ภาพฝูงสุกร

ภาพพื้นเมืองดงโห่เป็นภาพพิมพ์ไม้ที่ชาวบ้านหมู่บ้านดงโห่ ตำบลซองโห่ อำเภอถ่วนแถ่ง จังหวัดบั๊กนิงคิดค้นขึ้นมาและพัฒนากลายเป็นหมู่บ้านศิลปชีพที่มีชื่อเสียง มีคุณค่าทั้งด้านประวัติศาสตร์ วัฒนธรรมและมีเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น โดยการประกอบอาชีพทำภาพดงโห่มีมาหลายศตวรรษ ซึ่งช่วงปี 1900 ถึงปี 1944 คือช่วงเวลาที่อาชีพทำภาพดงโห่พัฒนาสูงสุดเพราะมีตระกูลทั้งหมด 17 ตระกูลในหมู่บ้านที่ประกอบอาชีพนี้ โดยประชาชนในเขตชนบทในเขตที่ราบลุ่มแม่น้ำแดงมักจะไปซื้อภาพดงโห่เพื่อตกแต่งบ้านในโอกาสเทศกาลตรุษเต๊ตตามประเพณี ดังนั้น ตลาดภาพดงโห่จึงมีความคึกคักเป็นอย่างยิ่งในเดือนสิบสองตามจันทรคติ  โดยชาวบ้านมีคำว่า “แม้จะค้าขายอะไร  อย่าลืมค้าภาพดงโห่ในเดือนสิบสองตามจันทรคติ”

ทุกขั้นตอนของการทำภาพดงโห่ไม่ว่าจะเป็นการทำกระดาษและแผ่นแม่พิมพ์ไม้ ล้วนทำด้วยมือ โดยการทำแผ่นแม่พิมพ์ไม้โบราณมีมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 16 และจนถึงขณะนี้ ยังคงอนุรักษ์วิธีการทำแบบดั้งเดิมเอาไว้ ส่วนกระดาษที่ใช้พิมพ์ภาพก็ใช้กระดาษสาที่ทำจากเปลือกต้นไม้ซึ่งมีความเหนียวนุ่มซึมซับสีได้ดีโดยเฉพาะสีพื้นของภาพได้จากเปลือกหอยที่ถูกบดละเอียดผสมกับกาวที่ทำจากแป้งข้าวเหนียวแล้วเอาไปตากแห้ง ซึ่งทำให้ภาพดูเงางามเป็นพิเศษ กั้นชื้น ไม่ขึ้นราและคงทน

สำหรับสีที่ใช้วาดภาพมักจะมี 5 สีคือสีดำ สีเขียว สีคราม สีแดงและสีเหลือง ช่างศิลป์ เหงวียนถิแอวง ชาวบ้านดงโห่ เผยว่า สีที่ใช้วาดภาพเป็นสีที่ทำจากวัตถุดิบธรรมชาติจึงทำให้ภาพดงโห่มีสีสันสดใสและคงทน“สีที่ใช้วาดภาพก็เป็นสีธรรมชาติที่ได้จากต้นไม้ใบหญ้าและวัตถุดิบธรรมชาติ เช่น อิฐป่นให้สีแดงอ่อน สีดำได้จากถ่านหรือขี้เถ้าฟาง สีเหลืองอมแดงมาจากดอกฮวาแหว่และสีเขียวได้จากพืชที่มีลำต้นอ่อน เป็นต้น”

นักเรียนสาธิตทำภาพดงโห่ ณ พิพิธภัณฑ์วิจิตรศิลป์เวยดนาม (nhandan.com.vn)

ในระยะแห่งการพัฒนาที่ดีที่สุด ภาพดงโห่มีหัวข้อที่หลากหลาย รวม 180 หัวข้อ โดยแบ่งเป็น 5 ประเภทได้แก่ภาพบูชา ภาพประวัติศาสตร์ ภาพอวยพร ภาพเกี่ยวกับชีวิตประจำวันและภาพประกอบละคร ซึ่งล้วนมาจากวิถีชีวิตประจำวัน การผลิตเกษตร แนวความคิดเกี่ยวกับความเจริญและความสมบูรณ์ ดังนั้น ภาพดงโห่จึงบรรยายถึงตัวละครต่างๆ รวมทั้งทิวทัศน์ที่สวยงามและสะท้อนให้เห็นถึงความปรารถนาเกี่ยวกับชีวิตที่อิ่มหนำผาสุกและฝนฟ้าที่ตกต้องตามฤดูกาล ซึ่งนี่ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้ประชาชนชื่นชอบและนิยมซื้อภาพดงโห่มาตกแต่งในบ้านในช่วงเทศกาลตรุษเต๊ตตามประเพณี แม้จะมีการพัฒนาอย่างเข้มแข็ง แต่ในหลายปีที่ผ่านมา ผลกระทบจากกลไกเศรษฐกิจเชิงตลาดที่ทำให้การประกอบอาชีพทำภาพดงโห่ค่อยๆสูญหายไป จนเหลือไม่กี่บางครอบครัวที่ยังคงประกอบอาชีพนี้ เช่น ครอบครัวช่างศิลป์ เหงวียนดังเจ๊ เหงวียนหึวซามและเจิ่นเหยิตซื๋อ เป็นต้น ปัจจุบัน หมู่บ้านดงโห่มีเกือบ 400ครอบครัว รวมประชากร 1.500 คน แต่มีครอบครัวถึงกว่าร้อยละ 90ที่เปลี่ยนจากอาชีพทำภาพพิมพ์ไม้ดงโห่ไปทำอาชีพผลิตและขายกระดาษเงินกระดาษทอง ซึ่งการอนุรักษ์และพัฒนาการประกอบอาชีพทำภาพดงโห่ถือเป็นหน้าที่ที่เร่งด่วนเพื่อแก้ไขปัญหาการประกอบอาชีพทำภาพดงโห่ที่ค่อยๆสูญหายไป นาย เหงวียนหึวเหวียด นักวิจัยและสะสมภาพพื้นเมืองได้เผยว่า“การจัดทำเอกสารเพื่อยื่นเสนอให้ยูเนสโก้ระบุอาชีพทำภาพดงโห่ในบัญชีมรดกวัฒนธรรมนามธรรมของมนุษยชาติที่ต้องได้รับการอนุรักษ์อย่างเร่งด่วนมีความสำคัญเป็นอย่างยิ่งเพื่ออนุรักษ์และส่งเสริมคุณค่าวัฒนธรรมของหมู่บ้านและปลูกฝังจิตสำนึกของประชาชนในการอนุรักษ์คุณค่าทางวัฒนธรรมดังกล่าว”

นักท่องเที่ยวทั้งภายในและต่างประเทศ รวมทั้งชาวเวียดนามที่กำลังอาศัยในต่างประเทศถือภาพพื้นเมืองดงโห่เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีเอกลักษณ์โดดเด่นของจังหวัดบั๊กนิง ซึ่งการที่ทางการจังหวัดบั๊กนิงกำลังจัดทำเอกสารเพื่อยื่นเสนอให้ยูเนสโก้ระบุอาชีพทำภาพดงโห่ในบัญชีมรดกวัฒนธรรมนามธรรมของมนุษยชาติที่ต้องได้รับการอนุรักษ์อย่างเร่งด่วนไม่เพียงแต่มีส่วนช่วยอนุรักษ์เอกลักษณ์วัฒนธรรมของประเทศเวียดนามเท่านั้น หากยังช่วยให้ภาพดงโห่เป็นที่รู้จักในโลกมากขึ้นอีกด้วย.