เขตน้ำตกบ๋านยกและปากแม่น้ำไป่หลวนเป็นเขตที่มีความอ่อนไหวเนื่องจากมีการพิพาทที่ยืดเยื้อมานานในประวัติศาสตร์ ซึ่งเป็นปัญหาที่ได้รับความสนใจเป็นพิเศษจากประชามติเวียดนามและจีน ในหลายปีที่ผ่านมา ปัญหานี้ได้ถูกนำมาหารือในการเจรจารอบต่างๆของคณะกรรมการผสมว่าด้วยการปักปันและปักหลักพรมแดนระหว่างเวียดนามกับจีนแต่ยังไม่สามารถแก้ไขได้ หลังจากที่เสร็จสิ้นการปักปันและปักหลักพรมแดนทางบกเมื่อปี 2008 เวียดนามและจีนได้เห็นพ้องกันว่า จะแก้ไขปัญหาที่ยังยืดเยื้อในสองเขตดังกล่าวด้วยมาตรการแก้ไขที่สมบูรณ์ตามหลักการที่ยุติธรรมให้ความเคารพประวัติศาสตร์ ให้ความสนใจเป็นอันดับต้นๆต่อการรักษาชีวิตความเป็นอยู่ของประชาชนในเขตพรมแดนให้มีเสถียรภาพตามเอกสารทางนิตินัยต่างๆ

หลังการเจรจาหลายรอบในตลอด 7 ปีที่ผ่านมา เมื่อเดือนสิงหาคมปี 2015 ทั้งสองฝ่ายได้เสร็จสิ้นการเจรจาอย่างเป็นทางการและเมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายนที่ผ่านมา เนื่องในโอกาสการเยือนเวียดนามของนายสีจิ้นผิง ประธานประเทศจีน ทั้งสองฝ่ายได้ลงนามในข้อตกลงว่าด้วยการเดินเรืออย่างเสรีในบริเวณปากแม่น้ำไป่หลวนและข้อตกลงว่าด้วยความร่วมมือ การบริหารจัดการและอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยวน้ำตกบ๋านยก ซึ่งถือเป็นการยืนยันถึงความตั้งใจของทั้งสองประเทศเกี่ยวกับการสร้างสรรค์แนวชายแดนเวียดนาม – จีนที่สันติภาพ เสถียรภาพ มิตรภาพและร่วมมือกัน ดร.เฉิ่นกงฉุก อดีตหัวหน้าคณะกรรมการว่าด้วยชายแดนของรัฐบาลเผยว่า  “นี่คือผลงานที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งแสดงให้เห็นถึงเจตนาดีและความร่วมมือของทั้งสองฝ่ายและมีความหมายแห่งประวัติศาสตร์ในความสัมพันธ์ระหว่างเวียดนามกับจีนหลังการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตเป็นเวลา 65ปี นี่ยังเป็นเนื้อหาที่สำคัญและจำเป็นเพื่อให้ทั้งสองฝ่ายมีความสัมพันธ์ร่วมมือเพื่อผลประโยชน์ร่วมกันในเขตพรมแดนต่อไป”

เพื่อบรรลุผลสำเร็จดังกล่าว ในระหว่างการเจรจา นอกจากการใช้หลักการที่ยุติธรรม เหมาะสมและหลักการอื่นๆที่ทั้งสองฝ่ายได้ตกลงกันแล้ว โดยเฉพาะการให้ความเคารพเส้นแบ่งพรมแดนที่ได้ระบุในอนุสัญญาปี 1887 และ 1895 ระหว่างรัฐบาลของฝรั่งเศสและราชวงศ์ชิง เวียดนามและจีนยังปฏิบัติตามกฎหมายและสถานการณ์ทางเป็นจริงระหว่างประเทศ รวมทั้งคำนึงถึงมาตรการแก้ไขอย่างรอบด้าน เอื้อประโยชน์ต่อกันและคำนึงถึงความสนใจที่ชอบธรรมของแต่ละฝ่ายเพื่อผลประโยชน์ของประชาชน การลงนามข้อตกลงว่าด้วยการเดินเรืออย่างเสรีในบริเวณปากแม่น้ำไป่หลวนและข้อตกลงว่าด้วยความร่วมมือ การบริหารจัดการและการอนุรักษ์ทรัพยากรการท่องเที่ยวน้ำตกบ๋านยกถือเป็นคำตอบส่วนหนึ่งให้แก่ข้อสงสัยของประชามติว่า พื้นที่สองส่วนของน้ำตกบ๋านยกที่เวียดนามมีอธิปไตยนั้นได้ถูกฝ่ายจีนยึดครองไปแล้ว ดร.เฉิ่นกงฉุกยืนยันว่า “นี่เป็นความตกลงที่ถูกต้อง ยุติธรรมและเสมอภาค ซึ่งไม่สามารถพูดได้ว่า บริเวณดังกล่าวเป็นของเวียดนามแต่เวียดนามได้ให้จีนหรือในทางกลับกันจีนก็ไม่ให้เวียดนามเนื่องจากเหตุผลทางการเมือง นี่คือเรื่องที่ผิดพลาดและไม่มีเหตุผล ผมคิดว่า ผลสำคัญที่สุดคือทั้งสองฝ่ายได้เจรจากันอย่างยุติธรรมและเสมอภาค ซึ่งสามารถรักษาบรรยากาศเสถียรภาพ การเคารพเอกราช อธิปไตยของกันและเคารพเส้นพรมแดนระหว่างสองฝ่าย”

