เขตโบราณสถานทางประวัติศาสตร์ลาวโค

เดินทางไปตามเส้นทางสายหลักจากใจกลางตำบลเฟียงขว่ายประมาณ13กิโลเมตรก็จะถึงหมู่บ้านลาวโคและเขตโบราณสถานทางประวัติศาสตร์เวียดนาม-ลาวซึ่งตั้งอยู่บริเวณด้าหน้าหมู่บ้าน ปัจจุบัน หมู่บ้านลาวโคมีครอบครัวชนเผ่าม้งเกือบ100ครอบครัว จังหวัดเซินลาของเวียดนามและแขวงหัวพันของลาวมีเส้นแบ่งพรมแดนที่มีความยาวกว่า20กิโลเมตรและหมู่บ้านลาวโคตั้งอยู่ในเขตชายแดนที่ติดกับอำเภอเซียงค้อ ทางทิศเหนือของลาว เมื่อ65ปีก่อน ที่นี่เป็นฐานที่มั่นลับของคณะกรรมการเดินหน้าลาว-บั๊กในช่วงสงครามต่อต้านนักล่าเมืองขึ้นฝรั่งเศส

นาย จ๊างลาวหลือ ลูกชายของนักปฏิวัติอาวุโสผู้ล่วงลับ  จ๊างลาวโคซึ่งปีนี้มีอายุ90ปีแล้ว  บ้านของนายหลือได้รับการก่อสร้างด้วยไม้อย่างเรียบง่าย   ด้านหน้าบ้านมีครกโม่หิน ส่วนหม้อทองแดง นายหลือเก็บรักษาเหมือนวัตถุสิ่งของที่มีค่า  ซึ่งสิ่งของที่เรียบง่ายนี้เคยใช้ในการหาเลี้ยงครอบครัวและเจ้าหน้าที่ปฏิวัติเวียดนามและลาวในช่วงเวลาที่ลำบากที่สุดของการต่อต้านนักล่าเมืองขึ้นฝรั่งเศส  ในตอนนั้น  นายหลือ อายุแค่7-8ขวบแต่เขาก็มีความเข้าใจส่วนหนึ่งเกี่ยวกับงานลับของคุณพ่อ “เมื่อปี1948 คณะเจ้าหน้าที่ของประธาน ไกสอน พมวิหาร ได้มาทำการเคลื่อนไหวปฏิวัติในหมู่บ้านเฟียงซา  ในช่วงนั้น ตั้งแต่เช้าตรู่ คุณลุงคุณอาได้บดข้าวโพดและผสมกับข้าวเพื่อเป็นสเบียง  ผมได้เดินทางไปกับคุณพ่อ2ครั้งเพื่อนำอาหารไปให้แก่ประธานไกสอน พมวิหารและเจ้าหน้าที่เวียดมินห์ที่กำลังซ่อนตัวในป่า ซึ่งอยู่ห่างจากหมู่บ้านเราประมาณ1กิโลเมตร”

