อาชีพการทำเครื่องจักสาน แม้ไม่เหมือนอาชีพทอผ้าที่สามารถสร้างสีสันที่สดใสหรืออาชีพทำเครื่องมือเกษตรและเซรามิก แต่อาชีพทำเครื่องจักสานนั้นก็ต้องอาศัยความอดทน ความปราณีตและความใส่ใจ ตั้งแต่ขั้นตอนการเลือกไม้ไผ่และต้นหวาย การเหลาเป็นเส้นตอกแล้วนำไปแช่น้ำก่อนนำไปสาน ส่วนการสานกะพาหรือกระติบข้าว 1 อันจะใช้เวลาประมาณ 1 วัน ในขณะที่การสานกระด้งหรือเก้าอี้หวายต้องใช้เวลาประมาณ 4 ถึง 5 วัน นาย หล่อวันบาว หนึ่งในผู้ประกอบอาชีพจักสานที่หมู่บ้าน หน่าเติว ตำบลหงอกเชี้ยน เผยว่า นี่เป็นอาชีพหลักที่สร้างรายได้อย่างมั่นคงให้แก่ครอบครัว

“ในครอบครัวมีผมและภรรยาสานเก้าอี้และกะพาจากหวาย เดือนนึงทำได้ประมาณ 20 อัน ขายอันละประมาณ 130,000 ถึง 140,000 ด่ง ส่วนในช่วงฤดูเก็บเกี่ยวข้าวโพดที่ความต้องการกะพาของชาวม้งเพิ่มขึ้น ก็จะขายได้ในราคาสูงกว่าที่อันละ 150,000 ถึง 160,000 ด่ง”

อาชีพการทำเครื่องจักสานจากไม้ไผ่และต้นหวายนั้นเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันของชุมชนตำบลหงอกเชี้ยน ซึ่งได้รับการสืบสานรักษาและถ่ายทอดจากผู้เฒ่าผู้แก่ให้แก่เด็กๆ อายุสิบขวบขึ้นไปในพื้นที่เขตเขาแห่งนี้ นาย หล่อวันทือ อาศัยในหมู่บ้านหน่าเติว ตำบลหงอกเชี้ยน เผยว่า

“สำหรับตัวผมเองก็เพิ่งเริ่มหัดเรียน ถ้ายังไม่มีงานทำ ก็เรียนจากปู่ย่าตายายหรือพ่อแม่พี่น้องเพื่ออนุรักษ์และสืบสานเอกลักษณ์วัฒนธรรมของชนเผ่า พร้อมทั้งสร้างรายได้ให้แก่ครอบครัวและสอนให้ลูกหลานต่อไป”

ปัจจุบัน ในตำบลหงอกเชี้ยน มีครัวเรือนที่กำลังประกอบอาชีพการทำเครื่องจักสานกว่า 300 ครัวเรือน โดยเฉพาะในหมู่บ้านหน่าเติว ดงลวง หล่องกาง เหมื่องเชี้ยน หมู่บ้านเลือท และเหนิ่มเหงียบ เป็นต้น ซึ่งในช่วงเวลาที่ผ่านมา หน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่นในตำบลได้รณรงค์ให้บรรดาผู้อาวุโสช่วยสานต่ออาชีพให้ลูกหลาน อีกทั้งจัดตั้งกลุ่มครัวเรือนเพื่อให้ความช่วยเหลือกันในด้านเทคนิคพร้อมวางแนวทางการพัฒนาอาชีพนี้ควบคู่กับการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวที่เป็นเอกลักษณ์ โดยแต่ละกลุ่มจะมี 5 ถึง 10 ครัวเรือน นาย หบุ่ยหงอกเตี๊ยน เลขาธิการพรรคสาขาตำบลหงอกเชี้ยน เผยว่า

“อาชีพการทำเครื่องจักสานจากไม้ไผ่และต้นหวายเป็นหนึ่งในงานฝีมือที่โดดเด่นเป็นเอกลักษณ์ของตำบลหงอกเชี้ยน ซึ่งทางการปกครองส่วนท้องถิ่นได้วางแผนที่จะจัดตั้งสหกรณ์อาชีพผลิตเครื่องจักสาน โดยใช้ศูนย์ชุมชนของหมู่บ้านเลือทเป็นสถานที่สำหรับสาธิตขั้นตอนการผลิตสินค้าหัตถกรรมเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวให้มาชมมาซื้อสินค้าเพื่อสร้างรายได้ให้แก่ชาวบ้านที่นี่”

ทั้งนี้ เครื่องจักสานที่เป็นของใช้ในชีวิตประจำวันได้แสดงให้เห็นถึงความใส่ใจของชาวบ้านหงอกเชี้ยนในการอนุรักษ์และพัฒนาอาชีพหัตถกรรมพื้นเมือง และการที่ได้มีโอกาสใช้ความสามารถและจุดเด่นของอาชีพนี้ก็ยังเป็นการมอบประสบการณ์การท่องเที่ยวที่น่าประทับใจให้แก่ผู้ที่มาเยือนพื้นที่เขตเขาแห่งนี้