ดร.อีโว วาซีลีแจฟ

นายเงวียนเกวี้ยตเตี๊ยนเป็นวิศวกรสาขาไซเบอร์เนติกส์ แต่กลับหลงไหลในด้านภาษาและครุ่นคิดที่จะเขียนพจนานุกรมภาษาเช็ก-เวียดนามนับตั้งแต่เขาได้ทุนไปเรียนที่สาธารณรัฐเช็ก  ช่วงเวลาอยู่ไกลจากมาตุภูมิ นายเตี๊ยนนอกจากเรียนหนังสือและวิจัยแล้ว ยังสอนภาษาเวียดนามและเช็กให้แก่ลูกหลานชาวเวียดนามที่อาศัยในเช็ก  จากการสอนภาษาเวียดนั้น นายเตี๊ยนได้เข้าใจความยากลำบากของคนเวียดที่เรียนภาษาเช็กและได้เกิดไอเดียจัดทำพจนานุกรมชุดภาษาเช็ก-เวียดนามเพื่อช่วยลดความลำบากให้แก่ชาวเวียดนามที่อาศัยในสาธารณรัฐเช็กกว่า ๖๕,๐๐๐ คนในการเรียนภาษา  และนายเตี๊ยนได้เชิญดร. อีโว วาซีลีแจฟ ซึ่งเป็นนักวิชาการที่ ศึกษาวิจัยเกี่ยวกับประเทศ วัฒนธรรมและภาษาเวียดนามมาหลายปีร่วมทำด้วย

และท่านทั้งสองเริ่มลงมือทำเมื่อต้นปี ๒๐๑๒  โดยเมื่อเริ่มพิมพ์ตัวอักษรแรก ทั้งนายเตี๊ยนกับดร.อีโว วาซีลีแจฟต่างรู้สึกว่า ตนกำลังเดินบนเส้นทางที่ไม่มีที่สิ้นสุดเพราะงานเยอะมาก  พวกเขาต้องหาเอกสาร หนังสือเพื่ออ่าน ศึกษาหาข้อมูลทางวรรณกรรม ประวัติศาสตร์ ภูมิศาสตร์และภาษาของสองประเทศเพื่อสื่อความหมายของคำแต่ละคำให้ถูกต้องและเลือกประโยคประกอบการอธิบาย  นายเหงวียนเกวี้ยตเตี๊ยนเล่าว่า  “ นี่ไม่ใช่ความยากลำบากแต่เป็นสิ่งที่น่าสนใจมากกว่า  หากเป็นพจนานุกรมพกพาเราอาจเบื่อ แต่นี่เป็นผลงานชุดใหญ่จึงมีหลายปัญหาที่น่าสนใจที่ต้องแก้ไข ดังนั้นผมต้องศึกษาหาข้อมูลทางอินเตอร์เน็ตและจากเอกสาร แสวงหาวิธีการบรรยายให้ตรงกับความหมายในภาษาเวียดนามและเช็ก  สำนวนภาษาเช็กไม่เหมือนสำนวนภาษาเวียดนี่จึงเป็นแรงดึงดูดใจให้เราทำ ”

นายเตี๊ยนให้สัมภาษณ์ผู้สื่อข่าวเวียดนาม

บ้านของดร.อีโว วาซีลีแจฟอยู่ห่างจากกรุงปรากประมาณ ๒๐๐ กิโลเมตร ดังนั้นอินเตอร์เน็ตจึงกลายเป็นเครื่องมือติดต่อระหว่างเพื่อนร่วมงานสองท่าน พวกเขากำหนดว่า แต่ละวันต้องแลกเปลี่ยนความคิดเห็นเกี่ยวกับหมวดหมู่ภาษาเวียดนามกว่า ๔๐ หมวดและใช้เวลาทำงาน ๗ ชั่วโมง  นายเหงวียนเกวี้ยตเตี๊ยนคุยว่า  “ เนื่องจากมีเวลาน้อย เราสองคนจึงกำหนดเวลาทำงาน ๗ ชั่วโมงต่อวันหรืออย่างมากคนละ ๑๐ ชั่วโมงต่อวันเพื่อให้เสร็จเล่มหนึ่ง  นับตั้งแต่ทำพจนานุกรมจากเป็นคนที่มีกิจกรรมมากมายผมกลายเป็นคนที่ยุ่งอยู่กับงาน ต้องสละทุกอย่างเพื่องานนี้  ”

