(vovworld) - ຮົວຍ່ານ, ເມືອງບັກອຽນ, ແຂວງເຊີນລາ ແມ່ນຕາແສງຫຍຸ້ງຍາກກວ່າໝູ່ຢູ່ຫວຽດນາມ. ຕາແສງຫົວຍ່ານ ມີ 17 ບ້ານ, ໃນນັ້ນ 16 ບ້ານແມ່ນຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງ, ສ່ວນບ້ານທີ່ຍັງເຫຼືອແມ່ນຂອງຊາວເຜົ່າກຶມມຸ, ທັງຕາແສງມີພົນລະເມືອງເກືອບ 4000 ຄົນ, ແຕ່ຄອບຄົວທຸກຍາກກວມເຖິງ 54%. ເຖິງວ່າຊີວິດປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຄືແນວນັ້ນ, ແຕ່ມາຮອດປະຈຸບັນຊາວເຜົ່າມົ້ງສ່ວນຫຼາຍຢູ່ຕາແສງຫົວຍ່ານ ລ້ວນແຕ່ໃຫ້ລູກຂອງຕົນໄປຮຽນ.
ເອື້ອຍຄູພວມແນະນຳເດັກນ້ອຍເຜົ່າມົ້ງຮຳ່ຮຽນ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ)
ຈາກທາງຫຼວງເຂົ້າຕາແສງຕ້ອງຜ່ານເສັ້ນທາງພຽງ 15 ກມເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ຜູ້ໃດກໍ່ຮູ້ສຶກວ່າຍາວຫຼາຍ,ເພາະວ່າຍາມຝົນຕົກທາງເສັ້ນນີ້ກໍ່ເປັນຕົມ, ຍາມຮ້ອນເຕັມໄປດ້ວຍຂີ້ຝຸ່ນ ພາໃຫ້ການໄປມາຫຍຸ້ງຍາກທີ່ສຸດ. ບໍ່ພຽງແຕ່ຫຍຸ້ງຍາກໃນການໄປມາເທົ່ານັ້ນ, ການເຮັດໄຮ່ຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງຢູ່ທີ່ນີ້ຍັງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກກວ່າທົບຫຼາຍເທົ່າ. ຊາວເຜົ່າມົ້ງຢູ່ຫົວຍ່ານ ຫາເງິນລ້ຽງຊີບດ້ວຍການປູກສາລີຕາມເນີນພູຫີນຊັນທີ່ເຄີຍຖືກເສາະເຈື່ອນໃນຍາມຝົນຕົກ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນເຂົາເຈົ້າຈຶ່ງບໍ່ເອົາໃຈໃສ່ເຖິງການຮຳ່ຮຽນຂອງລູກ. ຜູ້ໃຫຍ່ພຽງແຕ່ສະຫງວນເວລາໃຫ້ແກ່ການຫາເງິນລ້ຽງຊີບເທົ່ານັ້ນ, ສ່ວນເດັກນ້ອຍໄດ້ຮັບການກຳເນີດ ແລະ ເຕີບໃຫຍ່ຄືຕົ້ນໄມ້ເຮື້ອໃນປ່າ. ເມື່ອສາມາດເຮັດວຽກໄດ້, ພວກຫຼານກໍ່ຕ້ອງໄປເຮັດໄຮ່ພ້ອມກັບພໍ່ແມ່, ບໍ່ສົນໃຈເຖິງການຮຳ່ຮຽນ
“ກ່ອນນີ້ຊາວເຜົ່າມົ້ງບໍ່ໃຫ້ລູກສາວໄປຮຽນຍ້ອນຄິດວ່າພາຍຫຼັງຮຽນຈົບຖ້າຫາກວຽກບໍ່ໄດ້, ເວລາກັບເມືອບ້ານລູກຂອງຕົນຈະບໍ່ຮູ້ເຮັດຫຍັງ. ແຕ່ປະຈຸບັນ, ລູກສາວ, ລູກຊາຍລ້ວນແຕ່ໄດ້ໄປຮຽນໝົດ“.