เมื่อวันที่14มิถุนายนปี1948 กองบัญชาการทหารเขต10ได้สั่งให้จัดตั้งคณะกรรมการเดินหน้าลาว-บั๊ก รวมสมาชิก14คน ประธาน ไกสอน พมวิหาร ได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าคณะกรรมการฯและมาอยู่อาศัยในบ้านของนายจ๊างลาวโค โดยได้รับความช่วยเหลือเป็นอย่างมากจากครอบครัวนายจ๊างลาวโคและนาย จ๊างลาวโคได้รับประธานไกสอน พมวิหาร เป็นลูกบุญธรรม ในช่วงเวลานั้น คณะกรรมการเดินหน้าลาว-บั๊กได้พัฒนาฐานที่มั่นแห่งการปฏิวัติในจังหวัดเซินลาและมุ่งขยายไปยังประเทศลาว ซึ่งในนั้น  หมู่บ้านเฟียงซาหรือหมู่บ้านลาวโคใน ตำบลเจี่ยงออนหรือตำบลเฟียงขว่ายในปัจจุบัน อำเภอเอียนโจว์ได้กลายเป็นฐานที่มั่นปฏิวัติเวียดนาม-ลาวเพื่อเตรียมความพร้อมให้แก่การพัฒนาฐานที่มั่นแห่งการปฏิวัติในประเทศลาวในช่วงปี1948-1950  นายจ๊างลาวหลือได้เล่าให้ฟังว่า “นี่เป็นช่วงเวลาที่เต็มไปด้วยความลำบาก  ศัตรูจากเซียงค้อ ประเทศลาวและอำเภอเอียนโจว์มาไล่ล่าแต่ไม่สามารถพบเจ้าหน้าที่เวียดมินห์  ประชาชนหมู่บ้านลาวโคได้ปกป้องดูแลประธานไกสอน พมวิหารและคณะกรรมการเดินหน้าลาว-บั๊กอย่างปลอดภัย”

ในช่วงเวลานั้น แม้จะประสบอุปสรรคมากมายแต่ชาวบ้านเฟียงซาได้ช่วยเหลือคณะกรรมการเดินหน้าลาว-บั๊กอย่างเต็มที่ โดยจัดสรรอาหารและให้ความช่วยเหลือด้านการเงินแก่คณะกรรมการฯในการซื้ออาวุธเพื่อทำการต่อสู้  จากที่นี่ เจ้าหน้าที่ปฏิวัติลาวหลายคนได้รับการฝึกอบรมและกลับไปทำการเคลื่อนไหวปฏิวัติในประเทศลาว

นักท่องเที่ยวมาเยือนเขตโบราณสถานทางประวัติศาสตร์ลาวโค (Photo: TTXVN)

หมู่บ้านลาวโคเป็นสัญลักษณ์แห่งความสัมพันธ์ร่วมมือในการต่อสู้กู้ชาติของเวียดนามและลาว เป็นโบราณสถานที่สำคัญเพื่อประชาสัมพันธ์ให้แก่ประชาชนและลูกหลานเกี่ยวกับความสัมพันธ์มิตรภาพและความสามัคคีพิเศษลาว-เวียดนาม โดยเฉพาะ จังหวัดเซินลากับท้องถิ่นต่างๆของลาว การศึกษาเกี่ยวกับชีวิตและภารกิจการปฏิวัติของประธานไกสอน พมวิหาร   น.ส.หวี่ถิเหย นักเรียนโรงเรียนประถมศึกษาตอนปลายเฟียงขว่าย อำเภอเอียนโจว์ จังหวัดเซินลาได้แสดงความรู้สึกเมื่อมีโอกาสมาเยือนเขตโบราณสถานลาวโคว่า “ผ่านบทเรียนของครูอาจารย์และมีโอกาสมาเยือนที่นี่ หนูมีความเข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับความสัมพันธ์มิตรภาพระหว่างสองประเทศ หนูคิดว่า  คนรุ่นใหม่ของทั้งสองประเทศต้องธำรงความสัมพันธ์พิเศษนี้”

เพื่อรำลึกถึงคุณูปการของชาวบ้านลาวโคและครอบครัวนายจ๊างลาวโค  เมื่อวันที่19มีนาคมปี2010 สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาวได้มอบเหรียญอิสริยาภรณ์เอกราชอันดับ3ให้แก่ครอบครัวนายจ๊างลาวโคและเหรียญอิสริยาภรณ์มิตรภาพให้แก่ประชาชนหมู่บ้านลาวโค  เมื่อปี2012 โบราณสถานทางประวัติศาสตร์ของการปฏิวัติเวียดนาม-ลาวในหมู่บ้านลาวโคได้รับการรับรองเป็นโบราณสถานทางประวัติศาสตร์ระดับชาติ.