ສິດທິມະນຸດ, ດ້ວຍຄວາມໝາຍແທ້ຈິງ ແມ່ນໄດ້ຮັບການສັງເກດໃນ ຂອບເຂດກ້ວາງຂວາງ ຊຶ່ງຢູ່ໃນນັ້ນ, ມະນຸດໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຈາກສັງຄົມ ສ້າງເງື່ອນໄຂເພື່ອສາມາດພັດທະນາ ຢ່າງຮອບດ້ານ ກ່ຽວກັບຊີວິດດ້ານວັດຖຸ ແລະ ຊີວິດດ້ານຈິດໃຈ. ຜົນງານດ້ານສິດທິມະນຸດຢູ່ຫວຽດນາມ ແມ່ນພົ້ນເດັ່ນ ຂຶ້ນຜ່ານກິດຈະການ ລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ ຊຶ່ງໄດ້ຮັບການປະຕິບັດໃນສິບປີຜ່ານມາ ແລະ ບັນລຸຫຼາຍໝາກຜົນຊຶ່ງໄດ້ຮັບການຮັບຮູ້ຈາກປະຊາຄົມໂລກ.
(ພາບປະກອບ)
|
ໃນຂົງເຂດສິດທິມະນຸດ, ທັດສະນະຂອງສະຫະປະຊາຊາດກໍຄືທັດສະນະ ແລະ ກົດໝາຍຫວຽດນາມກໍລ້ວນແຕ່ຢືນຢັນບັນດາສິດພື້ນຖານຂອງມະນຸດຄື: ສິດມີຊີວິດ, ສິດເສລີພາບ ແລະ ຄວາມປອດໄພສ່ວນຕົວ, ສິດສະເໝີພາບຕໍ່ໜ້າກົດໝາຍ ແລະ ໄດ້ຮັບການປົກປ້ອງຈາກກົດໝາຍ, ສິດໄດ້ໄປມາ ແລະ ພັກອາໄສຢ່າງເສລີ...ສິດເຫຼົ່ານັ້ນພຽງອາດຈະປະຕິບັດໄດ້ເມື່ອບັນດາຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການທີ່ຈຳເປັນຂອງມະນຸດໄດ້ຮັບການຮັບປະກັນ, ນັ້ນແມ່ນການຕອບສະໜອງຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການດ້ານການກິນ, ການຢູ່, ການນຸ່ງຖື, ຊົມໃຊ້ນ້ຳສະອາດ, ກວດ, ປິ່ນປົວພະຍາດ ແລະ ການສຶກສາ. ກິດຈະການລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກໄດ້ນຳມາເຊິ່ງບັນດາຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການໂດຍຈຳເປັນ ແລະ ທັງບັນດາສິດພື້ນຖານເຫຼ່ົານັ້ນມາໃຫ້ປະຊາຊົນຫວຽດນາມ.
ລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ເນື້ອໃນສຳຄັນໃນບັນດານະໂຍບາຍສັງຄົມ.
ຈຸດໝາຍຂອງການພັດທະນາເສດຖະກິດຢູ່ຫວຽດນາມແມ່ນ ລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ຍົກສູງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນຕິດພັນກັບການຮັບປະກັນບັນດາສິດຂອງມະນຸດ ແລະ ມຸ່ງໄປສູ່ການພັດທະນາຢ່າງ ຮອບດ້ານຂອງມະນຸດ. ເພາະສະນັ້ນ, ກິດຈະການລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກຖືກຫວຽດນາມຍູ້ແຮງໃນຕົ້ນຊຸມປີ 90 ຂອງສະຕະວັດ ທີ 20, ພ້ອມກັບພາລະກິດປ່ຽນແປງໃໝ່ຂອງປະເທດຊາດ. ມາຮອດຕົ້ນສະຕະວັດທີ 21, ລັດຫວຽດນາມສືບຕໍ່ປະສານສົມທົບບັນຫາລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກໃນຍຸດທະສາດພັດທະນາແບບຍືນຍົງຂອງທົ່ວປະເທດ ແລະ ແຕ່ລະທ້ອງຖິ່ນ. ບັນດາໂຄງການລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກໄດ້ສຸມໃສ່ຢ່າງແຂງແຮງໃຫ້ແກ່ບັນດາເຂດພູດອຍ, ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກ, ເຂດຊາຍແດນ ແລະ ທະເລໝູ່ເກາະ. ອາດຈະເວົ້າເຖິງບັນດາໂຄງການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກໄລຍະຍາວຄື ໂຄງການຈຸດໝາຍແຫ່ງຊາດກ່ຽວກັບການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກໄລຍະ 2006-2010; ໂຄງການພັດທະນາເສດຖະກິດ-ສັງຄົມບັນດາຕາແສງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກພິເສດເຂດປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ ແລະ ເຂດພູດອຍໄລຍະທີ 1 ແລະ ໄລຍະທີ 2; ໂຄງການໜູນຊ່ວຍຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກຢ່າງວ່ອງໄວ ແລະ ຍືນຍົງສຳລັບ 62 ເມືອງທຸກຍາກໃນໄລຍະ 2009 – 2020...ໃນຈຳນວນນີ້, ໂຄງການພັດທະນາເສດຖະກິດ - ສັງຄົມບັນດາຕາແສງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກພິເສດເຂດປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ ແລະ ເຂດພູດອຍ(ຫຼືເອີ້ນຫຍໍ້ວ່າ ໂຄງການ 135) ຊຶ່ງມີຜົນສະທ້ອນຢ່າງແຂງແຮງທີ່ສຸດດ້ວຍເລື່ອງ ເກືອບ 2000 ຕາແສງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກພິເສດ ແລະ ບັນດາຕາແສງຊາຍແດນໄດ້ຮັບການລົງທຶນເພື່ອພັດທະນາການຜະລິດ, ຍົກສູງລະດັບຄອງຊີບໃຫ້ແກ່ບັນດາຄອບຄົວຊົນເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ, ພັດທະນາພື້ນຖານໂຄງລ່າງ ແລະ ບັນດາການບໍລິການສາທາລະນະທີ່ຈຳເປັນຄື ໄຟຟ້າ, ໂຮງຮຽນ, ສຸກສາລາ, ນ້ຳສະອາດ, ຍົກສູງຊີວິດວັດທະນະທຳ.
(ພາບປະກອບ)
|
ໂຄງການ 135 ຍັງລົງທຶນໃຫ້ແກ່ບັນດາໝູ່ບ້ານ ປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກພິເສດຊຶ່ງຂຶ້ນກັບ 45 ແຂວງ, ນະຄອນເພື່ອສ້າງການຫັນປ່ຽນການຜະລິດຢ່າງວ່ອງໄວ, ຊຸກຍູ້ການຫັນປ່ຽນໂຄງປະກອບເສດຖະກິດກະສີກຳຕາມທິດການຜະລິດຕິດພັນກັບຕະຫຼາດ; ປົວແປງ ຍົກສູງຊີວິດດ້ານວັດຖຸ ແລະ ຈິດໃຈຂອງປະຊາຊົນ; ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມ ຜິດໂຕນ ກ່ຽວກັບການພັດທະນາລະຫວ່າງບັນດາເຜົ່າ ແລະ ລະຫວ່າງບັນດາເຂດຢູ່ພາຍໃຍປະເທດ. ສ່ວນໃນໄລຍະປະຈຸບັນ, ບັນດາໂຄງການ ແລະ ນະໂຍບາຍຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກຂອງຫວຽດນາມເລັ່ງໃສ່ຊຸກຍູ້ບັນດາການເຄື່ອນໄຫວຜະລິດ ແລະ ທຳມາຫາກິນເພື່ອເພີ່ມລາຍຮັບໃຫ້ແກ່ຄົນທຸກຍາກ, ເພີ່ມທະວີຄວາມສາມາດສຳພັດຂອງຄົນທຸກຍາກສຳລັບບັນດາການບໍລິການສັງຄົມ, ເພີ່ມທະວີຄວາມສາມາດ ແລະ ຍົກສູງລະດັບຄວາມຮັບຮູ້ຂອງປະຊາຊົນຢູ່ບັນດາເຂດທຸກຍາກ. ຄົນທຸກຍາກໄດ້ຮັບນະໂຍບາຍບຸລິມະສິດກ່ຽວກັບສິນເຊື່ອ, ພັດທະນາການຜະລິດກະສີກຳ, ພື້ນຖານໂຄງລ່າງ, ສຶກສາ ແລະ ສາທາລະນະສຸກ.
ໝາກຜົນການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກເປັນໜ້າປະທັບໃຈທີ່ມີຕໍ່ປະຊາຄົມໂລກ.
