Trường Đại học Cần Thơ những năm qua đã triển khai nhiều đề tài nghiên cứu khoa học, liên quan tới nuôi trồng thủy sản. Các đề án được thực hiện với sự hỗ trợ của các đối tác nước ngoài và đội ngũ trí thức người Việt ở nước ngoài, đã được ứng dụng hiệu quả trong cuộc sống. Những kết quả này càng khẳng định thêm bước đi đúng đắn và cần thiết trong việc thu hút nguồn lực của đội ngũ làm khoa học. Đây là nội dung cuộc phỏng vấn với Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thanh Phương, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ.

Nghe âm thanh phỏng vấn tại đây

PV: Thưa ông, Trường Đại học Cần Thơ là một đơn vị triển khai nhiều đề tài nghiên cứu khoa học và như ông nói là liên quan tới môi trường và biến đổi khí hậu. Ông có thể chia sẻ một số dự án?

GS-TS Nguyễn Thanh Phương: Trường Đại học Cần Thơ hiện nay có khá nhiều dự án về thủy sản liên quan đến biến đổi khí hậu,vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. Chúng tôi có những dự án nghiên cứu với phía Bỉ, cố gắng tìm những chất thay thế những chất kháng sinh dùng trong thủy sản như là thảo dược hoặc tìm ra những giải pháp về kỹ thuật nuôi để hạn chế việc sử dụng thuốc và hóa chất trong chăn nuôi thủy sản.Nhiều dự án với phía Đan Mạch thì tạo ra được nghiên cứu các đối tượng nuôi của mình thích ứng được với biến đổi khí hậu. Ví dụ như hiện nay chúng tôi đang nghiên cứu về con cá tra chịu mặn thì khi mặn vào thì mình sẽ có giống ngay để thích ứng hoặc biết được con cá nào, con tôm nào chịu được tác động biến đổi khí hậu như nhiệt độ cao, độ mặn và các khí độc ở trong nước ví dụ như Nito, CO2, tất cả chúng tôi đang làm tích cực và có nhiều kết quả hay.

PV: Qua những dự án hợp tác với các nước thì có rút được kinh nghiệm gì và tới nay, có dự án nào đã đạt hiệu quả không, thưa ông?

GS-TS Nguyễn Thanh Phương: Thực ra là những dự án nghiên cứu thì mang tính chất cơ bản một phần, ứng dụng một phần. Khi mà chúng tôi triển khai thì chúng tôi cũng đang đưa vào ứng dụng trong điều kiện thực tế ví dụ như  khả năng kiểm soát môi trường nuôi của cá tra, tăng cường oxy, để tạo cho con cá phát triển nhanh thì mình không phải dùng thuốc, hóa chất, tránh được dịch bệnh chẳng hạn, tạo ra được những kiến thức về nuôi cá tra trong điều kiện chịu mặn thì dân hiện nay sử dụng rất tốt, rất hay và tôi thấy, mình đưa ra rất nhanh.

PV: Qua những dự án đó thì việc thu hút nguồn lực trí thức rất quan trọng. Là một nhà giáo ông có suy nghĩ như thế nào về việc thu hút nguồn lực trí thức người Việt ở nước ngoài về đóng góp?

GS-TS Nguyễn Thanh Phương: Tôi hình dung là việc thu hút trí thức người Việt chúng ta đã làm một thời gian rồi. Thực ra có cơ chế mở để thu hút về làm việc. Ví dụ như ở trường Đại học Cần Thơ chúng tôi cũng có những chương trình gọi là giảng viên thỉnh giảng, thì họ tới họ về họ có thể nghiên cứu với chúng tôi, có thể giảng dạy một, hai môn hoặc giảng dạy một số tiết cho học trò thì việc này đang làm tương đối tốt. Tuy nhiên, có một vấn đề là khi thu hút thì cần nguồn lực về tài chính lớn. Phải có chế độ lương bổng như thế nào cho phù hợp.

GS.TS. Nguyễn Thanh Phương, Chủ tịch Hội đồng trường trao danh hiệu                                        Chiến sĩ thi đua cấp Bộ cho các nhà giáo. - Ảnh: ctu.edu.vn

Ở bên ngoài, người ta đang làm với vị trí cao, điều kiện nghiên cứu tốt,  lương rất tốt thì bây giờ về là chúng ta thiếu hụt những điều đó, thì đó cũng là hạn chế một phần. Nhưng mà xu hướng chúng ta phải đẩy mạnh vì có nhiều cái lợi như không chỉ đưa người trí thức đó về giảng dạy, hợp tác nghiên cứu, công bố khoa học quốc tế mà tất cả những điều này nâng được chất lượng giảng dạy, nâng được vị thế Trường Đại học của mình. Thì tôi nghĩ phải làm mạnh nhưng theo tôi, các cơ chế, chính sách cho các trường phải thay đổi. Nếu các trường được tự chủ nhiều, tự chủ nguồn thu, tự chủ chi để nước ngoài về thì trường dân lập họ làm dễ hơn khi tự chủ tài chính chứ như công lập sẽ khó. Nên có những mặt được những cũng sẽ có những cái khó cho 1 số trường trong vấn đề thu hút.

PV: Xin cảm ơn ông