(vovworld)- ສຳລັບບັນດາເຜົ່າຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ, ໃນນັ້ນ ມີເຜົ່າ ຈູຣູ, ກະພາແມ່ນເຄື່ອງໃຊ້ທີ່ໃກ້ຊິດສະໜິດຕິດພັນກັບຊາວເຜົ່າຈູຣູ ໃນການດຳເນີນຊີວິດປະຈຳວັນ. ສຳລັບເຂົາເຈົ້າແລ້ວ, ກະພາ ແມ່ນສະແດງໃຫ້ເຫັນຫລາຍປັດໄຈດ້ານວັດທະນະທຳ ແລະ ແມ່ນເຄື່ອງໃຊ້ທີ່ຊາວເຜົ່າຈູຣູ ໄດ້ຝາກຝັງອາລົມຈິດກໍຄືຄວາມຮູ້ສຶກກ່ຽວກັບທຳມະຊາດ, ຊີວິດການເປັນຢູ່ຕາມວິທີສັງເກດ, ວິທີນຶກຄິດສະເພາະຂອງຕົນ. ບົດຂຽນຂອງນັກຂ່າວ ຫວິງຟອງ.
.jpg)
ເພື່ອສານກະພາເຄື່ອງຫນຶ່ງໃຫ້ສຳເລັດຊາວເຜົ່າ ຈູຣູ ຕ້ອງກະກຽມຫລາຍຂັ້ນຕອນຢ່າງລະອຽດລະອໍ
|
ເມື່ອໄປຢ້ຽມຢາມເຂດໄຕງວຽນ, ພວກເຮົາ ເຄີຍພົບເຫັນບັນດາຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່, ຜູ້ຊາຍ, ແມ່ຍິງ ແລະ ເດັກນ້ອຍ ຖືກະພາໄປໄຮ່ໄປນາ, ໄປຕະຫລາດ. ກະພາແມ່ນເຄື່ອງໃຊ້ສະດວກທີ່ສຸດໃນການໄປມາ, ບັນທຸກເຄື່ອງໃຊ້ໄມ້ສອຍຮັບໃຊ້ປະຈຳວັນຂອງປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່າ. ສຳລັບຊາວເຜົ່າ ຈູຣູແລ້ວ, ກະພາ ບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນເຄື່ອງໃຊ້ປະຈຳວັນເທົ່ານັ້ນ ຫາກຍັງແມ່ນຜະລິດຕະພັນສິລະປະຊື່ງໄດ້ຮັບຖືວ່າ ແມ່ນ “ກະພາດອກໄມ້” ເພາະມັນໄດ້ຮັບການປະດັບປະດາດ້ວຍບັນດາລວດລາຍທີ່ງາມຕາຜ່ານສີມືອັນຄ່ອງແຄ້ວຂອງຊາວເຜົ່າ.
ເພື່ອສານກະພາເຄື່ອງຫນຶ່ງໃຫ້ສຳເລັດ, ພິເສດແມ່ນກະພາດອກໄມ້, ຊາວເຜົ່າ ຈູຣູ ຕ້ອງກະກຽມຫລາຍຂັ້ນຕອນຢ່າງລະອຽດລະອໍ ຈາກການຄັດເລືອກວັດຖຸດິບຕະຫລອດຮອດບັນດາຂັ້ນຕອນສ້າງລວດລາຍ ແລະ ສານກະພາໃຫ້ສຳເລັດ. ວັດຖຸດິບເພື່ອສານກະພາ ແມ່ນໄມ້ໄຜ່,ໄມ້ເຮ້ຍ, ສາຍຫວາຍ.. ພ້ອມກັບເປືອກໄມ້ອື່ນ. ເມື່ອສານຮອດໂຕກະພາ, ຜູ້ສານກະພາເລີ່ມຕົ້ນໃຊ້ຕອກໄມ້ໄຜ່ເພື່ອສ້າງລວດລາຍ. ຊາວເຜົ່າ ຈູຣູ ເຄີຍໃຊ້ສີຂອງໄມ້ໄຜ້, ໄມ້ເຮ້ຍເພື່ອສ້າງເປັນສີຂອງລວດລາຍ. ພາຍຫລັງສານກະພາສຳເລັດແລ້ວ, ກໍ່ເອົາກະພາແຂວນຢ້າງໄຟໃນເຮືອນຄົວເປັນໄລຍະຫນຶ່ງ, ເວລານັ້ນ ກະພາຈະປ່ຽນສີເປັນສີໝາກກະເບົາ. ອ້າຍ ຫງວຽນວັນດຶກ, ນັກທ່ອງທ່ຽວມາຈາກຮ່າໂນ້ຍ ພວມເລືອກເຟັ້ນກະພາດອກໄມ້ເຄື່ອງຫນຶ່ງ ໄດ້ແບ່ງປັນວ່າ:
“ຢູ່ບັນດາເຜົ່າອື່ນ, ຕົວຢ່າງຄືຢູ່ເຂດພູດອຍທາງພາກເຫນືອຫວຽດນາມ, ກະພາທີ່ເຂົາເຈົ້າສານແມ່ນບໍ່ມີລວດລາຍປະດັບປະດາ, ແຕ່ກະພາຂອງຊາວເຜົ່າ ຈູຣູ ຢູ່ເຂດໄຕງວຽນ ນີ້ ເຂົາເຈົ້າສານງາມຫລາຍ. ຈາກວິທີສານ, ເຕັກນິກໃນການປະດັບປະດາລວດລາຍລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບການປະຕິບັດຢ່າງຄ່ອງແຄ້ວລະອຽດລະອໍ. ບັນດາລວດລາຍມີຕົວຫນັງສື V, ໝາກຄໍ້ໄດ້ຮັບການສານຢ່າງງາມຕາ, ມີສີສັນຫລາກຫລາຍ, ເຮັດໃຫ້ກະພາຍາມໃດກໍ່ພົ້ນເດັ່ນແລະ ແຫນ້ນຫນາດີ.”
ເອື້ອຍ ມາເບີນ, ຢູ່ບ້ານ ປະແຣ ຕາແສງ ຟູໂຮ້ຍ, ເມືອງ ດືກຈ້ອງ ແຂວງ ເລີມດົງ ແບ່ງປັນວ່າ: ກ່ອນນີ້ ພຽງແຕ່ຜູ້ມີອາຍຸສູງຈຶ່ງຮູ້ຈັກການສານກະພາດອກໄມ້ ແຕ່ປະຈຸບັນ, ບັນດາອ້າຍບ່າວ, ນາງສາວ ໃນເຜົ່າ ຈູຣູ ໄດ້ສືບທອດວິທີສານກະພາ ແລະ ບັນດາເຕັກນິກໃນການປະດັບປະດາລວດລາຍ. ເລື່ອງເປີດຊຸດຖ່າຍທອດການສານກະພາໃຫ້ລຸ້ນຫນຸ່ມ ໄດ້ປະກອບສ່ວນໃນການອະນຸລັກຮັກສາ ແລະ ເສີມຂະຫຍາຍບັນດາຄຸນຄ່າດ້ານວັດທະນະທຳທີ່ເປັນເອກະລັກນີ້ໄວ້.
ເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າ ອີອາຮຽງຜູ້ນຳຫນ້າໃນການຖ່າຍທອດອາຊີບທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງເຜົ່າ ຈູຣູ
|
“ກ່ອນນີ້ ມີເພື່ອນຫນຸ່ມບໍ່ເທົ່າໃດຄົນ ຮູ້ຈັກສານກະພາ. ຫລັງຈາກນັ້ນ ອຳນາດການປົກຄອງ ເມືອງ, ຕາແສງ ໄດ້ເປີດຊຸດຝືກອົບຮົມ, ສອນໃຫ້ບັນດາເພື່ອນຫນຸ່ມວິທີສານກະພາ. ມີເພື່ອນຫນຸ່ມຊາວເຜົ່າຈູຣູ ຫລາຍຄົນໄດ້ມາຮຽນຊຸດສອນວິທີສານກະພານີ້. ນອກນັ້ນ, ບັນດາເຈົ້າກົກເຈົ້າເຫລົ່າໃນບ້ານກໍ່ໄດ້ຈັດຕັ້ງບັນດາຊຸດຮຽນ, ມີຊາວຫນຸ່ມຫລາຍຄົນກໍ່ໄດ້ມາຮຽນວິທີສານກະພາ”