และของขวัญสำหรับนายเตี๊ยนกับดร.อีโว วาซีลีแจฟที่ได้ทำงานอย่างขยันมาหลายปีคือ พจนานุกรมภาษาเช็ก-เวียดนามสองเล่มแรกหนากว่า ๑,๓๐๐ หน้ากระดาษ  นายเจืองแหม่งหุ่งห์ที่อาศัยและทำกินในสาธารณรัฐเช็กมากว่าครึ่งชีวิตมือถือพจนานุกรมรู้สึกบอกไม่ถูกเพราะวิศวกรเหงวียนเกวี้ยตเตี๊ยนกับดร.อีโว วาซีลีแจฟสามารถสร้างผลงานที่เป็นที่รอคอยของชมรมชาวเวียดนามที่อาศัยในสาธารณรัฐเช็กมานาน   นายหุ่งห์กล่าวว่า  “ เมื่อพวกเรามาสาธารณรัฐเช็ก การเรียนภาษานั้นลำบากมาก การที่จะสามารถใช้ภาษาและเข้าใจวัฒนธรรมของเช็กนั้นเป็นสิ่งที่พวกเราต้องครุ่นคิดมาตลอด  โดยเฉพาะปัจจุบันนี้ มีชาวเวียดนามรุ่นที่ ๓ ในเช็กแล้ว จึงต้องทำอย่างไรให้เด็กสามารถสื่อสารได้ด้วยสองภาษา และพจนานุกรมเล่มนี้เป็นของขวัญที่ทรงคุณค่าต่อพวกเรา ”

นายเจืองแหม่งเซินเอกอัครราชทูตเวียดนามประจำสาธารณรัฐเช็กเห็นว่า  พจนานุกรมภาษาเช็ก-เวียดนามไม่เพียงแต่ช่วยคนเวียดนามในการเรียนภาษาเช็กเท่านั้น หากยังทำให้ผู้อ่านเข้าใจวิถีชีวิตและวัฒนธรรมของประชาชนสองประเทศ  นายเซินกล่าวว่า  “ นับเป็นความโชคดีของชมรมชาวเวียดนามที่อาศัยในสาธารณรัฐเช็กเพราะความหลงไหลทุ่มเททุกอย่างของวิศวกรเหงวียนเกวี้ยตเตี๊ยนกับดร.อีโว วาซีลีแจฟ ซึ่งในประวัติศาสตร์ของสองประเทศยากที่จะมีอีกครั้งที่คนสองคนในสองประเทศมีไอเดียเดียวกันและร่วมกันทำผลงานทางวัฒนธรรมที่มีความหมายอันสูงส่งของสองชาติ ”

พจนานุกรมสองเล่มแรก

พจนานุกรมสองเล่มเขียนเสร็จแล้ว นักภาษาศาสตร์สองท่านได้ลงมือทำเล่มต่อไป  แม้ทางเดินข้างหน้ายังยาวไกลและไม่ราบรื่นแต่ท่านทั้งสองยังมั่นใจว่า ผลงานจะเสร็จโดยเร็วเพื่อช่วยเหลือประชาชนสองประเทศ   นายเตี๊ยนกล่าวว่า “ เป้าหมายของพวกเราคือประชาชนเช็กและเวียดนาม ผลงานชุดนี้จะกลายเป็นสัญลักษณ์แห่งความร่วมมือและการอยู่ร่วมกันระหว่างสองประชาชาติ   พวกเราพยายามทำดีทั้งเนื้อหาและสวยด้วยเพื่อเป็นการสะท้อนความร่วมมือที่เหนียวแน่นระหว่างสองชาติเวียดนามและเช็ก ”

ความสุขดังกล่าวเป็นทวีคูณเพราะท่านทั้งสองทำงานชุดนี้จากความเป็นมิตรที่บริสุทธิ์ ความรักวัฒนธรรมของสองประเทศ วิศวกรเหงวียนเกวี้ยตเตี๊ยนคุยว่า  “ ประมาณ ๑-๒ สัปดาห์ ดร.อีโว วาซีลีแจฟต้องไปประชุมที่สถาบันภาษา ณ กรุงปราก  และพวกเราได้พบกันในร้านเล็ก ณ สถานีรถไฟเพื่อหารืองานที่จะต้องทำต่อไป  พวกเรายังพบกันในห้องของรถไฟในการเดินทางไปหารือเกี่ยวกับการงานต่างๆ ”

 เมื่อผู้สื่อข่าวสถานีวิทยุเวียดนามโทรศัพท์ไปหาดร.อีโว วาซีลีแจฟเพื่อศึกษาเกี่ยวกับพจนานุกรมภาษาเช็ก-เวียดนามเพื่อนำเป็นข้อมูลเขียนบทความนี้ ดร.อีโวรีบขึ้นรถไฟขบวนสุดท้านของวันเพื่อเดินทางไปยังกรุงปรากเพื่อพบปะพูดคุยกับพวกเรา  การพูดคุยกับนักภาษาศาสตร์ รับฟังเรื่องราวเกี่ยวกับพจนานุกรมภาษาเช็ก-เวียดนามชุดใหญ่นี้ วิถีชีวิตและวัฒนธรรมของสองชาติ พวกเราจึงเข้าใจสาเหตุที่ทำให้ท่านทั้งสองสามารถสร้างผลงานวัฒนธรรมที่มีความหมายแห่งมนุษยศาสตร์อันยิ่งใหญ่นี้ ./.