ตามข้อมูลจากสหประชาชาติ เมื่อวันที่ 15 พฤศจิกายนปีที่แล้ว โลกมีประชากร 8 พันล้านคน จนถึงวันที่ 29 มิถุนายนปีนี้ จำนวนประชากรโลกอยู่ที่ 8,031,418,653 คนและคาดว่า จะเพิ่มขึ้นเป็น 9 พันล้านคนในปี 2037 และ 1 หมื่นล้านคนในปี 2057

สถานการณ์ประชากรโลก

ในขณะที่ประชากรโลกมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น หลายประเทศในภูมิภาคเอเชียและยุโรปกำลังต้องเผชิญกับปัญหาอัตราการเกิดต่ำ ซึ่งทำให้ประชากรลดลง ในประเทศญี่ปุ่น จำนวนเด็กได้ลดลงเป็นปีที่ 42 ติดต่อกัน ซึ่งอยู่ในระดับต่ำที่สุด จนถึงวันที่ 1 เมษายนปีนี้ จำนวนเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 14 ปีอยู่ที่ 14.35 ล้านคน ลดลงประมาณ 3 แสนคนเมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปีที่แล้ว คาดว่า จนถึงปี 2070 จำนวนประชากรญี่ปุ่นจะอยู่ที่ 87 ล้านคนเท่านั้น ลดลงร้อยละ 30 เมื่อเทียบกับปี 2020 ในยุโรป อิตาลีก็มีความวิตกกังวลเกี่ยวกับสถานการณ์ประชากรสูงอายุและอัตราการเกิดที่ลดลงเหมือนบางประเทศในเอเชีย  โดยอัตราการเกิดในประเทศอิตาลีในช่วงเดือนมกราคม-เดือนพฤศจิกายนของปี 2022 ได้ลดลงร้อยละ 3 เมื่อเทียบกับช่วงเดียวกันของปี 2021 คือ 4 แสนคน สถาบันสถิติแห่งชาติอิตาลีเผยว่า ประชากรอิตาลีอาจลดลงเกือบร้อยละ 20 ในอีก 5 ทศวรรษที่จะถึงเนื่องจากอัตราการเกิดลดลง   ปัญหาอัตรการเกิดต่ำและประชากรสูงอายุจะเพิ่มแรงกดดันต่อกองทุนบำเหน็จบำนาญและการใช้จ่ายด้านการดูแลสุขภาพ รวมทั้งจำนวนแรงงานที่ลดลง ซึ่งถือเป็นอุปสรรคต่อการขยายตัวของเศรษฐกิจ

ควบคู่กันนั้นก็มีอีหลายประเทศที่กำลังต้องเผชิญกับการเพิ่มขึ้นของประชากร เช่นเมื่อกลางเดือนเมษายนปีนี้ อินเดียได้แซงหน้าจีนกลายเป็นประเทศที่มีประชากรมากที่สุดในโลก ส่วนอียิปต์ก็ต้องเผชิญกับความเสี่ยงเกี่ยวกับการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรที่รวดเร็ว  นาย Tarek Tawfik  ผู้บริหารสภาประชากรแห่งชาติอียิปต์ได้ย้ำว่า คาดว่า อียิปต์จะมีประชากรประมาณ 142 -157 ล้านคนในปี 2050

โอกาสและความท้าทาย

การเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรถือเป็นความได้เปรียบด้านประชากรศาสตร์  โดยสร้างโอกาสให้แก่การขยายตัวทางเศรษฐกิจ  แหล่งบุคลากรที่อุดมสมบูรณ์เป็นพื้นฐานและความได้เปรียบเพื่อผลักดันเศรษฐกิจและสังคม การเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรเป็นการพิสูจน์ให้เห็นถึงผลสำเร็จด้านการดูแลสุขภาพ โภชนาการและวิทยาศาสตรเทคโนโลยี  แต่ในทางกลับกัน การเพิ่มขึ้นของจำนวนประชากรก็สร้างความท้าทายต่างๆ เช่น สร้างแรงกดดันต่อโครงสร้างพื้นฐาน สวัสดิการสังคม เช่น สาธารณสุข การศึกษา งานทำ สิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศ เป็นต้น ส่วนบรรดาผู้เชี่ยวชาญได้เตือนเกี่ยวกับความเสี่ยงจากปัญหาประชากรสูงอายุต่อเศรษฐกิจ พร้อมทั้งเห็นว่า ความตระหนักของประชาชนต่อผลกระทบจากอัตราการเกิดต่ำยังไม่เพียงพอ บรรดาผู้เชี่ยวชาญเห็นว่า  อัตราการเกิดไม่ได้รับความสนใจจากบรรดานักเศรษฐศาสตร์เหมือนข้อมูลเกี่ยวกับอัตราจีดีพีและอัตราเงินเฟ้อ แม้นี่เป็นปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจในระยะกลาง

