สหรัฐขยายอิทธิพลในเอเชียกลาง

Hồng Vân-VOV5 -

6 พฤศจิกายน 2558 | 14:36:30

(VOVworld) – นาย จอห์นแคร์รี รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐได้เสร็จสิ้นการเยือนเอเชียกลางเป็นเวลา 4 วัน นี่คือครั้งแรกที่รัฐมนตรีต่างประเทศของสหรัฐเดินทางไปเยือนทั้ง 5 ประเทศสาธารณรัฐในเอเชียกลางซึ่งเคยเป็นส่วนหนึ่งของอดีตสหภาพโซเวียด ผลการเยือนได้แสดงให้เห็นว่า สหรัฐกำลังพยายามขยายอิทธิพลในเอเชียกลางถึงแม้จะไม่ใช่สิ่งที่ปฏิบัติได้โดยง่าย

รัฐมนตรีต่างประเทศคีร์กีซสถานให้การต้อนรับนาย จอห์นแคร์รี รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐ (AFP)

5 ประเทศสาธารณรัฐในเอเชียกลางที่นาย จอห์นแคร์รี รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐเดินทางไปเยือนประกอบด้วย ทาจิกิสถาน อุซเบกิสถาน คีร์กีซสถาน คาซัคสถานและเติร์กเมนิสถาน การเยือนของรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐได้มีขึ้นหลังจากที่เจ้าหน้าที่ของรัสเซียออกคำเตือนเกี่ยวกับอันตรายจากกลุ่มมุสลิมติดอาวุธในอัฟกานีสถานที่อาจขยายไปทั่วภูมิภาค สถานที่ที่นาย จอห์นแคร์รีเดินทางไปเยือนมีความสำคัญต่อสหรัฐเพราะสถานการณ์ในอัฟกานิสถานดำเนินไปไม่ตรงตามความคาดหวังและหุ้นส่วนอื่นๆกำลังสร้างอิทธิพลในภูมิภาคเอเชียกลาง

ความร่วมมือด้านความมั่นคงคือเนื้อหาที่ได้รับความสนใจเป็นอันดับต้นๆ
ปัจจุบัน สหรัฐและประเทศต่างๆในเอเชียกลางกำลังมีความสนใจร่วมกันในปัญหาบางประเด็น รวมทั้งการต่อต้านกลุ่มรัฐอิสลามหรือไอเอสซึ่งเห็นได้ชัดผ่านระเบียบวาระการประชุมที่นาย จอห์นแคร์รี รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐหารือกับประเทศในเอเชียกลางซึ่งส่วนใหญ่เกี่ยวข้องถึงความมั่นคงในภูมิภาคและโลกและการต่อต้านการก่อการร้าย เช่นในกรอบการเยือนทาจิกิสถานเมื่อวันที่ 3 พฤศจิกายน นาย จอห์นแคร์รี ได้สร้างความมั่นใจต่อบรรดาผู้นำของประเทศในเอเชียกลางต่อภัยคุกคามจากลัทธิมุสลิมหัวรุนแรง โดยเฉพาะเมื่อสหรัฐลดขอบเขตการประจำการทหารในภูมิภาค ที่กรุงดูชานเบ นาย จอห์นแคร์รีได้พบปะกับนาย เอมอมาลี เราะห์มาน ประธานาธิบดีทาจิกิสถานโดยยืนยันถึงคำมั่นของสหรัฐต่อความมั่นคงในเขตชายแดนที่ติดกับอัฟกานิสถานและเผยว่า สหรัฐยังคงรักษาคำมั่นเกี่ยวกับทาจิกิสถานที่มีอธิปไตยความมั่นคงและการพัฒนาที่เจริญรุ่งเรือง สหรัฐมีความประสงค์ที่จะร่วมมือกับทาจิกิสถานเพื่อแก้ไขความท้าทายด้านเศรษฐกิจและความมั่นคง
ในขณะเดียวกัน ที่กรุงอัสตานา รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐได้เป็นประธานการสนทนายุทธศาสตร์สหรัฐ-คาซัคสถานครั้งที่ 4 เหตุผลที่สหรัฐเลือกคาซัคสถานเพื่อทำการสนทนายุทธศาสตร์เพราะในด้านเศรษฐกิจ คาซัคสถานมีส่วนแบ่งจีดีพีในเอเชียกลางมากถึง 2 ใน 3 คาซัคสถานยั
งเป็นประตูหลักของเอเชียกลางโดยมีสถานะทางภูมิรัฐศาสตร์ที่สำคัญในภูมิภาคและมีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์
ในโอกาสการเยือนดังกล่าวของรัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐ จอห์นแคร์รี สหรัฐและ5ประเทศในเอเชียกลางได้มีข้อคิดริเริ่มสถาปนากรอบความสัมพันธ์พหุภาคีใหม่ควบคู่ไปกับความสัมพันธ์ทวิภาคีหรือเรียกว่ากลุ่ม 5+1 ซึ่งถ้าข้อคิดริเริ่มนี้ได้รับการปฏิบัติ สหรัฐจะมีโอกาสอย่างแท้จริงเพื่อขยายอิทธิพลในภูมิภาคเหนือหุ้นส่วนภายนอก