น้ำตกบ๋านยกเป็นน้ำตกธรรมชาติที่สวยงามติดอันดับโลก ซึ่งตั้งอยู่บริเวณพรมแดนระหว่างสองประเทศและมีศักยภาพด้านทรัพยากร การผลิตไฟฟ้าพลังน้ำและการท่องเที่ยว ส่วนปากแม่น้ำไป่หลวนเป็นจุดที่เหมาะสำหรับการเดินเรือและการค้าขาย ซึ่งกำลังรอคอยความร่วมมือลงทุนและการปฏิบัติของเวียดนามและจีน เมื่อเร็วๆนี้ เวียดนามได้ลงทุนในด้านโครงสร้างพื้นฐานเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงจิตวิญญาณเพื่อมีส่วนร่วมเปลี่ยนโฉมใหม่ในขั้นพื้นฐานเกี่ยวกับเศรษฐกิจ สังคมของเขตพรมแดนดังกล่าว หลังการลงนามในข้อตกลง สำนักงานที่เกี่ยวข้องของทั้งสองประเทศได้จัดตั้งจุดตรวจ แลกเปลี่ยนพลเมือง แก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นในการปักปันและปักหลักพรมแดน ร่วมมือปกป้องและดูแลหลักพรมแดน ใช้ศักยภาพทางน้ำ ปรับปรุงภูมิทัศน์การท่องเที่ยวอย่างสมบูรณ์และการติดต่อกันระหว่างสองฝ่าย ส่วนในบริเวณปากแม่น้ำไป่หลวน ตามข้อตกลงที่เพิ่งลงนามกัน ทั้งสองประเทศได้ให้คำมั่นว่า จะแก้ไขปัญหาต่างๆเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่การเดินเรืออย่างเสรีแต่ก็ต้องประสานงานกันอย่างใกล้ชิดในการตรวจสอบเพื่อไม่ให้ฝ่ายที่เป็นอริฉวยโอกาสทำลายความมั่นคงและการป้องกันประเทศของทั้งสองฝ่าย

จากการลงนามเอกสารทางนิตินัยที่สำคัญสองฉบับดังกล่าว เวียดนามและจีนได้เสร็จสิ้นการเจรจาเกี่ยวกับพรมแดนทางบกอย่างเป็นทางการ ซึ่งถือเป็นบทเรียนอันล้ำค่าให้ทั้งสองฝ่ายทำการเจรจาแก้ไขปัญหาพิพาทอื่นๆในเวลาข้างหน้า นายฉีเจี้ยนกั๋ว อดีตเอกอัครราชทูตจีนประจำเวียดนามและอดีตอุปนายกสมาคมมิตรภาพจีน – เวียดนามได้เผยว่า “ปัญหาพรมแดนที่ยืดเยื้อในประวัติศาสตร์ได้รับการแก้ไขให้เป็นพรมแดนที่สันติภาพ มิตรภาพและพัฒนา แม้จะเกิดปัญหาบ้างแต่ความสัมพันธ์ระหว่างเวียดนามกับจีนก็ยังคงมีความคืบหน้าใหม่ๆ ผมคิดว่า เพื่อให้ความสัมพันธ์นั้นพัฒนาอย่างดีงามต่อไป ก่อนอื่นเราต้องขยายการพบปะสังสรรค์ในระดับสูง เพิ่มความเข้าใจและความไว้วางใจต่อกันมากขึ้น”

หลังการสถาปนาความสัมพันธ์ทางการทูตมาเป็นเวลา 65 ปี ความสัมพันธ์ระหว่างเวียดนามกับจีนกำลังย่างเข้าสู่ระยะใหม่ ผลักดันการสร้างสรรค์ความไว้วางใจต่อกัน ลดความตึงเครียด ป้องกันการปะทะ มีไมตรีจิตมิตรภาพต่อกันดั่งคำประกาศของท่านเหงียนเติ๊นหยุง นายกรัฐมนตรีเวียดนามในการประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งที่ 27 ที่มีขึ้นเมื่อเร็วๆนี้ซึ่งนี่คือแนวทางร่วมมือที่ผู้นำเวียดนามและจีนกำลังมุ่งปฏิบัติ.