กระดาษบ๋านเหนียวและทนนาน สามารถเก็บไว้ใช้ได้หลายสิบปี (photo internet)

กระดาษบ๋านมีสีเหลืองอ่อน เหนียวและทนนาน ใช้สำหรับการทำกระดาษเงินกระดาษทองเพื่อเซ่นไหว้  การตกแต่งหิ้งบูชา หรือในบ้าน ใช้เขียนภาพตัวอักษรภาษาฮั่นโนมเพราะซึมซับหมึกได้ดีและหมึกไม่จาง สำหรับชนเผ่าอื่นๆอาจจะใช้เปลือกต้นไม้หรือวัตถุดิบอย่างอื่นมาทำกระดาษลักษณะนี้แต่สำหรับชาวเย้าที่จังหวัดห่ายาง กระดาษบ๋านพื้นเมืองต้อใช้ไผ่บงเท่านั้น

ปัจจุบันนี้ในหมู่บ้านเผ่าเย้าแทงเซินมีกว่า100ครอบครัวโดยส่วนใหญ่มีอาชีพทำกระดาษบ๋าน ซึ่งตามการบอกเล่าของผู้เฒ่าในหมู่บ้าน อาชีพนี้เริ่มพัฒนาอย่างแพร่หลายในชุมชนเมื่อปี1925 หลังจากที่นาย เจี๋ยวหญุ่นฟิน ได้ไปเรียนแล้วมาถ่ายทอดให้แก่ลูกหลานในตระกูลเจี๋ยว  นางลี้ห่งแทง ชาวบ้านแทงเซินเผยว่า ได้รู้จักกับอาชีพทำกระดาษมาตั้งแต่เด็กและปัจจุบันก็ทำมากว่า30ปีแล้ว โดยกระดาษบ๋านนี้ทำจากต้นไม้ธรรมชาติที่หาได้ในป่าหรือในสวนจึงไม่ส่งผลเสียต่อสิ่งแวดล้อม “หลังจากตัดต้นไผ่บงอ่อนก็เอาไปเเช่น้ำปูนประมาณ1-2เดือน นำขึ้นมาล้างให้สะอาดแล้วแช่ต่ออีก1เดือน ต้องตรวจดูน้ำแช่ทุกวันเพื่อให้ระดับน้ำพอดี เมื่อเเช่เสร็จก็เจะอาไปบดให้ เป็นผง ละลายกับน้ำทำเป็นแผ่นบางแล้วนำไปตากแห้ง ”

ชาวบ้านเผยว่าในอดีตทุกขั้นตอนในการผลิตใช้แรงคนทำทั้งหมดแต่ปัจจุบันจากการสนับสนุนและช่วยเหลือของทางการท้องถิ่น ชาวบ้านสามารถเข้าถึงเทคโนโลยีที่ทันสมัยและได้ใช้เครื่องช่วยผลิตกระดาษในบางขั้นตอน แต่การแปรรูปวัตถุดิบนั้นยังทำด้วยวิธีดั้งเดิม นาง หล่อถิเวียน ชาวบ้านแทงเซินเผยว่า“การทำกระดาษนั้นก็ใช่ว่าจะสามารถผลิตได้เยอะ โดยเฉลี่ยแล้ววันหนึ่งผลิตกระดาษได้2000แผ่นเท่านั้น ซึ่งเราต้องพยายามรักษาอาชีพพื้นเมืองเพื่อให้ลูกหลานสืบสานต่อไปและชาวบ้านก็จะมีกระดาษบ๋านไว้ใช้ในงานเทศกาลต่างๆอย่างต่อเนื่อง”

ในอดีตทุกขั้นตอนในการผลิตใช้แรงคนทำทั้งหมด (photo internet)

ปัจจุบันนี้ กระดาษบ๋านของชาวเย้าแทงเซินยังสามารถตอบสนองความต้องการของตลาดในช่วงเทศกาลต่างๆของปี ซึ่งไม่เพียงแต่ช่วยเสริมรายได้ให้แก่ชาวบ้านในช่วงว่างเว้นจากการทำไร่ทำนาเท่านั้นหากยังเป็นการส่งเสริมการอนุรักษ์อาชีพพื้นเมืองของชุมชนอีกด้วย นาย หล่อดึ๊กจิว ผู้ใหญ่บ้านแทงเซินเผยว่า“พวกเราภูมิใจในอาชีพทำกระดาษพื้นบ้านนี้ของบรรพชนและจะพยายามอนุรักษ์ต่อไป โดยจะสร้างอาคารจัดแสดงเกี่ยวกับอาชีพพร้อมอุปกรณ์เครื่องมือเพื่อเป็นที่ให้การศึกษาแก่คนรุ่นใหม่ ซึ่งที่น่าชื่นชมมากคือชาวเย้าแทงเซินได้พยายามสานต่อเกียรติประวัติผ่านการสอนให้เด็กรู้จักอาชีพและวิธีการทำกระดาษอย่างต่อเนื่องจนถึงทุกวันนี้ดังนั้นชาวบ้านส่วนใหญ่สามารถทำกระดาษเป็นตั้งแต่อายุยังน้อย”

เพื่อฟื้นฟูอาชีพทำกระดาษบ๋านของชาวเย้า ปีที่ผ่านมาทางการอำเภอได้สนับสนุนเครื่องบดวัตถุดิบ4เครื่องให้4ครอบครัวในท้องถิ่นเพื่อช่วยลดแรงงานคนและเพิ่มผลผลิตให้สูงขึ้น ส่วนทางการจังหวัดห่ายางได้รับรองอาชีพทำกระดาษบ๋านของชาวเย้าแทงเซินในอ.เมืองเวียดกวาง อ.บั๊กกวางเป็นอาชีพพื้นเมืองที่ต้องได้รับการอนุรักษ์ พร้อมสนับสนุนให้พัฒนาหมู่บ้านแทงเซินเป็นแหล่งท่องเที่ยวชุมชนและเชิงนิเวศเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยวเมื่อมีโอกาสมาเที่ยวจังหวัดห่ายาง.