นาย จอห์นแคร์รี รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐพบปะกับประธานาธิบดีอุซเบกิสถาน (AFP)

แข่งขันกับหลายประเทศเพื่อขยายอิทธิพล

เจตนาที่ต้องการขยายอิทธิพลในเอเชียกลางของสหรัฐเป็นสิ่งที่เห็นได้ชัดแต่ทางการของประธานาธิบดีสหรัฐ บารัค โอบาม่า ก็ตระหนักได้ดีว่า นี่คือหน้าที่ที่ลำบากเพราะเอเชียกลางถือเป็นเนื้อหาหลักที่ได้รับการหารือในระเบียบวาระการประชุมด้านการต่างประเทศต่างๆของโลกเนื่องจากเป็นภูมิภาคที่มีบทบาทสำคัญเพราะมีแหล่งน้ำมันและก๊าซธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์และประเทศในภูมิภาคนี้มีบทบาทสำคัญในการปฏิบัติยุทธศาสตร์ต่อต้านลัทธิการก่อการร้าย ดังนั้น ในเวลาที่ผ่านมา เอเชียกลางจึงได้ต้อนรับผู้นำจากหลายประเทศที่เดินทางมาเยือน
สำหรับสหรัฐ เอเชียกลางคือภูมิภาคสำคัญ โดยเฉพาะในการลำเลียงอาวุธยุทโปปกรณ์เมื่อถอนทหารออกจากอัฟกานิสถานและเฝ้าติดตามการพัฒนาที่มั่นคงของประเทศนี้ในอนาคต นอกจากนั้น ผลประโยชน์ของสหรัฐในภูมิภาคนี้ยังสามารถช่วยให้สหรัฐมีอิทธิพลเหนือประเทศอื่นๆ ดังนั้นตั้งแต่ปี 1999 สหรัฐได้มีแผนการสร้างสรรค์เอเชียกลางให้กลายเป็นเส้นทางสายไหมเส้นใหม่ เป็นภูมิภาคที่มีเศรษฐกิจที่คล่องตัวและมีความเชื่อมโยงที่ประกอบด้วยอัฟกานิสถานและประเทศต่างๆในเอเชียกลางและเอเชียใต้ การปรากฎตัวของกองทัพสหรัฐในอัฟกานิสถานและคีร์กีซสถานเมื่อปี 2001 ได้ยืนยันถึงเจตนาของสหรัฐที่อยากมีบทบาทสำคัญในภูมิภาคเอเชียกลาง แต่ในตลอด 10 ปีที่ผ่านมา แผนการของสหรัฐไม่เป็นไปตามความคาดหวังเมื่อกองทัพสหรัฐต้องถอนตัวออกจากอัฟกานิสถานในสภาวการณ์ที่อัฟกานิสถานยังคงตกอยู่ในความไร้เสถียรภาพ นอกจากนี้ สหรัฐยังถอนออกจากฐานทัพเมืองมานาสในคีร์กีซสถานแล้วเช่นกัน
ในสภาวการณ์ดังกล่าว หลายประเทศได้ขยายการปรากฎตัวในภูมิภาคนี้ เช่นรัสเซียกำลังธำรงอิทธิพลในเอเชียกลางโดยกองทัพรัสเซียได้ให้การช่วยเหลือทาจิกิสถานปกป้องชายแดนและฐานทัพในทาจิกิสถานและคีร์กีซสถาน บางประเทศในเอเชียกลางเป็นสมาชิกของกลุ่มความมั่นคงต่างๆ เช่นองค์การความร่วมมือและความมั่นคงเซี่ยงไฮ้และองค์การสนธิสัญญาความมั่นคงในรูปแบบกลุ่ม ดังนั้น อิทธิพลของรัสเซียในภูมิภาคนี้จะเพิ่มมากขึ้น ในขณะเดียวกัน เมื่อเร็วๆนี้ นายกรัฐมนตรีญี่ปุ่น ชินโซอาเบะ ก็ได้เดินทางไปเยือน 5 ประเทศในเอเชียกลางพร้อมเป้าหมายหลักคือขยายความร่วมมือด้านเศรษฐกิจ
อาจกล่าวได้ว่า การเยือนเอเชียกลางครั้งนี้ของนาย จอห์นแคร์รี รัฐมนตรีต่างประเทศสหรัฐคือเกมการเมืองเพื่อพิสูจน์ให้เห็นว่า สหรัฐสามารถธำรงการปรากฎตัวทางการเมืองและทหารในภูมิภาคนี้ แต่เจตนาของสหรัฐจะประสบความสำเร็จหรือไม่ก็ขึ้นอยู่กับหลายปัจจัย.

Hồng Vân-VOV5