ, ຄວາມໄວ້ເນື້ອເຊື່ອໃຈ ແລະ ຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈຂອງທັງບ້ານ. ເຮືອນຣົງຍັງແມ່ນແຫ່ງທີ່ສັກກະລະບູຊາ, ແມ່ນບ່ອນເຕົ້າໂຮມກຳລັງແຮງດ້ານຈິດວິນຍານ, ເພາະສະນັ້ນ ຢູ່ທີ່ນີ້ ເຄີຍດຳເນີນພິທີການສຳຄັນຂອງໝູ່ບ້ານຄື: ບຸນລັ່ນຄ້ອງໃນໂອກາດຂຶ້ນບ້ານໃຫມ່, ບຸນຂຶ້ນເຮືອນໃຫມ່, ບຸນຕົກກ້າ, ບຸນເຂົ້າໃໝ່, ບຸນເກັບມ້ຽນເຂົ້າ…. ເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າ ທາວລາ ຢູ່ ບ້ານດັກເມ ຕາແສງເບີ່ອີ ເມືອງງອກໂຮ່ຍ ແຂວງ ກອນຕູມ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ຮີດຄອງປະເພນີຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ ນັ້ນແມ່ນເມື່ອເຂົ້າບ້ານໃຫມ່ ແລະ ຂຶ້ນເຮືອນໃຫມ່ຫລືປຸກສ້າງເຮືອນຣົງ ລ້ວນແຕ່ບູຊາເທວະດາຟ້າແຖນຄື: ເທວະດາທີ່ດິນ, ເທວະດາພູຜາ, ເທວະດານຳ້ ຂໍໃຫ້ມີບ່ອນຢູ່ເຢັນເປັນສຸກ ແລະ ປະຊາຊົນມີຊີວິດອີ່ມໜຳສຳລານສົມບູນພູນສຸກທັງປີ”
ເຮືອນຢູ່ຂອງຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາ
ພາບ:internet
|
ດ້ວຍຮີດຄອງປະເພນີດຳລົງຊີວິດແບບເຄື່ອນທີ່, ໃນໄລຍະສົງຄາມ, ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາໄດ້ຍ້າຍໄປອາໄສຢູ່ໃນປ່າເລິກ. ປີ 1999, ກ່ອນທີ່ເກີດຄວາມສ່ຽງຖືກຊຸດໂຊມ, ຈຳນວນພົນລະເມືອງຖືກຫລຸດຜ່ອນ, ແຕ່ຍ້ອນມີຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຂອງລັດ, ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາໄດ້ກັບເມືອຕັ້ງຖິ່ນຖານໃຫມ່ຢູ່ບ້ານ ດັກເມ, ຕາແສງ ເບີ່ອີ ແຄມທາງຫລວງ 40 ຂຶ້ນກັບເມືອງ ງອກໂຮ່ຍ ແຂວງ ກອນຕູມ. ລັດໄດ້ລົງທຶນເພື່ອໃຫ້ຊົນເຜົ່າເບີ່ເຣົາມີທີ່ດິນປຸກສ້າງເຮືອນຢູ່ ແລະ ປູກຝັງເພື່ອເຮັດໃຫ້ຊີວິດການເປັນຢູ່ເປັນປົກກະຕິ. ລັດໄດ້ລົງທຶນ 34 ຕື້ດົ່ງ ເພື່ອຫນູນຊ່ວຍປຸກສ້າງເຮືອນຮ້ານດ້ວຍເສົາເບຕົງໃຫ້ແຕ່ລະຄອບຄົວໃນບ້ານ ແລະ ປຸກສ້າງເຮືອນຣົງຫລັງໃຫມ່ ພ້ອມກັບ ເຮືອນໃຫມ່ສອງຫລັງທີ່ເຮັດດ້ວຍໄມ້ຕາມຮູບແບບເຮືອນບູຮານຂອງຊົນເຜົ່າເບີ່ເຣົາ. ໝູ່ບ້ານດັກເມ ໃນປະຈຸບັນໃຫຍ່ໂຕຄືດັ່ງຕົວເມືອງນ້ອຍຢູ່ກາງປ່າໄມ້ທີ່ຂຽວອຸ່ມທຸມ ແລະ ໃຫຍ່ໂຕມະໂຫຖານ. ຄວາມທຸກຍາກອຶດຫິວ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີຫລ້າຫລັງຖືກຍູ້ໃຫ້ຖອຍໄປ. ໂດຍໄດ້ຮັບການອຸມຊູຊ່ວຍເຫລືອຈາກວົງຄະນາຍາດ ແລະ ຄວາມເອົາໃຈໃສ່ພິເສດຂອງລັດ, ຊາວເຜົ່າເບີ່ເຣົາເກືອບ 400 ຄົນໄດ້ມີບ່ອນຢູ່ອາໄສ, ການຜະລິດເປັນປົກກະຕິ ແລະ ຮ່ວມດຳລົງຊີວິດພ້ອມກັບບັນດາເຜົ່າອ້າຍນ້ອງອື່ນໆຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ.