ผู้แสวงบุญนับพันคนชุมนุมในเมืองเมกกะ (premiumtimesng)

นี่เป็นครั้งแรกในรอบ 30 ปีที่ไม่มีผู้แสวงบุญจากอิหร่านซึ่งเป็นประเทศที่มีชุมชนชาวมุสลิมนิกายซีอะห์มากที่สุดในโลกเดินทางไปแสวงบุญที่เมืองเมกกะ เนื่องจากทั้งสองฝ่ายยังไม่สามารถบรรลุข้อตกลงเกี่ยวกับการอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้แสวงบุญจากอิหร่านไปยังเมืองเมกกะ
ความขัดแย้งไม่มีที่สิ้นสุดเกี่ยวกับปัญหาผู้แสวงบุญ
คณะเฉพาะกิจของอิหร่านได้เสร็จสิ้นการเยือนซาอุดิอาระเบียเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคม แต่ไม่สามารถบรรลุข้อตกลงฉบับสุดท้ายเกี่ยวกับการอำนวยความสะดวกให้แก่ผู้แสวงบุญจากอิหร่านที่เดินทางไปยังเมืองเมกกะ ซึ่งกระทรวงการต่างประเทศอิหร่านได้แสดงความเห็นว่า ปัญหามาจากการอำนวยความสะดวกของซาอุดิอาระเบียในการผ่านแดน การรักษาความปลอดภัยและการออกวีซ่า อิหร่านได้กล่าวหาซาอุดิอาระเบียว่า ยังคงปฏิบัตินโยบายที่ทำให้สถานการณ์ในภูมิภาคมีความตึงเครียดมากขึ้น โดยองค์การผู้แสวงบุญ Hajj ของอิหร่านได้ประกาศว่า ซาอุดิอาระเบียกำลังต่อต้านสิทธิ์ที่ศักดิ์สิทธิ์ของชาวอิหร่านในการเดินทางไปแสวงบุญ ในขณะเดียวกัน ฝ่ายซาอุดิอาระเบียได้ยืนยันว่า เงื่อนไขที่อิหร่านเสนอไม่สามารถยอมรับได้และกล่าวหาอิหร่านว่า นำปัญหาผู้แสวงบุญมาเกี่ยวข้องกับปัญหาการเมือง และอิหร่านต้องรับผิดชอบที่สั้งห้ามประชาชนเข้าร่วมการแสวงบุญในปีนี้
สาเหตุที่อิหร่านเสนอเงื่อนไขดังกล่าวเนื่องจากเมื่อปีที่แล้ว มีผู้แสวงบุญชาวอิหร่าน 464 คนได้เสียชีวิตจากเหตุเหยียบกันตายในพิธีฮัจญ์ อิหร่านได้กล่าวหาซาอุดิอาระเบียว่า ขาดความรับผิดชอบในการรักษาความปลอดภัยให้แก่ผู้แสวงบุญ
การเจรจาเมื่อวันที่ 27 พฤษภาคมที่ผ่านมาคือความพยายามครั้งที่ 2 ของทั้งสองประเทศเพื่อบรรลุข้อตกลงเกี่ยวกับการจัดพิธีแสวงบุญปีนี้ให้แก่ชาวมุสลิมอิหร่าน หลังจากที่การเจรจาเมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา ณ ซาอุอิอาระเบียได้ประสบความล้มเหลว

เมืองเมกกะเป็นเมืองที่ศักดิ์สิทธิ์สำหรับผู้แสวงบุญชาวมุสลิม (AP)

ความผันผวนของความสัมพันธ์ในประวัติศาสตร์
ความขัดแย้งเกี่ยวกับเงื่อนไขการรักษาความปลอดภัยให้แก่ผู้แสวงบุญชาวอิหร่านไม่ใช่สาเหตุที่ทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศในตะวันออกกลางนี้ไม่ราบรื่น หากเกิดจากความขัดแย้งเกี่ยวกับมุมมองศาสนาและวิธีการเข้าถึงปัญหาระหว่างประเทศต่างๆตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน สำหรับปัญหาด้านศาสนา ชาวอิหร่านส่วนใหญ่เป็นชาวมุสลิมนิกายชีอะห์ในขณะที่ชาวซาอุอิอาระเบียส่วนใหญ่เป็นชาวมุสลิมนิกายสุหนี่ ซึ่งความแตกต่างนี้ได้ทำให้อิหร่านและซาอุดิอาระเบียมีทัศนะที่ตรงกันข้ามเกี่ยวกับปัญหาของภูมิภาค เช่นวิกฤตในซีเรียและเยเมน โดยซาอุดิอาระเบียสนับสนุนพันธมิตรชาวสุหนี่ในการรบทั้งในเยเมนและเลบานอนเพื่อต่อต้านชาวมุสลิมนิกายซีอะห์ที่ได้รับการสนับสนุนจากอิหร่าน ส่วนในสงครามซีเรีย ซาอุดิอาระเบียเป็นหนึ่งในประเทศที่มีทัศนะที่แข็งกร้าวที่สุดเกี่ยวกับการเรียกร้องให้ประธานาธิบดีซีเรีย บาซาร์ อัลอัสซาด ต้องลาออกจากตำแหน่ง ในขณะที่อิหร่านสนับสนุนประธานาธิบดีคนนี้ ดังนั้น อิหร่านได้กล่าวหาซาอุดิอาระเบียว่า กำลังสนับสนุนการก่อการร้าย ส่วนซาอุดิอาระเบียก็ออกมากตำหนิข้อตกลงนิวเคลียร์ระหว่างอิหร่านกับกลุ่มพี5+1เพื่อยุติคำสั่งคว่ำบาตรด้านเศรษฐกิจของประชาคมโลกเพื่อแลกกับการควบคุมโครงการนิวเคลียร์ของอิหร่าน
ความขัดแย้งระหว่างสองประเทศได้ปะทุถึงขีดสุดเมื่อวันที่ 3 มกราคมปี 2016 โดยซาอุดิอาระเบียได้ประกาศตัดความสัมพันธ์กับอิหร่านซึ่งทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศเลวร้ายที่สุดนับตั้งแต่ปี 1980 ก่อนหน้านั้น ชาวอิหร่านนับพันคนได้ปิดล้อมและโจมตีใส่สถานทูตซาอุดิอาระเบียในกรุงเตหะรานเพื่อคัดค้านการประหารชีวิต ชีค นิมร์ อัล-นิมร์ ชาวมุสลิมนิกายชีอะห์ของอิหร่าน ส่วนเมื่อต้นเดือนกุมภาพันธ์ที่ผ่านมา ซาอุดิอาระเบียได้สั่งห้ามเที่ยวบินพลเรือนของอิหร่านบินเข้าน่านฟ้าและไม่ออกวีซ่าให้แก่ชาวมุสลิมอิหร่าน
นับตั้งแต่อดีต ความสัมพันธ์ระหว่างอิหร่านกับซาอุดิอาระเบียไม่เคยเป็นไปอย่างราบรื่น การที่อิหร่านห้ามพลเมืองของตนเดินทางไปแสวงบุญที่เมืองเมกกะได้ทำให้ความขัดแย้งระหว่างสองประเทศยิ่งยากที่จะแก้ไข ซึ่งจะส่งผลกระทบในทางลบในการต่อต้านกลุ่มรัฐอิสลามหรือไอเอสและเสถียรภาพของภูมิภาคที่เต็มไปด้วยความผันผวน.