การแสดงโรบัมของชนเผ่าเขมรภาคใต้เวียดนาม

โรบัมคือนาฏศิลป์ที่มีศิลปะได้รับการพัฒนาในระดับสูง เป็นการแสดงที่เกิดขึ้นในราชสำนักของชาวเขมร โดยนางรำหรือพระรำจะร่ายรำด้วยมืออย่างลงตัวกับการเคลื่อนไหวที่อ่อนช้อยของร่างกาย  การแสดงโรบัมจะมีตัวละครที่เป็นตัวแทนของฝ่ายดีและฝ่ายร้ายได้แก่ กษัตริย์ พระโอรสและพระธิดาที่ไม่สวมหน้ากาก  ส่วนฝ่ายร้ายนั้นมักจะสวมหน้ากากเช่น ตัวละครยักษ์

 จังหวัดซอกจัง ยังมีศิลปินและนักแสดงที่ยังคงอนุรักษ์ศิลปะการระบำโรบัมมาตราบเท่าทุกวันนี้ ซึ่งมีคณะระบำโรบัม บาซัก บึงจงรวมอยู่ด้วย คณะระบำโรบัม บาซัก บึงจงได้รับการก่อตั้งก่อนหน้านี้กว่า ๒๐๐ ปี ซึ่งเป็นคณะระบำโรบัมคณะแรกของจังหวัดซอกจังและได้มีส่วนร่วมในการอนุรักษ์ศิลปะการระบำโรบัม โดยคณะได้ส่งนักแสดงรุ่นใหม่เข้าร่วมงานเทศกาลแข่งขันเรือแกงอ ณ วัดไดออมพู หมู่บ้านฟู้ยาว ตำบลแถกเกวิ้ว อำเภอหมีเซวียนเมื่อต้นปีนี้ ซึ่งได้รับการตอบรับอย่างดีจากผู้ชมและชาวบ้าน  นี่นับเป็นสัญญาณที่ดีเพราะเป็นการแสดงให้เห็นว่า นาฏศิลป์ของชนเผ่าเขมรที่เหลือแต่ ณ ซอกจังจะได้รับการอนุรักษ์และสืบทอดต่อไปโดยไม่ถูกหลงลืม คุณเลิมถิ่นเฮือง หัวหน้าคณะระบำโรบัม บาซัก บึงจงเปิดเผยว่า เนื่องจากถูกกระแสชีวิตใหม่เข้ามากลืน เด็กๆจึงไม่สนใจระบำโรบัมเหมือนรุ่นปู่และพ่อ คุณเฮืองกับสมาชิกในคณะฯร่วมกับทางการท้องถิ่นจึงรณรงค์พ่อแม่ของเด็กให้พวกเขาเข้าร่วมคณะฯเพื่อฝึกระบำโรบัม คุณเฮืองคุยกับพวกเราว่า เด็กวัย ๑๑ และ๑๒ ขวบเป็นวัยเหมาะที่สุดกับการฝึกโรบัมและสิ่งที่น่ายินดีคือ เด็กๆก็รักระบำโรบัมมาก  เด็กหญิงแถกถิ่แจงทา คุยกับพวกเราว่า  “ หนูชอบระบำโรบัมมาตั้งแต่อายุยังน้อย หนูจึงขออนุญาตพ่อแม่มาฝึกหลังเลิกเรียน ”

คุณเฮืองกำลังฝึกระบำโรบัมให้เด็ก

คณะนาฏศิลป์โรบัม บาซัก บึงจงมีสมาชิก ๒๕ คน แต่ละปีคณะฯไปแสดงตามหมู่บ้านและวัดต่างๆของชนเผ่าเขมรเพราะชาวบ้านมีความเชื่อว่า การแสดงโรบัมที่ไหนก็จะนำความอิ่มหนำสมบูรณ์มาให้ด้วย คุณเฮืองเปิดเผยต่อไปว่า  “ คณะแสดงนาฏศิลป์โรบัมของดิฉันมีหลายชั่วคนตั้งแต่รุ่นทวด ปู่และพ่อแม่ดิฉัน เมื่อก่อนนี้ เมื่อฝึกแสดงนาฏศิลป์และเตรียมเครื่องแต่งกายเสร็จคณะฯจะไปแสดงและจะเดินเท้าไปแสดง เมื่อชาวบ้านเห็นคณะฯมาก็จ้างมาแสดงให้ชมเพราะเมื่อโรบัมมาก็คือนำความสนุกมาด้วย ”

