บรรยากาศการแสดงดนตรีพื้นเมืองของชาวเกอฮอ(photo internet)

ชาวเกอฮออาศัยตามหมู่บ้านแบบชนบท โดยมีผู้ใหญ่บ้านเรียกว่ากวงบอน ซึ่งดูแลเรื่องการบริหารงานทั่วไปของชาวบ้านเช่นการเลือกที่ดินเพื่อทำนา ย้ายหมู่บ้าน  การตัดสินกรณีความขัดแย้ง การกำหนดและปกป้องอาณาเขตของหมู่บ้าน นอกจากนั้นครอบครัวต่างๆก็มักจะขอคำปรึกษาจากผู้ใหญ่บ้านและสมาชิกทุกคนในชุมชนต่างก็มีความรับผิดชอบในการรักษาความสามัคคีและความมั่นคงของครอบครัว วงตระกูลและทั้งชุมชน อนุรักษ์แหล่งน้ำ ธรรมชาติที่ถือเป็นสมบัติของส่วนรวม ตลอดจนต้องใช้ชีวิตตามกฎระเบียบของบรรพบุรุษ

ลักษณะชุมชนของชาวเกอฮอนั้นสะท้อนให้เห็นถึงการให้ความสำคัญต่อผู้หญิง ซึ่งถือเป็นเจ้าของครอบครัวและเป็นฝ่ายที่มีสิทธิ์เลือกคู่ หลังวันแต่งงานฝ่ายชายจะมาอยู่ที่บ้านฝ่ายหญิง ลูกก็ใช้นามสกุลแม่และลูกสาวคือผู้ที่จะได้รับมรดกตกทอดจากพ่อแม่  ในชีวิตคู่ชาวเกอฮอก็มีประเพณีการ “จับสามี” และเรื่องการเรียกสินสอดจากฝ่ายชาย ซึ่งถ้าอยากแต่งงานกับคนใดคนหนึ่งยิ่งเป็นหนุ่มหล่อแข็งแรง สินสอดก็ยิ่งมาก ซึ่งกฎระเบียบของหมู่บ้านจะมีเงื่อนไขที่เคร่งครัดและหากใครฝ่าฝืนจะต้องถูกลงโทษหนัก เช่นห้ามคนที่มีครอบครัวนอกใจสามีหรือภรรยา ดังนั้นชีวิตคู่ของครอบครัวต่างๆนั้นจึงมีความสุข ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องหย่ากันแต่ถ้ามีจะต้องได้รับอนุญาตจากผู้ใหญ่บ้าน

ชีวิตของชาวเกอฮอผูกพันกับการผลิตเกษตรปลูกข้าวเลี้ยงสัตว์ดังนั้นความเลื่อมใสก็มีส่วนเกี่ยวข้องกับเทพเจ้าที่ดูแลทุกส่วน โดยเฉพาะพิธีเซ่นไหว้เทพแห่งข้าว ซึ่งเป็นเทศกาลที่ใหญ่ที่สุดของปี เป็นงานเซ่นไหว้ต้นฤดูทำนาที่ถูกจัดขึ้นตามครอบครัวต่างๆและชาวบ้านจะมาเยี่ยมเยือนเพื่ออวยพรกัน นี่ยังเป็นโอกาสให้ผู้อาวุโสในหมู่บ้านถ่ายทอดประเพณีวัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของตนเพื่อให้คนรุ่นหลังสืบต่อไป นายเกอโย ชาวเกอฮอ เผยว่า“การฉลองเทศกาลบุญข้าวใหม่ต้นฤดูเป็นงานใหญ่ตามประเพณีดั้งเดิม เราได้สืบทอดและปฏิบัติอย่างต่อเนื่องมาจนถึงทุกวันนี้ไม่เปลี่ยนแปลง โดยครอบครัวต่างๆจะตั้งถาดอาหาร พร้อมเหล้า1ไหเพื่อเป็นของเซ่นไหว้ ขอให้บรรพชนและสิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายปกป้องคุ้มครองให้ทุกคนมีสุขภาพแข็งแรงและการเก็บเกี่ยวได้ผลดี”

ด้านชีวิตจิตใจของชุมชนชาวเกอฮอนั้นก็มีความหลากหลายน่าสนใจจากคลังดนตรีและเพลงพื้นเมืองที่มีความไพเราะ ส่วนเครื่องดนตรีนั้นก็มีความคล้ายคลึงกับชนเผ่าอื่นในเขตเตยเงวียนเช่นมีฆ้องชุด6ใบ มีเครื่องเป่าเครื่องเคราะกระบอกไม้ไผ่เป็นต้น

ในเวลาที่ผ่านมารัฐได้มีนโยบายต่างๆเพื่อลงทุนพัฒนาเขตชนกลุ่มน้อยรวมทั้งชุมชนชาวเกอฮอ โดยในหลายท้องถิ่นที่มีชุมชนชนเผ่าเกอฮออาศัยได้มีการตั้งเขตเพาะปลูกพืชอุตสาหกรรมและพัฒนาการบริการการท่องเที่ยว ดังนั้นชาวเกอฮอจึงมีโอกาสและมีเงื่อนไขเพื่อพัฒนาเศรษฐกิจ สร้างฐานะและยกระดับชีวิตความเป็นอยู่ให้ดีขึ้น.