(vovworld) - ຫວ່າງແລ້ວນີ້, ຈີນໄດ້ມີບັນດາບາດກ້າວເພື່ອແນໃສ່ປະຕິບັດການຮຽກສິດ ”ເສັ້ນລີ້ນງົວ” ໂດຍປະເທດນີ້ຂີດຂັ້ນເອງຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກ, ໃນນັ້ນກຳນົດອະທິປະໄຕຜືນແຜ່ນດິນໃນເຂດທະເລຕາເວັນອອກເກືອບທັງໝົດ, ໃນນັ້ນມີໝູ່ເກາະ ຮ່ວາງຊາ ແລະ ເຈື່ອງຊາ ຂອງຫວຽດນາມ.ເຊິ່ງບໍ່ອີງໃສ່ພື້ນຖານນິຕິກຳໃດໆ. ບໍ່ສະເພາະແຕ່ຫວຽດນາມແລະ ບັນດາປະເທດແຄມທະເລ ອາຊຽນ ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກປະຊາຄົມໂລກຜູ້ຮັກຫອມສັນຕິພາບ, ຄວາມຍຸຕິທຳ ກໍ່ລ້ວນແຕ່ມີບັນດາຄຳເຫັນກ່ຽວກັບບັນຫານີ້.
ຮຽກສິດກ່ຽວກັບອະທິປະໄຕຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກຂອງຈີນ
(ເສັ້ນລີນງົວສີຂຽວ)
(ພາບ: google.com.vn)
ວັນທີ 28/10 ຜ່ານມາ, ນັກຮຽນຮູ້ກຸ່ມໜຶ່ງຂອງຈີນ ແລະ ໄຕ້ຫວັນ ຂື້ນກັບຈີນພ້ອມກັນຈັດຕັ້ງກອງປະຊຸມສຳມະນາ ຍູ້ແຮງການຄົ້ນຄ້ວາອັນທີ່ເອື້ນວ່າ ”ເສັ້ນລີ້ນງົວ”, ເຊິ່ງກວມເອົາທະເລຕາເວັນຕາເວັນອອກເກືອບທັງໝົດ, ໃນນັ້ນມີໝູ່ເກາະຮ່ວາງຊາ ແລະ ເຈື່ອງຊາ ຂອງຫວຽດນາມ. ກຸ່ມນັກຮຽນຮູ້ນີ້ ໄດ້ສະເໜີໃຫ້ອຳນາດການປົກຄອງ ”ເລືອກເອົາເອກະສານທີ່ເໝາະສົມເພື່ອອ້າງເຫດຜົນ” ພ້ອມທັງສະເໜີໃຫ້ບັນດາບໍລິສັດນ້ຳມັນອາຍແກດຂອງຈີນ ແລະ ໄຕ້ຫວັນທີ່ຂຶ້ນກັບຈີນ ເປີດກວ້າງການຮ່ວມມືເພື່ອສຳຫຼວດແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນຢູ່ອ້ອມໝູ່ເກາະເຈື່ອງຊາ ຂອງຫວຽດນາມ. ນີ້ແມ່ນການກະທຳທີ່ຝືນກັບກົດໝາຍສາກົນ ແລະ ຖະແຫຼງການຮ່ວມກ່ຽວກັບຂໍ້ກຳນົດການປະພຶດຂອງຝ່າຍຕ່າງໆໃນເຂດທະເລຕາເວັນອອກ (DOC) ເຊິ່ງຈີນໄດ້ລົງນາມ. ເປັນທີ່ຈະແຈ້ງແລ້ວວ່າ, ຖ້າຫາກມີພະຍານ ຫຼັກຖານດ້ານກົດໝາຍ, ເຂົາເຈົ້າຈະບໍ່ຕ້ອງເລືອກເຟັ້ນອັນທີ່ເອີ້ນວ່າ ”ເອກະສານປະຫວັດສາດທີ່ເໝາະສົມ”. ຊ້ຳບໍ່ໜຳ, ກ່ອນນັ້ນ, ໃນການຕອບສຳພາດຕໍ່ໜັງສືພິມຈີນສະບັບໜຶ່ງ, ຫົວໜ້າສະຖາບັນຄົ້ນຄ້ວາໜານໄຮ້, ຈີນ ອູ່ຈືຊຸນ ໄດ້ຍອມຮັບວ່າ ”ສິ່ງສົມເຫດສົມຜົນ” ໃນການຖະແຫຼງອະທິປະໄຕຂອງປັກກິງຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກ ພຽງແຕ່ອິງໃສ່ກົດໝາຍຂອງປະເທດນີ້ເທົ່ານັ້ນ, ຫາກບໍ່ອິງໃສ່ກົດໝາຍສາກົນ. ເບິ່ງຄືວ່າ, ກອງປະຊຸມສຳມະນານີ້ພວມຕັ້ງໃຈເມີນເສີຍຕໍ່ລັກສະນະຕົວຈິງຂອງປະຫວັດສາດ ແລະ ກົດໝາຍສາກົນທີ່ວ່າ ຫວຽດນາມມີອະທິປະໄຕທີ່ບໍ່ອາດປະຕິເສດໄດ້ສຳຫຼັບໝູ່ເກາະຮ່ວາງຊາ ແລະ ເຈື່ອງຊາ.
ກ່ຽວກັບບັນຫານີ້, ຫາງສຽງໂລກລ້ວນແຕ່ເຫັນດີເຫັນພ້ອມຕໍ່ທັດສະນະຂອງຫວຽດນາມ ກໍ່ຄືຂອງບັນດາປະເທດຢູ່ແຄມທະເລ ອາຊຽນ ນັ້ນແມ່ນຖືກົດໝາຍສາກົນແມ່ນພື້ນຖານເພື່ອແກ້ໄຂທຸກການພິພາດ. ຍ້ອນເຫດນັ້ນ, ຂໍ້ສະເໜີດັ່ງກ່າວຂອງນັກຮຽນຮູ້ຈີນ ແລະ ໄຕ້ຫວັນທີ່ຂຶ້ນກັບຈີນ ແມ່ນໄປຝືນກັບທັດສະນະລວມຂອງບັນດານັກຄົ້ນຄ້ວາສາກົນ ກໍ່ຄືຫາງສຽງເວົ້າລວມ.ມີກອງປະຊຸມສຳມະນາວິທະຍາສາດສາກົນຕ່າງໆທີ່ຖືກຈັດຕັ້ງໃນໄລຍະຜ່ານມາ ລ້ວນແຕ່ອອກສຽງຄັດຄ້ານ ແລະ ຕຳໜິວ່າ ຄຳນິຍາມ ”ເສັ້ນລີນງົວ” ໂດຍຈີນຍົກອອກນັ້ນແມ່ນຂາດພື້ນຖານດ້ານວິທະຍາສາດ, ພື້ນຖານນິຕິກຳ ແລະ ພຶດຕິກຳຕົວຈິງ. ສາດສະດາຈານດ້ານກົດໝາຍ Erik Franckx ສັງກັດມະຫາວິທະຍາໄລ Vrije, ລາຊະອານາຈັກແບນຊິກເນັ້ນໜັກວ່າ ແຜນທີ່ເສັ້ນລີນງົວນີ້ບໍ່ແມ່ນຫຼັກຖານດ້ານກົດໝາຍກ່ຽວກັບອະທິປະໄຕຢ່າງເດັດຂາດ, ເພາະມັນຂາດລັກສະນະຊັດເຈນດ້ານເຕັກນິກ ແລະ ບໍ່ມີພື້ນຖານນິຕິກຳ. ສ່ວນສາດສະດາຈານດ້ານກົດໝາຍ David Scott ຂອງລາຊະອານາຈັກອັງກິດ ກໍ່ຖືວ່າ ເມື່ອຍື່ນແຜນທີ່ດັ່ງກ່າວຂຶ້ນຕໍ່ສະຫະປະຊາຊາດ, ຈີນໄດ້ປະຕິເສດຍົກອອກບັນດາພະຍານຫຼັກຖານດ້ານເຕັກນິກໃຫ້ແກ່ແຜນທີ່ສະບັບນີ້, ແລະ ປະຕິເສດການປະຕິບັດສົນທິສັນຍາກົດໝາຍວ່າດ້ວຍທະເລຂອງສະຫະປະຊາຊາດ ແລະກໍ່ບໍ່ຢາກຍົກອອກບັນດາບັນຫາພິພາດກັບບັນດາປະເທດບ້ານໃກ້ເຮືອນຄຽງ. ອະທິບາຍໃຫ້ແກ່ສິ່ງດັ່ງກ່າວ, ສາດສະດາຈານດ້ານກົດໝາຍ Monique Chemillier – Gendreau, ສັງກັດມະຫາວິທະຍາໄລ Paris – Diderot, ສ ຝລັ່ງ ໄດ້ຢືນຢັນວ່າ, ຈີນບໍ່ສະໜອງບັນດາພະຍານຫຼັກຖານວິຍາສາດຄືດັ່ງກ່າວແມ່ນຍ້ອນເຂົາເຈົ້າບໍ່ມີ, ແລະ ປັກກິງກໍ່ບໍ່ຢາກໃຫ້ສານສາກົນໃດໆພິພາກສາກ່ຽວກັບການພິພາດຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກ. ຄວາມຈິງແລ້ວ, ໃນກໍລະນີທວງເອົາອະທິປະໄຕຜືນແຜ່ນດິນ, ປະເທດທີ່ທວງເອົານ້ັນຈະຕ້ອງອິງໃສ່ກົດໝາຍ. ແຕ່ຈີນພຽງແຕ່ອິງໃສ່ເອກະສານເມື່ອປີ 1930 ເທົ່ານັ້ນ, ໃນຂະນະນັ້ນບັນດາເຈົ້າຂູນມູນນາຍສະໄໝ ອານນາມ ຂອງຫວຽດນາມ ໄດ້ສ້າງແຜນທີ່ກ່ຽວກັບຮ່ວາງຊາ ແລະ ເຈື່ອງຊາ ນັບແຕ່ສະຕະວັດທີ 17. ສິ່ງດັ່ງກ່າວໝາຍຄວາມວ່າ, ບັນດາເອກະສານໂດຍຫວຽດນາມ ຍົກອອກ ແມ່ນມີໄລຍະເວລາດົນນານກວ່າ, ຫວຽດນາມແມ່ນລັດທີ່ ໄດ້ປະຕິບັດອະທິປະໄຕສຳລັບໝູ່ເກາະຮ່ວາງຊາ ແລະ ເຈື່ອງຊາຜ່ານໄລຍະປະຫວັດສາດອັນຍາວນານ ເຊິ່ງບໍ່ມີປະເທດໃດສາມາດອອກສຽງຄັດຄ້ານໄດ້. ເປັນອັນວ່າ, ຫວຽດນາມໄດ້ກຳນົດອະທິປະໄຕຂອງໝູ່ເກາະຮ່ວາງຊາ ແລະ ເຈື່ອງຊາ ບໍ່ພຽງແຕ່ອີງໃສ່ບັນດາຫຼັກຖານປະຫວັດສາດເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຍັງອີງໃສ່ພື້ນຖານກຳມະສິດຢ່າງແທ້ຈິງ, ມີສັນຕິພາບ ແລະ ຕໍ່ເນື່ອງຢ່າງຖືກຕ້ອງຕາມຫຼັກຖານນິຕິກຳສາກົນ.
ເປັນທີ່ຈະແຈ້ງແລ້ວວ່າ, ເລື່ອງທວງເອົາອະທິປະໄຕ ແຕ່ຂາດພື້ນຖານນິຕິກຳ, ພື້ນຖານວິທະຍາສາດ, ພຶດຕິກຳຕົວຈິງ, ບໍ່ປະຕິບັດຕາມກົດໝາຍສາກົນນັ້ນ ແມ່ນຍາກທີ່ຈະເຮັດໃຫ້ຫາງສຽງຮັບຮູ້ໄດ້. ຄວາມມຸ້ງມາດປາຖະໜາຢາກໃຫ້ສະພາບແວດລ້ອມຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກມີສັນຕິພາບນັ້ນບໍ່ພຽງແຕ່ແມ່ນຄວາມມຸ້ງຫວັງຂອງຫວຽດນາມເທົ່ານັ້ນ, ຫາກຂອງບັນດາປະເທດໃນພາກພື້ນ ແລະ ປະເທດອື່ນໆ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ. ຫາງສຽງສາກົນຖືວ່າ, ບໍ່ອາດທວງເອົາອະທິປະໄຕ, ແລະ ປົກປັກຮັກສາຜົນປະໂຫຍດຂອງຕົນຢູ່ທະເລຕາເວັນອອກຕາມວິທີຈັດວາງແຕ່ພຽງຝ່າຍດຽວ ຄືດັ່ງບັນດານັກຮຽນຮູ້ຈີນ ແລະ ໄຕ້ຫວັນທີ່ຂຶ້ນກັບຈີນ ປະຕິບັດໄດ້ຢ່າງແນ່ນອນ.