ຖ້າຫາກໃນປີ 1993, ຫວຽດນາມແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດທີ່ທຸກຍາກກວ່າໝູ່ໃນໂລກດ້ວຍລາຍຮັບສະເລ່ຍໃສ່ຫົວຄົນແມ່ນພຽງປະມານ 100 USD ແລະ ມີບັນດາດັດຊະນີຕ່ຳກ່ຽວກັບການພັດທະນາສັງຄົມນັ້ນ, ແຕ່ປະຈຸບັນ, ຫວຽດນາມແມ່ນປະເທດມີລາຍຮັບປານກາງພວມບືນຕົວຂຶ້ນ, ດ້ວຍພື້ນຖານເສດຖະກິດມີຂອບຂະໜາດເກືອບ 154 ຕື້ USD ແລະ ລາຍຮັບສະເລ່ຍໃສ່ຫົວຄົນແມ່ນປະມານ 1.700 USD. ອັດຕາຄອບຄົວທຸກຍາກໄດ້ຫຼຸດຜ່ອນຈາກ 58% ໃນປີ 1993 ລົງເຫຼືອພຽງປະມານ 7,6 % ໃນປີ 2013 ດ້ວຍຈຳນວນກວ່າ 30 ລ້ານຄົນຫຼຸດພົ້ນອອກຈາກຄວາມທຸກຍາກ. ນະໂຍບາຍລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກຂອງຫວຽດນາມບໍ່ພຽງແຕ່ເພື່ອແນໃສ່ຊ່ວຍເພີ່ມລາຍຮັບໃຫ້ຜູ້ທຸກຍາກເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງຊ່ວຍເຂົາເຈົ້າປົວແປງການທຳມາຫາກິນລຽ້ງຊີບ ແລະ ຊົມໃຊ້ບັນດາການບໍລິການສັງຄົມຄືສຸຂາພິບານ, ການສຶກສາ, ເຊື່ອມຕົວເຂົ້າກັບສັງຄົມ, ລັດກໍໄດ້ເປີດກ້ວາງເປົ້າໝາຍຮັບເງິນອຸດໜູນສັງຄົມເປັນປະຈຳ ໃຫ້ຂຶ້ນເຖິງກວ່າ 2,5 ລ້ານຄົນ, ເພີ່ມລະດັບ, ເປີດກ້ວາງເປົ້າໝາຍໜູນຊ່ວຍປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າສ່ວນໜ້ອຍ, ໜູນຊ່ວຍຄ່າໃຊ້ຈາຍໃນການຮ່ຳຮຽນ, ດຳເນີນຊີວິດໃຫ້ແກ່ເດັກນ້ອຍ...ຕາມການຕີລາຄາຂອງສະຫະປະຊາຊາດແລ້ວ, ຫວຽດນາມພວມຢືນອັນດັບທີ 6 ໃທົ່ວໂລກກ່ຽວກັບການປະຕິບັດບັນດາເປົ້າໝາຍສະຫັດສະວັດເພາະວ່າໄດ້ບັນລຸ 5 ໃນຈຳນວນ 8 ເປົ້າໝາຍພັດທະນາສະຫັດສະວັດ ( MDG) ໃນເບື້ອງຕົ້ນ ແລະ ພວມຢູ່ໃນໄລຍະທາງສຳເລັດ 3 ເປົ້າໝາຍໃຫ້ໝົດໃນປີ 2015.
ໝາກຜົນແຫ່ງການຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກສະແດງໃຫ້ເຫັນລັກສະນະດີເລີດຂອງລັດຫວຽດນາມ.
ປະຫວັດສາດໂລກໃຫ້ເຫັນວ່າ ບັນດາປະເທດໃດທີ່ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນນັ້ນ, ກໍສາມາດຮັກສາສະຖຽນລະພາບໄດ້, ມີເງື່ອນໄຂເພື່ອພັດທະນາ. ເລື່ອງຫັນສິດທິມະນຸດໃຫ້ປະກົດຜົນເປັນຈິງແມ່ນຂຶ້ນກັບໝາກຜົນແຫ່ງການລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ຍົກສູງຄຸນນະພາບຊີວິດຂອງປະຊາຊົນ. ໝາກຜົນແຫ່ງການລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ ກໍແມ່ນພະຍານຫຼັກຖານເກ້ັຍກອມດີທີ່ສຸດເພື່ອຢັ້ງຢືນລັກສະນະດີເລີດຂອງລັດຫວຽດນາມ. ດ້ວຍບັນດາຜົນສຳເລັດອັນໃຫຍ່ຫຼວງໃນຂົງເຂດລົບລ້າງຄວາມອຶດຫິວຫຼຸດຜ່ອນຄວາມທຸກຍາກ, ຫວຽດນາມມີຄວາມເອກອ້າງທະນົງໃຈໃນອາຍຸການແມ່ນສະມາຊິກຂອງສະພາສິດທິມະນຸດສະຫະປະຊາຊາດ ແລະ ເຂົ້າຮ່ວມທຸກໆກົນໄກສຳຫຼວດກວດກາປະຈຳຂອງສະຫະປະຊາຊາດເພື່ອແບ່ງປັນບັນດາບົດຮຽນ ແລະ ບັນດາຄຸນຄ່າຂອງຜົນສຳເລັດນີ້.