วัฒนธรรมอันเป็นเอกลักษณ์ของชาวเผ่าโก๊งในเหนิมคาว
Khắc Kiên+VTC+Vĩnh Phong -
(VOVWORLD) -กลุ่มชาติพันธุ์ โก๊ง (Cống) หรือในบางท้องถิ่นเรียกว่ากลุ่มชาติพันธุ์ ซ้า และหม่าง มีหลักแหล่งอาศัยอยู่ในภูมิภาคตะวันตกเฉียงเหนือเป็นส่วนใหญ่คือจังหวัด ลายโจว์ และ เดียนเบียน ซึ่งเป็นหนึ่งในกลุ่มชาติพันธุ์ที่มีประชากรน้อยกว่า 10,000 คน แต่ชุมชนเผ่าโก๊งยังคงรักษาวัฒนธรรมดั้งเดิมที่มีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ไว้มากมาย
 ชุมชนเผ่าโก๊งในจังหวัดลายโจว์ |
คุณหล่อ ถิ ยุง ชาวโก๊งในตำบลเหนิมคาว อำเภอเหมื่องแต่ จังหวัดลายโจว์ ชอบร้องเพลงพื้นบ้านที่เธอคุ้นเคยในขณะทำงานบ้านเตรียมข้าวของและทำอาหารสำหรับทุกคนในครอบครัวเพื่อนำไปทำนาบนเขา โดยทำนองเพลงพื้นบ้านเหล่านี้เกิดจากการผลิตและการดำรงชีวิตประจำวันของประชาชนและถูกบันทึกไว้เพื่อให้ทุกคนร้องและสอนต่อกันจนกลายเป็นอาหารทางใจที่เปรียบเสมือนข้าวปลาอาหารและน้ำที่ขาดไม่ได้สำหรับชุมชน คุณยุง กล่าวว่า “ชาวเผ่าโก๊งมีเพลงพื้นบ้านหลายเพลง เช่น เพลงไก่ขัน ซึ่งส่วนใหญ่เป็นทำนองเพลงที่สืบทอดจากบรรพบุรุษแล้วปู่ย่าตายายสอนต่อให้ลูกหลานในครอบครัว จนถึงปัจจุบันเด็กส่วนใหญ่ในหมู่บ้านจะซึมซับและสามารถร้องเพลงพื้นบ้านได้”
นอกจากเพลงพื้นบ้านแล้ว การเต้นรำพื้นบ้านของชาวโก๊งก็มีลักษณะพิเศษด้วยท่ารำที่สะท้อนความแข็งแกร่ง การจำลองกิจกรรมการผลิตและชีวิตของผู้คน เช่น การหว่านข้าว การเก็บเกี่ยวข้าว และการฉลองที่สนุกสนานเมื่อการเก็บกี่ยวได้ผลดี คุณ หล่อถิยุง เผยอีกว่า “ท่ารำปีลิมจะเต้นในวันหยุดตามประเพณีและในงานฉลองปีใหม่ เช่น งานวันส่งท้ายปีเก่า งานขึ้นบ้านใหม่ วันแต่งงาน เป็นต้น สมัยก่อนการเต้นแบบนี้มักจะเต้นในขอบเขตงานครอบครัวและงานในหมู่บ้านเท่านั้น แต่ปัจจุบันได้มีการนำไปเผยแพร่แลกเปลี่ยนในชุมชนอื่นๆอย่างกว้างขวาง”
 การแสดงของชนเผ่าโก๊งในงานแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมชนเผ่า |
