(vovworld) - ພ້ອມກັບລະບົບແມ່ນຳ້ລຳເຊຫຼາຍພໍສົມຄວນ ແລະ ນອນໃນເຂດຮ້ອນມໍລະສຸມ, ຫວຽດນາມ ແມ່ນໜຶ່ງໃນບັນດາປະເທດທີ່ມີແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນນ້ຳອຸດົມສົມບຸນພໍສົມຄວນ. ໂດຍກຳນົດວ່ານຳ້ແມ່ນຊັບພະຍາກອນສຳຄັນ, ພິເສດແມ່ນສຳລັບການພັດທະນາຊົນນະບົດ, ລັດຖະບານຫວຽດນາມ ຍາມໃດກໍ່ມານະພະຍາຍາມເພີ່ມທະວີ ແລະ ປັບປຸງລະບອບ, ນະໂຍບາຍເພື່ອແນໃສ່ຮັກສາຊັບພະຍາກອນນຳ້.
ຊາວຟອງໂຖ, ແຂວງລາຍເຈົາຂາດນຳ້ສະອາດເປັນປະຈຳໃນຍາມແຫ້ງ
(ພາບ: Trọng Hải)
ຫວຽດນາມ ມີແມ່ນຳ້, ຫ້ວຍທີ່ມີຄວາມຍາວແຕ່ 10 ກມຂຶ້ນໄປແມ່ນເກືອບ 3.500 ລຳ, ໃນນັ້ນມີແມ່ນຳ້ໃຫຍ່ 13 ລຳ, ດ້ວຍ 108 ລົ່ງແມ່ນຳ້. ຈາກພຶດຕິກຳຕົວຈິງແຫ່ງການພັດທະນາປະເທດໃຫ້ເຫັນວ່າ, ຊັບພະຍາກອນນຳ້ໄດ້ກາຍເປັນປັດໃຈສຳຄັນໃນການຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພດ້ານທັນຍາຫານ, ພະລັງງານ ກໍ່ຄືພາລະກິດຫັນເປັນປະເທດອຸດສາຫະກຳ ແລະ ທັນສະໄໝ. ສຳລັບກະສີກຳ, ໄລຍະຜ່ານມາ, ຊັບພະຍາກອນນ້ຳມີບົດບາດສຳຄັນ, ເພື່ອໃຫ້ເຂົ້າສານສົ່ງອອກຂອງຫວຽດນາມຢືນອັນດັບໜຶ່ງໃນໂລກ. ປະຈຸບັນ, ນຳ້ຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ການຜະລິດກະສີກຳຕົ້ນຕໍຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນຳ້ແດງ ແລະ ເຂດທົ່ງພຽງແມ່ນຳ້ຂອງ (ກວມ 70% ປະລິມານນຳ້ນຳໃຊ້). ນຳ້ກໍ່ປະກອບສ່ວນເຮັດໃຫ້ຜະລິດຕະພັນອຸດສາຫະກຳອື່ນໆຄື: ຊາ, ກາເຟ, ໝາກຜິກໄທ, ອ້ອຍ, ຕຳ້ຕານເຕີບໂຕອີກດ້ວຍ... ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ປະຈຸບັນແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນນຳ້ຂອງຫວຽດນາມພວມປະເຊີນໜ້າກັບການທ້າທາຍຫຼາຍຢ່າງ. ກວ່າ 2/3 ປະລິມານນຳ້ໃນແມ່ນຳ້ລຳເຊ ແລະ ຫ້ວຍຂອງຫວຽດນາມ ແມ່ນມາຈາກຕ່າງປະເທດ, ໃນຂະນະນັ້ນ, ກົນໄກ, ນະໂຍບາຍຮ່ວມມືແບ່ງປັນແຫຼ່ງນ້ຳລະຫວ່າງປະເທດຕ່າງໆທີ່ຮ່ວມແຫຼ່ງນຳ້ບໍ່ທັນເສີມຂະຫຍາຍປະສິດທິຜົນເທື່ອ. ຄຽງຂ້າງນັ້ນ, ຈຳນວນພົນລະເມືອງ ແລະ ຄຸນນະພາບການດຳລົງຊີວິດນັບມື້ນັບເພີ່ມຂຶ້ນ, ສິ່ງດັ່ງກ່າວກໍ່ສົ່ງຜົນສະທ້ອນຫຼາຍທີ່ສຸດເຖິງແຫຼ່ງຊັບພະຍາກອນນຳ້... ທ່ານ ເລຫຶ້ວທ່ວນ, ຮອງຫົວໜ້າກົມຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນນ້ຳ, ກະຊວງຊັບພະຍາກອນ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ, ໃຫ້ຮູ້້ວ່າ:
“ຕາມການຄາດຄະເນ, ປີ 2020 ຈຳນວນພົນລະເມືອງຫວຽດນາມ ແມ່ນເກືອບ 100 ລ້ານຄົນ ແລະ ຈະຮັກສາລະດັບ 120 ລ້ານຄົນໃນສອງສາມທົດສະວັດຈະມາເຖິງ. ຈຳນວນພົນລະເມືອງ ແລະ ຄວາມຕ້ອງການຍົກສູງຄຸນນະພາບການດຳລົງຊີວິດເພີ່ມຂຶ້ນຈະຕ້ອງການນຳ້ຫຼາຍ. ເພື່ອຮັບປະກັນຄຸນນະພາບ ຊີວິດການເປັນຢູ່ຂອງປະຊາຊົນ ກໍ່ຄືຮັບໃຊ້ໃຫ້ແກ່ການພັດທະນາການຜະລິດ. ນີ້ແມ່ນສິ່ງທ້າທາຍໃຫຍ່ສຳລັບການພັດທະນາຊັບພະຍາກອນນຳ້ແຫ່ງຊາດ“.
ບັນດາຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານຊັບພະຍາກອນນຳ້ຖືວ່າ, ບັນດາແມ່ນຳ້ລຳໃຫຍ່ຢູ່ຫວຽດນາມ, ລ້ວນແຕ່ມີເຂື່ອນໄຟຟ້ານຳ້ຕົກ ແລະ ຊົນລະປະທານ. ຍ້ອນມັນລ້ວນແຕ່ໄດ້ຮັບການກໍ່ສ້າງກ່ອນທີ່ມີຈຸດໝາຍພັດທະນາຢ່າງໝັ້ນຄົງ, ດັ່ງນັ້ນອ່າງນຳ້ຫຼາຍແຫ່ງ, ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນເຄື່ອນໄຫວດ້ວຍຈຸດໝາຍຍົກສູງປະສິດທິຜົນທາງດ້ານເສດຖະກິດ, ຫາກບໍ່ທັນເອົາໃຈໃສ່ເຖິງການປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ. ຕາມຜູ້ຊ່ຽວຊານດ້ານຊັບພະຍາກອນນຳ້ ຫງວຽນທິເຟືອງເລິມ ແລ້ວ, ໃນປະຈຸບັນ, ຢູ່ຫວຽດນາມ, ເພື່ອພັດທະນາຊັບພະຍາກອນນຳ້ຢ່າງໝັ້ນຄົງ, ຄວນບຸລິມາສິດແກ່ວຽກງານຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນນ້ຳ ແລະ ຕ້ອງລະດົມທັງປະຊາຄົມເຂົ້າຮ່ວມ.
“ປະຊາຄົມຜູ້ນຳໃຊ້ແຫຼ່ງນຳ້ຕ້ອງມີການພົບປະກັບຜູ້ຄຸ້ມຄອງແຫຼ່ງນຳ້, ຈາກນັ້ນກຳນົດບັນດາຈຸດໝາຍພັດທະນາຢ່າງໝັ້ນຄົງ. ອີງໃສ່ບັນດາຈຸດໝາຍນີ້, ບັນດານັກຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນນຳ້ຈຶ່ງກຳນົດລະບອບທີ່ເໝາະສົມ, ໃນນັ້ນສ້າງຄວາມສາມາດໃນການສຳຜັດ, ສະໜອງແຫຼ່ງນຳ້ຮັບປະກັນຄຸນນະພາບ. ຈຳເປັນຕ້ອງມີບັນດາມາດຕະການປົກປັກຮັກສາແຫຼ່ງນຳ້, ຟື້ນຟູຊັບພະຍາກອນນຳ້, ຈຳກັດການປ່ອຍສິ່ງເສດເຫຼືອໂດຍກົງເຂົ້າແຫຼ່ງນຳ້, ສະກັດກັ້ນມົນລະພິດແຫຼ່ງນຳ້ທີ່ສົ່ງຜົນສະທ້ອນບໍ່ດີເຖິງສຸຂະພາບຂອງມະນຸດ“.