ຢູ່ ບ້ານ ປະແຣ ຕີຢອງ, ຕາແສງ ຟູໂຮ້ຍ, ເມືອງ ດືກຈ້ອງ, ນັກສິລະປະການ ອີອາຮຽງ ແມ່ນ ຜູ້ນຳຫນ້າໃນການຖ່າຍທອດອາຊີບທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງເຜົ່າ ຈູຣູ ໃຫ້ລຸ້ນຫນຸ່ມ. ໂດຍຮູ້ຈັກການຈັກສານເມື່ອມີ ອາຍຸ 8 ປີ, ໃນເກືອບ 60 ປີຜ່ານມາ, ແຕ່ລະມື້ ນັກສິລະປະການ ອີອາຮຽງ ຍັງສືບຕໍ່ເຂົ້າເຂົ້າໄປປ່າຕັດເອົາໄມ້ໄຜ່, ໄມ້ເຮ້ຍ, ສາຍຫວາຍເພື່ອເອົາເມືອສານກະພາ. ນັກສິລະປະການ ອີອາຮຽງ ຖືວ່າ: ເລື່ອງຖ່າຍທອດວິທີສານກະພາໃຫ້ລຸ້ນຫນຸ່ມ, ບໍ່ພຽງແຕ່ຊ່ວຍໃຫ້ເຂົາເຈົ້າມີລາຍຮັບຕື່ມອີກເທົ່ານັ້ນ ຫາກສຳຄັນ ແມ່ນຮັກສາອາຊີບທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງເຜົ່າ ຈູຣູ ໄວ້້ໄດ້ອີກດ້ວຍ. ໄລຍະຜ່ານມາ, ນອກຈາກຖ່າຍທອດອາຊີບສານກະພາໃຫ້ລູກຂອງຕົນ 8 ຄົນແລ້ວ, ທ່ານ ອີອາຮຽງ ຍັງໄດ້ສອນອາຊີບນີ້ໃຫ້ຊາວບ້ານເພື່ອໃຫ້ເຂົາເຈົ້າຮູ້ຈັກວິທີຈັກສານ ແລະ ສາມາດສານເຄື່ອງໃຊ້ໄມ້ສອຍໃນຄອບຄົວດດ້ວຍຕົນເອງໄດ້. ນັກສິລະປະການ ອີອາຮຽງ ແບ່ງປັນວ່າ:
“ການຮັກສາອາຊີບນີ້ເພື່ອຟື້ນຟູອາຊີບຈັກສານ, ສານກະພາຂອງຊາວເຜົ່າ ຈູຣູ ແມ່ນສິ່ງທີ່ຂ້າພະເຈົ້າຍາມໃດກໍ່ນຶກຄິດເຖິງ ແລະ ມີຄວາມເປັນຫ່ວງເປັນໄຍວ່າ ອາຊີບນີ້ຖືກສູນຫາຍໄປ. ປະຈຸບັນ ລັດໄດ້ເປີດບັນດາຊຸດຮຽນເພື່ອສອນອາຊີບສານກະພາໃຫ້ພໍ່ແມ່ປະຊາຊົນ. ສະນັ້ນ ຜູ້ເຖົ້າຜູ້ແກ່, ຄົນລຸ້ນຫນຸ່ມໃນບ້ານຕ້ອງເຕົ້າໂຮມມາຮຽນເພື່ອຮັກສາອາຊີບສານກະພາໄວ້.”
ບໍ່ພຽງແຕ່ໄດ້ນຳໃຊ້ເມື່ອໄປໄຮ່ໄປນາ, ໄປຕະຫລາດ ເທົ່ານັ້ນ, ກະພາສານດອກໄມ້ຂອງຊາວເຜົ່າ ຈູຣູ ຍັງໄດ້ນຳໃຊ້ໃນບັນດາງານບຸນ, ເມື່ອໄປເຂົ້າຮ່ວມງານດອງ, ໄປຫລິ້ນ ແລະບັນດາກະພານ້ອຍຍັງໄດ້ນຳໃຊ້ໃນພິທີຕັ້ງຊື່ໃຫ້ເດັກນ້ອຍອີກ. ຂັ້ນຕອນ, ເຕັກນິກໃນການສານກະພາຢ່າງລະອຽດລະອໍ ກໍ່ຄື ຄຸນຄ່າຂອງກະພາ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນຄວາມຊຳນານງານ, ສີມືອັນຄ່ອງແຄ້ວຂອງຊາວເຜົ່າ ຈູຣູ, ຊື່ງແມ່ນບັນດາຜູ້ທີ່ພວມມານະພະຍາຍາມອະນຸລັກຮັກສາບັນດາຄຸນຄ່າດ້ານວັດທະນະທຳທີ່ເປັນມູນເຊື້ອຂອງເຜົ່າຕົນໄວ້.