เมื่อพูดถึงวัฒนธรรมของชนเผ่าโก๊ง ก็ต้องกล่าวถึงงานเทศกาลดั้งเดิมหลายงานโดยเฉพาะงานQue La Loong หรือที่รู้จักกันในชื่อ Tet Ngo หรือเทศกาลข้าวโพด ซึ่งจัดขึ้นในช่วงปลายเดือน5 และต้นเดือน 6 ตามปฏิทินจันทรคติของทุกปีหลังฤดูกาลเก็บเกี่ยวข้าวโพด นี่เป็นโอกาสสำหรับผู้คนที่จะมาร่วมสนุกสนานกันหลังจากทำงานหนักมาทั้งปี รวมทั้งเป็นการแสดงความขอบคุณเทพเจ้าและบรรพบุรุษและอธิษฐานขอพรให้ครอบครัวและหมู่บ้านชุมชนมีความเจริญรุ่งเรืองในฤดูกาลใหม่ สำหรับการฉลองเทศกาล Tet Ngo ชาวบ้านต้องเตรียมการล่วงหน้าครึ่งปี ต้องเลี้ยงหมูเลี้ยงไก่ให้อ้วนและปลูกข้าวโพดได้ผลผลิตดีฝักใหญ่เมล็ดเต็มเพื่อรายงานต่อบรรพบุรุษในช่วงส่งท้ายปีเก่า
ในถาดเครื่องเซ่นไหว้ถวายบรรพบุรุษและเทพเจ้าของครอบครัวเผ่าโก๊งจะต้องมีอาหารที่ทำจากข้าวโพด เช่น ขนมข้าวโพด ข้าวเหนียวข้าวโพด ข้าวโพดต้ม เหล้าข้าวโพด เป็นต้น และมีอย่างหนึ่งที่ขาดไม่ได้คือปูหิน 12 ตัว ที่เป็นสัญลักษณ์ของ 12 เดือนของปี โดยชาวบ้านจะอธิษฐานขอพรจากเทพเจ้าให้คุ้มครองและการเพาะปลูกได้ผลดีในปีหน้า มีสุขภาพแข็งแรงและหมู่บ้านมีความสงบสุข
นายเจิ่นแหมงหุ่ง รองผู้อำนวยการสำนักงานวัฒนธรรม กีฬาและท่องเที่ยวจังหวัดลายโจว์เผยว่า ชุมชนเผ่าโก๊งในจังหวัดลายโจว์เป็นหนึ่งใน4 กลุ่มชาติพันธุ์ที่มีประชากรน้อยกว่าหมื่นคน โดยมีเพียง370 ครอบครัวรวมจำนวนประชากรกว่า1,500 คนเท่านั้น แต่พวกเขายังคงพยายามอนุรักษ์วัฒนธรรมที่เป็นอัตลักษณ์ของชนเผ่าตนไว้ค่อนข้างสมบูรณ์ทั้งด้านสถาปัตยกรรมบ้านเรือน ชุดแต่งกาย เพลงและท่ารำพื้นบ้าน รวมทั้งงานเทศกาลต่างๆ “ชาวเผ่าโก๊งยังคงรักษาลักษณะทางวัฒนธรรมดั้งเดิมที่ดีงามมีคุณค่ามากมาย เช่น เทศกาล Tet Ngo หรือเทศกาลข้าวโพด เทศกาลบุญข้าวใหม่ และเทศกาลส่งท้ายฤดูกาล (Mìn Lóng Phạt) นอกจากนั้น คุณค่าทางวัฒนธรรมของการแต่งกายแบบดั้งเดิมและการแสดงศิลปะพื้นเมืองก็ได้รับการอนุรักษ์และส่งเสริมเพื่อการสานต่ออย่างต่อเนื่อง”
ทั้งนี้ ด้วยความเอาใจใส่และการสนับสนุนจากพรรคและรัฐ บวกกับความตระหนักของทั้งชุมชน คลังวัฒนธรรมของชนเผ่าโก๊งจึงได้รับการอนุรักษ์และส่งเสริมจากรุ่นสู่รุ่น อันเป็นการช่วยเสริมสร้างความหลากหลายแห่งสีสันวัฒนธรรมในชุมชน 54 กลุ่มชาติพันธุ์พี่น้องในเวียดนาม./.
Khắc Kiên+VTC+Vĩnh Phong