ในเขตที่ราบสูง TâyNguyên จะมีชนเผ่าน้อยอาศัยอยู่มากมาย โดยเฉพาะทางทิศเหนือที่ราบสูง มีชนเผ่า JaRai  BaNa และ XơĐăng อาศัยอยู่และในทุกหมู่บ้านของชนเผ่าเหล่านี้จะมีศาลากลางแห่งหนึ่งที่ชาวบ้านเรียกกันว่า NhàRông หรือบ้าน Rông ซึ่งใช้เป็นสถานที่จัดงานเทศกาลพื้นบ้านและขนบธรรมเนียมประเพณีต่างๆเพื่อสืบทอดคุณค่าวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของชนเผ่าให้แก่ชนรุ่นเยาว์ ในรายการวัฒนธรรมวันนี้ เราขอเสนอบทความแนะนำบ้าน Rông ของชนเผ่า BaNa ในจังหวัด KonTum

บ้าน Rong ของชนเผ่า BaNa

     ตามประเพณีของชนเผ่า BaNa เมื่อการก่อตั้งหมู่บ้านแล้วเสร็จ ชาวบ้านก็จะร่วมแรงกันสร้างศาลากลางหรือบ้าน Rông ของหมู่บ้านขึ้นมาทันทีอันเป็นเหตุการณ์สำคัญอย่างหนึ่งของชาวบ้านเพราะเป็นกิจกรรมที่มีการเข้าร่วมของชาวบ้านทุกคน ผู้สูงอายุมีประสบการณ์ก็จะไปหาที่ดินที่เหมาะสมที่สุดเพื่อสร้างบ้าน Rông ซึ่งต้องเป็นที่สูงปลอดโปรงเย็นสบายยามหน้าแล้งและอบอุ่นยามหน้าฝน โดยเฉพาะพื้นที่สร้างบ้าน Rông ต้องอยู่ใจกลางหมู่บ้าน มองจากทิศใดก็จะต้องเห็นหลังคาแหลมของบ้าน Rông

บ้าน Rong เป็นสถานที่จัดงานเทศกาลพื้นบ้านต่างๆ

     การสร้างบ้าน Rông นั้นพิถีพิถันมาก การสร้างบ้านเสร็จเร็วหรือนานขึ้นอยู่กับขนาดใหญ่หรือเล็กของบ้าน บางทีสร้างเป็นปี อย่างเช่น บ้าน Rông KonTum KơBang2 ตำบล ĐắcRơWa นคร KonTum สูง 16 เมตร กว้าง 5 เมตร ยาว14 เมตรต้องสร้างนาน 1 ปีถึงจะเสร็จ พ่อเฒ่า A Jưu หัวหน้าหมู่บ้าน KonTum KơBang2 เผยว่าบ้าน Rông ของหมู่บ้านเราสร้างขึ้นเมื่อปี 2002 ชาวบ้านร่วมแรงร่วมใจและทรัพย์สินเพื่อก่อสร้าง ทุกคนในหมู่บ้านจะช่วยกันตัดไม้และหญ้าคาในป่ามาทำ ตอนสร้างบ้านก็แบ่งงานให้ทำกันเป็นกลุ่มๆ กลุ่มละ 30 ถึง 50 คน สร้างเกือบปีถึงจะเสร็จ”

การจัดงานเทศกาล ณ บ้าน Rong

      บ้าน Rông ของชาว BaNa ไม่เพียงแต่เป็นสถานที่จัดงานเทศกาลพื้นบ้านเท่านั้น หากยังเป็นสถานที่จัดการประชุม การบันเทิงเพื่อกระชับความสามัคคีและเสริมสร้างพลังเข้มแข็งในชุมชน นาย A Nhôn อายุ 83 ปี ผู้อาวุโส หัวหน้าหมู่บ้าน KonSơLam1 แขวง TrườngChinh นคร KonTum กล่าวว่าบ้าน Rông เป็นสถานที่ให้สภาผู้อาวุโสของหมู่บ้านร่วมกันปรึกษาหารือเพื่อแก้ไขปัญหาต่างๆของหมู่บ้าน ประเพณีที่ถือปฏิบัติกันมาตั้งแต่สมัยบรรพชนนั้นคือ ทุกหมู่บ้านต้องมีศาลาบ้าน Rông”

      แม้จะผ่านกาลเวลามานานปี แต่บ้านRông ของชนเผ่า BaNa ในจังหวัด KonTum ยังคงรักษาเอกลักษณ์ที่โดดเด่นของสถาปัตยากรรมดั้งเดิมที่เป็นบ้านยกพื้น หลังคาแหลมสูงรูปทรงกรวยทำด้วยไม้และไม้ไผ่ไว้ได้และโดยที่ได้รับการช่วยเหลือจากทางการท้องถิ่นบ้าน Rông เดี๋ยวนี้สวยงามกว่าก่อนมากและยังใช้เป็นสถานที่ให้ประชาชนในหมู่บ้านประกอบพิธีเคารพธงชาติทุกเช้าวันจันทร์อีกด้วย นาย A Banh หัวหน้าหมู่บ้าน KonKlor ตำบล ĐắcRơWa นครKonTum เล่าให้ฟังว่า“ตอนเช้าวันจันทร์ เมื่อเสร็จพิธีเคารพธงชาติแล้ว สภาผู้บริหารหมู่บ้านจะแจ้งให้ชาวบ้านทราบเกี่ยวกับกิจการสำคัญของหมู่บ้านที่ทำไปในสัปดาห์ที่แล้วและแผนงานที่จะทำในสัปดาห์ต่อไป รวมทั้งงานเร่งด่วนอื่นๆ เช่นการฉีดวัดซินป้องกันโรคเท้าเปื่อยของสัตว์ การป้องกันโรคไข้หวัดนก เป็นต้น ซึ่งชาวบ้านทุกคนให้ความร่วมมือเป็นอย่างดี”

การก่อสร้างบ้าน Rong

      บ้าน Rông ใน TâyNguyên โดยเฉพาะบ้าน Rông ของชาว BaNa เป็นสัญลักษณ์วัฒนธรรมพื้นบ้านที่โดดเด่นของชนเผ่าน้อยในที่ราบสูง TâyNguyên ซึ่งชาว TâyNguyên ถือว่า การรักษาบ้าน Rông ก็คือรักษาดวงใจของหมู่บ้าน รักษาวัฒนธรรมของชนชาติ รักษาวิถีชีวิตทางด้านจิตใจและความสามัคคีของชุมชนในหมู่บ้าน./.

TTTN