ໂດຍກຳນົດນຳ້ແມ່ນຊັບພະຍາກອນສຳຄັນພິເສດ, ລັດຖະບານຫວຽດນາມ, ຍາມໃດກໍ່ມານະພະຍາຍາມເພີ່ມທະວີ ແລະ ປັບປຸງລະບອບ; ນະໂຍບາຍໃນການນຳໃຊ້, ປົກປັກຮັກສາຊັບພະຍາກອນນຳ້. ທັດສະນະຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນນຳ້ສັງລວມ, ຮອບດ້ານ ໄດ້ຖືກນຳເຂົ້າກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຊັບພະຍາກອນນຳ້. ທີ່ກອງປະຊຸມສະໄໝສາມັນເທື່ອທີ 3, ສະພາແຫ່ງຊາດຫວຽດນາມ ຊຸດທີ 13, ສະພາແຫ່ງຊາດໄດ້ຮັບຮອງເອົາກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຊັບພະຍາກອນນຳ້ (ສະບັບປັບປຸງ) ອັນໄດ້ຊ່ວຍປັບປຸງກອບກົດໝາຍວ່າດ້ວຍຊັບພະຍາກອນນຳ້ໃຫ້ເໝາະສົມກັບຄວາມຮຽກຮ້ອງຕ້ອງການພັດທະນາເສດຖະກິດ, ສັງຄົມ, ປົກປັກຮັກສາສິ່ງແວດລ້ອມ, ພ້ອມທັງຊຸກຍູ້ການຄຸ້ມຄອງຊັບພະຍາກອນນຳ້ແບບສັງລວມ ແລະ ເປັນເອກະພາບ, ນຳໃຊ້ແຫຼ່ງນຳ້ຢ່າງປະຢັດ ແລະ ມີປະສິດທິຜົນ. ຫວ່າງແລ້ວນີ້, ທ່ານຮອງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຮ່ວາງຈູງຫາຍ, ປະທານສະພາແຫ່ງສາດກ່ຽວກັບຊັບພະຍາກອນນຳ້, ຮຽກຮ້ອງກະຊວງຊັບພະຍາກອນ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມຜັນຂະຫຍາຍແຜນກຳນົດຊັບພະຍາກອນນຳ້ແຫ່ງຊາດ, ສົມທົບກັບການສຳຫຼວດຊັບພະຍາກອນນຳ້ໂດຍໄວ ເພື່ອຍື່ນສະເໜີນາຍົກລັດຖະມົນຕີເຊັນອະນຸມັດໃນປີ 2016, ນີ້ຈະແມ່ນພື້ນຖານສຳຄັນເພື່ອໃຫ້ຫວຽດນາມ ແກ້ໄຂບັນດາບັນຫາສັບສົນທີ່ພວມເກີດຂຶ້ນ, ປົກປັກຮັກສາຊັບພະຍາກອນນຳ້ເພື່ອການພັດທະນາຢ່າງໝັ້ນຄົງ. ທ່ານລັດຖະມົນຕີຊ່ວຍວ່າການກະຊວງຊັບພະຍາກອນ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມ ຫງວຽນທ໋າຍລາຍ, ຖືວ່າ:
“ພວກເຮົາຕ້ອງການນຳ້ເພື່ອສຸຂະພາບ, ຮັບປະກັນຄວາມປອດໄພດ້ານທັນຍາຫານ ແລະ ພັດທະນາເສດຖະກິດ. ນຳ້ເປັນລູກກະແຈແຫ່ງການພັດທະນາຢ່າງໝັ້ນຄົງ. ດ້ວຍສານຄືດັ່ງກ່າວ, ສະຕິຂອງພວກເຮົາໃນການປົກປັກຮັກສາ, ນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນນຳ້ຢ່າງເໝາະສົມ ຈະປະກອບສ່ວນຮັກສາຄວາມປອດໄພໃນສັງຄົມ, ພັດທະນາເສດຖະກິດ ແລະ ກະສີກຳ“.
ໄລຍະຈະມາເຖິງ, ກະຊວງຊັບພະຍາກອນ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມຈະສຸມໃສ່ຜັນຂະຫຍາຍແຜນການດຳເນີນງານແຫ່ງຊາດກ່ຽວກັບການຍົກສູງປະສິດທິຜົນແຫ່ງການຄຸ້ມຄອງ, ປົກປັກຮັກສາ ແລະ ນຳໃຊ້ຊັບພະຍາກອນນຳ້. ໃນສະພາບການທີ່ຫວຽດນາມ ພວມມານະພະຍາຍາມກໍ່ສ້າງຊົນນະບົດໃໝ່, ເລື່ອງປົກປັກຮັກສາແຫຼ່ງນຳ້ຈະປະກອບສ່ວນເຂົ້າໃນຜົນສຳເລັດຂອງໂຄງການຈຸດໝາຍແຫ່ງຊາດນີ້.