เพื่อแก้ไขสถานการณ์นี้ รัฐบาลของประเทศต่างๆได้มีความคิดริเริ่มและมาตรการต่างๆ โดยประเทศที่มีอัตราการเกิดลดลงได้เสนอแผนการช่วยเหลือและส่งเสริมให้คนมีลูกเพื่อการพัฒนาของประเทศ แต่ความพยายามส่งเสริมดังกล่าวต้องเผชิญกับอุปสรรคต่างๆเนื่องจากความวิตกกังวลต่อสิ่งแวดล้อม แนวโน้มการชะลอการมีบุตรของสตรีและปัญหาการเงิน ส่วนที่ประเทศอียิปต์ ซึ่งเป็นประเทศที่กำลังเผชิญกับปัญหาการเพิ่มขึ้นของจำนวนประชาชากรที่รวดเร็ว มี 22 องค์การที่เข้าร่วมกิจกรรมการควบคุมประชากรแต่ยังไม่มีนโยบายที่เข้มแข็งเพื่อแก้ไขปัญหานี้

การส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศเพื่อแก้ไขความท้าทายจากปัญหาประชากร

ตามข้อมูลของกองทุนประชากรแห่งสหประชาชาติหรือ UNFPA  สตรีและเด็กหญิงคิดเป็นร้อยละ 49.7 ของประชากรโลก แต่ความความปรารถนาของพวกเขาเกี่ยวกับชีวิต ครอบครัวและงานทำยังไม่ถูกระบุในปัญหาประชากรศาสตร์ ควบคู่กันนั้น สิทธิของสตรีและเด็กหญิงยังคงถูกละเมิดในนโยบายเกี่ยวกับประชากร ซึ่งสิ่งนี้ได้สร้างโลกที่จำกัดศักยภาพของบุคคล ทำให้มนุษยชาติ ไม่มีอนาคตที่เจริญรุ่งเรือง สันติภาพและยั่งยืน ดังนั้น รายงานสถานการณ์ประชากรในปี 2023 ของ UNFPA ได้เสนอให้มอบสิทธิในการตัดสินใจเองเกี่ยวกับชีวิตและร่างกายให้แก่สตรีและเด็กหญิง ซึ่งพวกเขาและครอบครัวจะประสบความสำเร็จและร่วมกันแก้ไขการเปลี่ยนแปลงและความท้าทายจากประชากรในอนาคต UNFPAได้เลือกหัวข้อของวันประชากรโลกปี 2023 คือ  “ส่งเสริมพลังแห่งความเสมอภาคทางเพศ: เพิ่มบทบาทการมีส่วนร่วมของผู้หญิงและเด็กผู้หญิงเพื่อใช้ศักยภาพอันไร้ขีดจำกัดของโลก”       เพื่อส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศในปัญหาประชากร  UNFPA เผยว่า กระบวนการนี้ต้องมาจากการรับฟังเสียงพูดของสตรี เด็กหญิงและผู้ด้อยโอกาส การจัดทำกฎหมายและนโยบายเพื่อช่วยให้พวกเขาปฏิบัติสิทธิของตนและมีการตัดสินใจที่ถูกต้อง ซึ่งโลกจะสามารถระดมแหล่งพลังจากสตรีเพื่อแก้ไขปัญหาที่เร่งด่วนเกี่ยวกับประชากรในปัจจุบัน

ประชากรและการพัฒนาสังคมมีความผูกพันกัน ดังนั้น การจัดทำแผนการและการเตรียมความพร้อมเป็นอย่างดีเพื่อสร้างสังคมที่ปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงทางโครงสร้างประชากรศาสตร์เป็นหน้าที่ที่สำคัญของแต่ละประเทศ เพื่อมุ่งสู่เป้าหมายสูงสุดคือนำชีวิตที่ดีให้แก่ทุกคน ควบคู่กันนั้น มนุษย์เป็นปัจจัยชี้ขาดในทุกแผนการ ดังนั้น ถ้าหากโลกร่วมกันส่งเสริมความเสมอภาคทางเพศ มอบสิทธิให้แก่สตรีและเด็กมากขึ้น ก็จะสามารถส่งเสริมศักยภาพและพลังของประชาชน 8 พันล้านคนเพื่อปฏิบัติเป้าหมายการพัฒนาอย่างยั่งยืนและพัฒนาโลกของเราให้ดีขึ้นได้.