ເຖິງວ່າພື້ນຖານດ້ານວັດຖຸຍັງຂາດເຂີນກໍ່ຕາມ, ແຕ່ດ້ວຍການຊ່ວຍເຫຼືອຂອງບໍລິສັດໃຫຍ່ເຈ້ຍຫວຽດນາມ, ຫວ່າງແລ້ວນີ້, ຕາແສງໄດ້ກໍ່ສ້າງໂຮງຮຽນມັດທະຍົມຕອນຕົ້ນສຳເລັາ, ໂຮງຮຽນຫຼັງນີ້ສາມາດຮັບເອົາເດັກນ້ອຍ 200 ຄົນເຂົ້າຮຽນ ແລະ ກິນຢູ່ໃນໂຮງຮຽນໄດ້. ແຕ່ກໍ່ມີນັກຮຽນຫຼາຍຄົນຢູ່ໃກຈາກໂຮງຮຽນເຖິງ 40 ກມ, ເມື່ອກັບເມືອຢ້ຽມຢາມຄອບຄົວຕ້ອງເສຍເວລາໝົດມື້. ເພື່ອສືບຕໍ່ຮຽນມັດທະຍົມຕອນປາຍ, ພວກນ້ອງຕ້ອງໄປຍັງເມືອງ, ຕາແສງຈຶ່ງມີໂຮງຮຽນ. ສ່ວນໂຮງຮຽນອະນຸບານ, ປະຖົມ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນຫ້ອງຮຽນແບບປະຖົມປະຖານ, ອຸປະກອນການຮຽນກໍ່ບໍ່ພໍໃຊ້, ອັນໄດ້ກໍ່ຄວາມຫຍຸ້ງຍາກໃຫ້ຄູສອນ ແລະ ນັກຮຽນທີ່ສຸດ, ແຕ່ດ້ວຍຄວາມມານະພະຍາຍາມຜ່ານຜ່າຄວາມຫຍຸ້ງຍາກເຂົາເຈົ້າຍັງຄົງຮຳ່ຮຽນ ແລະ ສິດສອນ. ເອື້ອຍຄູໂດ້ທິລານ, ຜູ້ອຳນວຍການໂຮງຮຽນອະນຸບານ ຫົວຍ່ານ, ໃຫ້ຮູ້ວ່າ ເພື່ອມີເດັກນ້ອຍ 400 ຄົນເຂົ້າຮຽນອະນຸບານ, ຄູສອນຕ້ອງສົມທົບກັບອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖີ່ນລົງແຕ່ລະຄອບຄົວປຸກລະດົມໃນໄລຍະຍາວ.
“ເອື້ອຍຄູຕ້ອງໄປຍັງແຕ່ລະຄອບຄົວເພື່ອພາພວກນ້ອງໄປຮຽນ ແລະ ຊ່ວຍພວກຫຼານເຮັດອະນາໄມສ່ວນຕົວ. ດ້ວຍຄວາມສຸດຈິດສຸດໃຈຂອງບັນດາເອື້ອຍຄູ, ພໍ່ແມ່ນັກຮຽນຈຶ່ງເຫັນດີໃຫ້ລູກໄປຮຽນ“.
ຍ້ອນມີການໂຄສະນາຂອງອຳນາດການປົກຄອງຕາແສງ ແລະ ບັນດາຄູສອນ, ທັດສະນະຂອງຊາວເຜົ່າມົ້ງກ່ຽວກັບການຮຳ່ຮຽນໄດ້ມີການປ່ຽນແປງ. ທ່ານ ຢ່າງອາເລັ່ງ. ເລຂາຄະນະພັກຕາແສງຫົວຍ່ານ ໃຫ້ຮູ້ວ່າ:
“ປະຈຸບັນ, ຈຳນວນເດັກນ້ອຍໄປຮຽນແມ່ນຫຼາຍກວ່າຊຸມປີກ່ອນ. ເພາະວ່າພັກ, ລັດໄດ້ມີຄວາມເອົາໃຈໃສ່ເຖິງນັກຮຽນ ແລະ ພໍ່ແມ່ນັກຮຽນໃນຕາແສງ. ສ່ວນເຂົາເຈົ້າເອງກໍ່ມີສະຕິ ແລະ ຄວາມຮັບຜິດຊອບກວ່າໃນການໃຫ້ລູກໄປຮຽນ. ຍ້ອນເຂົາເຈົ້າຮັບຮູ້ໄດ້ວ່າໄປຮຽນບໍ່ແມ່ນເພື່ອກາຍເປັນພະນັກງານ, ຫາກເພື່ອມີວັດທະນະທຳ, ມີລະດັບຄວາມຮູ້ຮັບໃຊ້ວຽກງານໃຫ້ມີປະສິດທິຜົນກວ່າ“.