คุณเฮืองเป็นนักแสดงนำมาตั้งแต่อายุ ๑๓ ขวบเพราะร่ายรำอ่อนช้อยและเสียงร้องไพเราะจึงได้รับความรักจากชาวบ้าน  สำนักงานวัฒนธรรม กีฬาและการท่องเที่ยวจังหวัดซอกจังได้เชิญคุณเฮืองมาช่วยฝึกอบรมการระบำโรบัมให้แก่คณะศิลปะเขมรของจังหวัด  ปี๒๐๐๗ คุณเฮืองกับอีก ๓ คนในคณะตัวแทนของเวียดนามเข้าร่วมรายการวัฒนธรรม “ แม่โขง-แม่น้ำที่เชื่อมวัฒนธรรมต่างๆ ” ณ สหรัฐอเมริกา ปัจจุบัน นาฏศิลป์โรบัมได้รับการฟื้นฟูโดยได้มีงานแสดงมากขึ้นรวมทั้งเปิดการแสดงในงานเทศกาลต่างๆของชนเผ่าเขมร ทั้งนี้เป็นการส่งเสริมให้กำลังใจคุณเฮืองกับสมาชิกในคณะฯในการอนุรักษ์นาฏศิลป์โรบัมให้แก่คนรุ่นต่อๆไป คุณเฮืองกล่าวว่า  “ ปู่ทวดและพ่อแม่ก่อตั้งคณะฯ ดิฉันเมื่อลืมตาดูโลกก็ได้อยู่ในคณะฯ ดังนั้นดิฉันต้องอนุรักษ์มัน  ดิฉันหวังว่าจะได้รับการสนับสนุนจากรัฐบาลเพื่อสร้างสรรค์คณะระบำโรบัมและพัฒนาศิลปะโรบัมมากขึ้น ”

นายเซินแดล สมาชิกในคณะนาฏศิลป์โรบัม บาซัก บึงจง คุยกับพวกเราว่า เขาตั้งใจจะอนุรักษ์ศิลปะแขนงนี้ นายเซินแดลกล่าวว่า  “ นาฏศิลป์โรบัมมีมาตั้งแต่บรรพบุรุษผมจึงต้องอนุรักษ์เพื่อแสดงให้ชาวบ้านได้รับชมโดยไม่สนใจเรื่องค่าตอบแทน  สิ่งที่สำคัญคือการอนุรักษ์ระบำโรบัมที่เป็นศิลปะที่มีเอกลักษ์ของชนเผ่าเขมร ”

หน้ากากใช้ในการระบำโรบัม

ศิลปะการระบำโรบัมคือวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของชาติเป็นความภาคภูมิใจของชนเผ่าเขมรและคนเวียดนามทั่วไป  ช่วงที่ผ่านมา นาฏศิลป์โรบัมได้รับการแสดงในทุ่งนาหลังเก็บเกี่ยวข้าวหรือในงานเทศกาลพื้นบ้านต่างๆของชนเผ่าเขมรภาคใต้เวียดนาม อันเป็นการแสดงให้เห็นว่า ระบำพื้นบ้านโรบัมของชนเผ่าเขมรได้รับการอนุรักษ์และแพร่หลาย ซึ่งส่งผลดีต่อการอนุรักษ์และส่งเสริมวัฒนธรรมและศิลปะพื้นบ้านที่มีเอกลักษ์ของขนเผ่าเขมรในภาคใต้เวียดนาม ./.