ເດັກນ້ອຍເຜົ່າມົ້ງໃນປະຈຸບັນລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບການຮຳ່ຮຽນ
(ພາບ: ອິນເຕີແນດ) ກ່ອນນີ້, ຊາວເຜົ່າມົ້ງຄິດວ່າຕົວໜັງສືບໍ່ສາມາດກຸ້ມຕົນເອງໄດ້, ແຕ່ປະຈຸບັນທັດສະນະຂອງເຂົາເຈົ້າໄດ້ປ່ຽນແປງແລ້ວ, ມີວັດທະນະທຳ, ລູກຂອງເຂົາເຈົ້າຈະມີອະນາຄົດສົດໃສກວ່າ ແລະ ຊາວເຜົ່າມົ້ງຢູ່ຫົວຍ່ານ ກໍ່ຮູ້ສຶກອູ່ນອ່ຽນໃຈ ເມື່ອເຫັນວ່າລູກຫຼານຂອງຕົນນັບມື້ນັບໄດ້ຮັບຄວາມເອົາໃຈໃສ່ຫຼາຍກວ່າຈາກອົງການ, ໝູ່ຄະນະ ແລະ ສ່ວນບຸກຄົນທີ່ມີໃຈບຸນ, ໃຈກຸສົນ. ກວ່າງແລ້ວນີ້, ມີເດັກນ້ອຍກວ່າ 40 ຄົນ ໄດ້ຮັບເຂົ້າຮຽນໃນຫ້ອງຮຽນອະນຸບານທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ ແລະ ສວຍງາມ ທີ່ປະກອບອຸປະກອນການຮຽນຫຼາຍຢ່າງ ໂດຍສະມາຄົມເດັກນ້ອຍ ແລະ ສຸຂະພາບ (Vinaes - ສ ຝລັ່ງ) ອຸປະຖຳ. ກ່າວຄວາມເຫັນໃນພິທີມອບຫ້ອງຮຽນອະນຸບານ, ທ່ານ ຫງວຽນຫື້ວເງັ້ຍ, ຜູ່ຕາງໜ້າສະມາຄົມນີ້ຢູ່ຫວຽດນາມ, ແບ່ງປັນວ່າ:
“ຄັ້ງທຳອິດມາແຫ່ງນີ້ຂ້າພະເຈົ້າເຫັນວ່າຊີວິດຂອງປະຊາຊົນຢູ່ຕາແສງຫົວຍ່ານມີຄວາມສັນຕິສຸກ ແຕ່ຍັງປະສົບກັບຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຫຼາຍ, ດັ່ງນັ້ນຈຶ່ງຢາກປະກອບສ່ວນພ້ອມກັບທ້ອງຖີ່ນເບິ່ງແຍງເຖິງພາລະກິດສຶກສາໃຫ້ແກ່ພວກຫຼານ. ຂ້າພະເຈົ້າຫວັງວ່າອຳນາດການປົກຄອງທ້ອງຖີ່ນ ແລະ ປະຊາຊົນຕາແສງຫົວຍ່ານຈະນຳໃຊ້ກິດຈະກຳນີ້ຢ່າງມີປະສິດທິຜົນ ແລະ ຍົກສູງຄຸນນະພາບການສຶກສາຂອງຕາແສງຂຶ້ນຕື່ມ“.
ເບິ່ງພວກຫຼານຂັບຮ້ອງ ແລະ ຮຳ່ຮຽນຢ່າງເບິກບານມ່ວນຊື່ນໃນຫ້ອງຮຽນທີ່ກວ້າງໃຫຍ່ ແລະ ສວຍງາມນີ້. ທ່ານປະທານຕາແສງ ຫວ່າງອາເລັ່ງ ແລະ ບັນດາຄູສອນຮູ້ສຶກສະເທືອນໃຈຫຼາຍ. ການຮ່ວມແຮງຮ່ວມໃຈຂອງປະຊາຄົມ ໄດ້ຊ່ວຍໃຫ້ພວກຫຼານນ້ອຍຊາວເຜົ່າມົ້ງໄດ້ໄປຮຽນ ແລະ ລະດົມກຳລັງໃຈໃຫ້ບັນດາຄູສອນຕິດພັນກັບພາລະກິດສຶກສາຢູ່ເຂດຫ່າງໄກສອກຫຼີກຄືຢູ່ຕາແສງຫົວຍ່ານ.